به گزارش خبرنگار مهر، هوشنگ کامکار به عنوان برادر بزرگتر خانواده کامکارها و مدیر هنری یک گروه موسیقی مسئولیت خطیری بر عهده دارد؛ در واقع اوست که با درایت و مدیریت خود وظیفه هدایت گروه را سالها به خوبی ایفا کرده است ؛ با توجه به حساسیت و نگاه هوشنگ به هنر و هنرمند که مبتنی بر انسانیت و اخلاق محور است مسیر طی شده توسط گروه کامکارها در سه دهه گذشته علی رغم همه موانع و مشکلات مسیری روشن و قابل قبول بوده اما با ورود نسل سوم به فعالیت در این حیطه و با توجه به نام "کامکار" که فی النفسه توقعاتی را بر می انگیزد این مسئولیت برای هوشنگ کامکارخطیرتر شده است ؛ به هر صورت هوشنگ در این سالها و در مسیر فعالیت فردی و گروهی خویش، با دقت و آگاهی، هنرمندان،نوازندگان و به طور کلی جریان های موسیقی داخلی وبین المللی را انتخاب کرده و می کند.
چند سال پیش عدنان کریم خواننده موسیقی کردی یکی از خوانندگان غیر ایرانی بود که با نگاه ریزبین و حساس هوشنگ کامکار برای همکاری ومشارکت در تولید آلبوم و برگزاری کنسرت انتخاب شد؛ وی از آن زمان تا کنون در تهیه دو آلبوم "وفایی" و" امشو" با این گروه موسیقی همکاری کرده و به تازگی هم ضبط آلبوم "خاتون" به آهنگسازی هوشنگ کامکار را به پایان رسانده است. در این آلبوم صبا کامکار به همراه عدنان کریم اثری دو صدایی از موسیقی کردی را براساس اشعار عبدالله پشو ضبط کرده اند.
به همین مناسبت هوشنگ کامکار آهنگساز و عدنان کریم خواننده این آلبوم با حضور در خبرگزاری مهر به مجموع سئوالات خبرنگار مهر درخصوص کم و کیف تولید این آلبوم، سابقه همکاری با یکدیگر و مسائل پیرامون آوازکردی و آهنگسازی پاسخ گفتند.
خبرگزاری مهر- گروه موسیقی : آلبوم "خاتون" براساس شعر نو به زبان کردی ساخته شده است چطور شد از اشعار کردی استفاده کردید؟
هوشنگ کامکار : پیش از این هم بر روی اشعار نو آهنگسازی کرده بودم اما بسیار مشتاق بودم که بر روی اشعار نو که به زبان کردی سروده شده است نیز اثری بنویسم، از همین رو با توجه به ارادتی که به عبدالله پشو شاعر معاصر کردزبان دارم تعدادی از اشعارش را انتخاب و ساخت موسیقی بر اشعار را از حدود یک سال پیش آغاز کردم و چون تا کنون هیچ کس براساس اشعار این شاعر اثری نساخته بود طبیعتا حساسیتم نیز بیشتر شد. البته پیش از این روی برخی از اشعار پشو کار شده بود منتها این کار شیوه جدیدی دارد به این معنا که برای ارکستر سمفونیک نوشته شده و اما مهمتر اینکه تاکنون در موسیقی کردی ترکیب دو صدایی به صورت پولیفونیکی اثری ساخته نشده است و یا حداقل من نشنیده ام در واقع سئوال و جواب هایی که بین دو صدای عدنان و صبا کامکار رد و بدل می شد رنگ خاصی به کلیت اثر بخشیده بود و نکته مهم اینکه خود شاعر هم خوشبختانه در قید حیات است و برخی از قطعات را با صدای خودش و با همان حس و حال هایی که دارد دکلمه می کند. از همین رو بسیار خوشحالم که شاعر، شاهد کم و کیف حضور شعر خود در یک اثر موسیقایی است چراکه به اعتقاد من بهترین حالت برای به کاربردن اشعار شاعران معاصر در یک اثر موسیقایی این است که خود شاعر حس و حال شعر در یک اثر موسیقی را درک کند؛ بنابراین زنده بودن شاعر برای من از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.
* دکلمه آلبوم چگونه انجام شد؟
- دکلمه این اثر نیز حساب شده و بر اساس تنظیم اجرا شده و کاملا مشخص است که تا کجای شعر باید خوانده شود بنابراین خود من دکلمه را ضبط کردم و عبدالله پشو هم مطابق با دکلمه من اشعار را خواند و همراه با عدنان در یک استودیو در سوئد ضبط کرد و خوشبختانه پشو هم دکلمه خوبی روی آن انجام داد.
