وضعیت فراخوان و نحوه برگزاری جشنواره سی‌ام تئاتر فجر مشخص نیست

به گزارش خبرنگار مهر، جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر همواره معتبرترین جشنواره تئاتری ایران است که در سطح بین‌المللی برگزار می‌شود. برای داشتن جشنواره‌ای منسجم و شایسته عنوان بین‌المللی باید برنامه‌ ریزی‌ منسجم و مشخصی داشت. یکی از معضلاتی که جشنواره‌های مختلف تئاتری ایران بخصوص جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با آن مواجه است نبود برنامه ریزی لازم در برگزار جشنواره است.

طی سال‌های گذشته بارها و بارها شاهد این امر بودیم که دبیرخانه جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر چند ماه ابتدای سال را بدون هیچ برنامه مشخصی پشت‌سر می‌گذاشت و سپس با تعجیلی در برنامه ریزی‌ها به فعالیت خود ادامه می‌داد. این امر باعث بروز مشکلاتی در دعوت از گروه‌های خارجی و همچنین در روند تولید و اجرای آثار داخلی می‌شد.

یکی از مهمترین تأثیرات این بی‌برنامه‌گی پایین آمدن سطح کیفی اکثر آثار شرکت کننده در جشنواره می‌شد. در پایان جشنواره بیست و نهم تئاتر فجر با معرفی محمد حیدری به عنوان دبیر جشنواره سی‌ام این انتظار می‌رفت که فعالیت دبیرخانه جشنواره سی‌ام زودتر از موعد مقرر فعالیت خود را آغاز کند.

البته یکی از مشکلاتی که از آن می‌توان به عنوان عاملی برای ایجاد این تأخیر نام برد عدم تسویه تعهدات جشنواره بیست و نهم تئاتر فجر در موعد مقرر بود. در حال حاضر هم برخی گروه‌ها و عوامل دست‌اندرکار برگزاری بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نتوانسته‌اند قراردادهای خود را به طور کامل دریافت کنند. اما این واقعیت را نباید نادیده گرفت که با یک برنامه ریزی در سطح مدیریت تئاتر می‌توان جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را به درستی برگزار کرد.

صادقی: مدیران ما به لحاظ برنامه ریزی و نظم عقب هستند

قطب‌الدین صادقی کارگردان، نمایشنامه نویس و مدرس با سابقه و شناخته شده تئاتر ایران معتقد است مشکلات ایجاد شده برای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در دوره‌های مختلف نداشتن برنامه ریزی مشخص است.

وی تصریح کرد: مدیران ما همیشه از نظر برنامه ریزی عقب هستند و همه کارها نظیر تخصیص بودجه، انتخاب آثار و امور دیگر را برای دقیقه آخر می گذارند. ما یاد نگرفته‌ایم که روی یک برنامه ریزی مشخص و منسجم کار و حرکت کنیم.

این هنرمند تئاتر معتقد است این مشکلات باعث می‌شود خروجی جشنواره شتاب‌زده باشد  که این شتاب‌زدگی در انتخاب گروه‌ها و دعوت از گروه‌های خارجی قالب رویت است. صادقی ادامه داد: ما با فقدان در برنامه ریزی و نظم مواجه هستیم. ما در همه زمینه‌ها نظیر پروژه‌های عمرانی، ورزشی و خدمات اجتماعی این بی‌نظمی را دایم.

کارگردان نمایش‌های "آرش"، "سحوری" و "یادگار زریران" با اشاره به اینکه ساعت در زندگی ما تنها برای زیبایی همراه ما است یادآور شد: متأسفانه این تربیت فرهنگی ما است. ما نظم را یاد نگرفته‌ام و ساعت را تنها برای زیبایی می‌خریم نه برای دقت و حضور به موقع در وعده‌گاه. مشکل اساسی جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نبود برنامه ریزی و نظم است.

یعقوبی: حضور آثاری که اجرای عمومی داشتند بخشی از بی‌نظمی تئاتر فجر را کم می‌کند

از طرف دیگر محمد یعقوبی دیگر نمایشنامه نویس و کارگردان شناخته شده تئاتر معتقد است راه‌یابی گروه‌هایی که اجرای عمومی‌شان را پشت‌سر گذاشته به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌تواند بخشی از این مشکل را حل کند. کارگردان نمایش‌های "یک دقیقه سکوت"، "خشکسالی و دروغ" و "نوشتن در تاریکی" تصریح کرد: هر چیزی که باعث تضعیف جشنواره تئاتر فجر شود باعث خوشحالی من است زیرا آن موقع توقع ما برای اجرای عمومی تئاتر بیشتر می‌شود.