*عدنان کریم از ابتدا در جریان کار بود؟
- بعد از اینکه کار تمام شد با عدنان تماس گرفتم و او هم با رویی گشاده پذیرفت؛ به نظرمن عدنان کریم خواننده ای حرفه ای و محبوب است و از شخصیت هنری والایی برخوردار است. من به جرات می گویم که کمتر خواننده موسیقی است که من بتوانم با او همکاری کنم و درکنار اسامی سایر همکارانم در مجموعه های مختلف موسیقایی قرار دهم هنگامی که ازایشان دعوت به همکاری کردم با کمال میل پذیرفت؛ من هم مجموعه ای از کار را برای او فرستادم و پس از تمرین به ایران آمد و در طول دو روز آلبوم را نهایی کرد و قرار است به زودی در عراق منتشر شود.
* تا کنون در چند آلبوم با هم همکار بوده اید؟
دو آلبوم مجزا را با عدنان کریم به نوازندگی گروه کامکار کار کرده ام که یکی از آن آلبوم ها "امشو" و دیگری "وفایی" نام دارد، کنسرت های متعددی هم در تهران در تالار وحدت و هم در کردستان عراق با یکدیگر داشتیم که با استقبال خوبی مواجه شد و هم اکنون هم آلبوم "خاتون" را به پایان رسانده ایم .
* آقای عدنان کریم با توجه به سالها فعالیت خود با این گروه دیدگاه شما درباره همکاری با گروه کامکار چیست ؟ و آلبوم "خاتون" را چطور ارزیابی می کیند؟
- به اعتقاد من گروه کامکار بسیار حرفه ای است و روز به روز هم حرفه ای تر می شود و خوشبختانه کار با یک گروه حرفه ای در دو آلبوم وفایی، امشو و همچنین خاتون مشهود است. اما با اعتقاد من موسیقی که برای آلبوم خاتون انجام شده است اثری همراه با ملودی موسیقی لری و مقام های کردی است که اثر تازه ای در کارنامه کاری من در همکاری با گروه کامکار است؛ به نظرمن این آلبوم از سه خصوصیت بزرگ برخوردار است نخستین ویژگی این آلبوم این است که شاعر در قید حیات است و خود او این آثار را دکلمه می کند، خصوصیت دوم اینکه این آلبوم اثری دو صدایی از آواز مرد و زن است و در نهایت اینکه درآهنگسازی این اثر هرساز در جای خود قرار دارد و رنگ و بوی زیبایی به کلیت اثر بخشیده است در واقع هر سازی به درستی نقش خودش را ایفا می کند.
*انتخاب اشعار چگونه بود؟
- شعرهایی که کامکار انتخاب کرده بود اشعار زیبا و مناسب با حال و هوای ملودی ها بود و نکته جالب اینکه به فضای ذهنی هریک از ما نزدیک بود و جالب اینکه وقتی با شاعر هم صحبت می کردم او هم انتخاب های هوشنگ کامکار را بسیار دوست داشت؛ از همه مهمتر اینکه مفهوم این اشعار عاشقانه و به نوعی بشر دوستانه بود.
* کاربرد مقام های کردی در این اثر چگونه بود؟
-عدنان کریم : موسیقی ارکسترال برای مقام های کردی نوشته شده بود که به نظرمن ساخت موسیقی ارکسترال برای مقام های موسیقی کردی ابتکاری تازه درعرصه موسیقی است این درحالی است که به طور معمول هریک از مقام ها فقط با یک ساز نواخته و خوانده می شود و من سعی کردم که مقام هایی را بخوانم که با شیوه موسیقی مدرنی که کامکار برای قطعات ساخته هماهنگ باشد؛ مقام هایی چون الله وردی و خورشیدی از جمله مقام هایی است که در این اثر به کار برده ام و بر اساس موسیقی منطقه اورامان خوانده شده است. درواقع این مقام هایی که اسم بردم پایه علمی دارد.
-هوشنگ کامکار : با توجه به صحبت های عدنان کریم باید این نکته را متذکر شوم که چنین شیوه مقام خواندن رویکرد تازه ای در مقام خوانی است و یکی از ویژگی های بارز چنین اثری، مقام خوانی روی شعر نو است که به عقیده من تجربه تازه ای در عرصه موسیقی است البته شاید هم من نشنیدم که یک آهنگساز مقام را با شعر نو و در این سبک ساخته باشد .
-عدنان کریم : اشعار کلاسیک وزن و قافیه مشخصی دارد این درحالی است که اشعار نو بدون قافیه و از وزن نامشخصی برخوردار هستند از همین رو من سعی کردم که وزن شعر نو را در خواندن این اثر برای ارکستر بزرگ رعایت کنم ، در واقع خواننده باید آنقدر مسلط باشد که شعر به وزن لازم برسد .