یعقوبی با اشاره به اینکه خود هنرمندی برآمده از جشنواره تئاتر فجر است گفت: آثاری که اجرای عمومی داشته‌اند باید برای حضور در جشنواره بین‌الملل تئاتر فجر انتخاب شوند.

وی با اشاره به امکان ایجاد بخشی به نام بخش جوان در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر افزود: در این بخش می‌توانند آثاری که هنوز اجرای عمومی نشده‌اند به صحنه روند تا دیده شده و بعد از جشنواره به اجرای عمومی برسند اما بخش حرفه‌ای جشنواره می‌تواند پذیرای آثاری باشد که اجرای عمومی خود را سپری و امتحان خود را پس داده‌اند.

سرپرست گروه "تئاتر این روزها" با اشاره به مقایسه نابرابر آثار ایرانی در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره تئاتر فجر در کنار آثار خارجی که بارها اجرا شده‌اند به عنوان اشکال اساسی بخش بین‌الملل جشنواره گفت: نمایش‌های ایرانی شرکت کننده برای رقابت در بخش مسابقه بین‌الملل در جشنواره اولین اجرای خود را پشت‌سر می‌گذارند. ما نباید با آزمون و خطا کارها را تولید و اجرا کنیم.

یعقوبی با اشاره به وجود برخی توقعات کاذب در خصوص حضور آثاری که اجرای عمومی خود را پشت‌سر گذاشته در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تأکید کرد: برخی معتقد هستند که حضور آثاری که اجرای عمومی داشته‌اند هیجان رقابت را در جشنواره کم می‌کند. به این صورت همه چیز دست به دست هم می‌دهد تا جشنواره به شکل اصولی خود برگزار نشود. بهتر است هیجان در بخش جوان تجربه شود و توصیه می‌کنم در بخش حرفه‌ای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آثاری که اجرای عمومی داشته‌اند حضور پیدا کنند. 

برهانی‌مرند: بی‌نظمی و نداشتن برنامه در مدیران باعث بروز مشکلات متعدد برای تئاتر است

نادر برهانی‌مرند دیگر نمایشنامه نویس و کارگردان شناخته شده تئاتر ایران معتقد است بی‌نظمی مدیران مهمترین عامل بروز مشکلات متعدد برای تئاتر و جشنواره تئاتر فجر است. وی تصریح کرد: مهمترین عامل بی‌نظمی است زیرا ایمان به بود و نبود تئاتر در بین مدیران فرهنگی کشور وجود ندارد. ضرورت تئاتر برای مدیران مشخص نیست در حالیکه تئاتر دغدغه و مسأله شبانه‌روزی و اصلی زندگی هنرمندان است.

برهانی‌مرند ادامه داد: طبیعی است نظر هنرمندان که دغدغه‌شان تئاتر است با مدیران که دغدغه تئاتر ندارند متفاوت باشد. شاید برای یک مدیر سه ماه تأخیر در انتشار فراخوان جشنواره یا برنامه ریزی برای آن مهم نباشد ولی برای هنرمندان تئاتر یک روز هم بسیار تعیین کننده و تأثیرگذار است.

کارگردان نمایش‌های "مرگ فروشنده" و "رومولوس کبیر" نبود سیستمی کارآمد، متدی مشخص و برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت را در بین مدیران فرهنگی و تئاتری عاملی برای تداوم چرخه کور مدیریتی دانست و گفت: این امر باعث می‌شود مدیران به صورت فصلی وعده‌هایی را بدون داشتن چشم‌اندازی مشخص بدهند و با تغییر هر مدیر این چرخه تکرار شود. هر مدیریتی بنا به سلیقه خود در کوتاه مدت برخی کارها را انجام می‌دهد.

این نمایشنامه نویس و کارگردان با سابقه تئاتر یادآور شد: یک بار در جشنواره تئاتر عروسکی نامه‌ای از کشور ژاپن به مرکز هنرهای نمایشی ارسال شد و طی آن از مرکز هنرهای نمایشی برای شرکت در جشنواره تئاتر عروسکی ژاپن برای 10 سال بعد دعوت شده بود. ما در ابتدا گمان می‌کردیم تاریخ به اشتباه درج شده است ولی بعد از گرفتن استعلام مشخص شد صحیح است. آن‌ها برای برنامه‌های بلند مدت خود برنامه ریزی می‌کنند و ما مدام گرفتار بی‌نظمی و برنامه‌های مقطعی هستیم.