* تا چه اندازه در خواندن آواز ،آزادی عمل داشتید؟
-عدنان کریم : هنوز کار را آغاز نکرده بودم که هوشنگ کامکار آهنگساز این اثر به من گفت در خواندن مقام ها آزاد هستم و در ادامه هم این نکته را متذکر شد که نمی خواهد مقام ها به شیوه قدیم خوانده شود، بلکه درنظر داشت مقام ها را به شیوه نو وجدیدی که آهنگسازی شده بخوانم از همین رو من هم سعی کردم که نوع آواز و امواجی که در صدای من وجود دارد با امواج موسیقی که استاد ساخته است هماهنگ باشد و خارج از آن نباشد.
-هوشنگ کامکار: در ادامه صحبت های عدنان این نکته را باید متذکر شوم که موسیقی مقام ها برای ارکستر بزرگ نوشته شده است اما من اغلب مقام ها را براساس مقام های اصیل با شکلی مدرن و درادامه یک تصویر کلی از مقام های مختلف ارائه داده ام. به عدنان هم گفتم که در آواز به هرصورت که صلاح می داند مطابق با فواصلی که درنظر گرفته است بخواند؛ به اعتقادمن عدنان کریم با آواز خود به نوعی این اثر را آهنگسازی کرده است ؛ چراکه ملودی هایی که می خواند با ملودی های من کاملا هماهنگ است در واقع ملودی که من نوشتم در واقع عاملی حمایت کننده محسوب شده و در پس صدای عدنان شنیده می شود.
-عدنان کریم : با توجه به تجربه هایی که در تولید آلبوم های مختلف با گروه کامکار به ویژه هوشنگ کامکار داشتم دقیقا می دانم که او از من چه می خواهد و به یک تفاهم درکار رسیده ایم ، در گذشته قبل از همکاری با گروه کامکار بیشتر فعالیتم برروی اشعار کلاسیک و به دنبال آن موسیقی کلاسیک بود و همیشه دوست داشتم که فضای کار براساس اشعار نو را تجربه کنم و زمانی که آلبوم "خاتون" به من پیشنهاد شد تلاش کردم از فضای موسیقی کلاسیک بیرون آیم و خودم را به ذهنیت هوشنگ کامکار نزدیک کنم . پیش از همکاری با گروه کامکار با آهنگسازان دیگر هم کار کرده بودم ؛ تازه ترین همکاری من با یک آهنگساز سوئدی بود که یک اثر 8 دقیقه ای را ساخته بود و در ورشو لهستان ضبط کردیم اما با این اثر بسیار متفاوت بود .
ویژگی آهنگسازی هوشنگ کامکار چیست ؟
- عدنان کریم : چیدمان سازهای مناسب در کنار هم برای ساخت یک قطعه از ویژگی های منحصر به فرد این آهنگساز است ، او با ظرافت خاصی سازهای شرقی را با سازهای غربی کنار هم قرار می دهد، این درحالی است که آهنگسازان در منطقه کردستان قطعاتی را که آهنگسازی و تنظیم می کنند به ندرت می توانند سازهای شرقی را با سازهای غربی ادغام کنند.
* صبا کامکار یکی از خوانندگان این اثر است که شاید آلبوم "خاتون" نخستین تجربه او در حوزه آواز به طور حرفه ای محسوب می شود؛ همکاری با این هنرمند جوان را چطور ارزیابی می کنید؟
- عدنان کریم : من پیش از همکاری با صبا کامکار به عنوان یک خواننده کرد با یکی از خوانندگان کرد مقیم سوئد به نام کانی همکاری کرده بودم که این همکاری تجربه خوبی بودو زمانی که با صبا کامکار مواجه شدم متوجه شدم که صبا با احساس فوق العاده ای آهنگ ها را می خواند و آنچه که در این آلبوم توجه مرا به خود جلب کرد این بود که صبا خیلی سئوال می کرد و تک تک وزن کلمات و نوع خوانش آنها را می پرسید و با دقت گوش می داد و اجرا می کرد درواقع تمام احساس خودش را در کلام جاری می ساخت.
*آواز خواننده های ایرانی را گوش می دهید؟
-بله بسیار زیاد.
* صدای کدامیک از آنها را بیشتر دوست دارید؟
- آواز عزیز شاهرخ ، حسین شریفی و عباس کرمی را شنیدم و صدای آنها را دوست دارم ، آواز محمدرضا شجریان بی نظیر است و آن را نیز دوست دارم به نظرمن وقتی یک صدایی اصیل باشد مثل یک پرنده آزاد در دنیا جای خود را پیدا می کند.
* آقای کامکار غیر از آلبوم "خاتون" چه پروژه ای در دست دارید؟
- پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه را به پایان رساندم کلام این دو سمفونی را ایرج رحمانپور خواننده لر ایران زمین خوانده و بسیار زیبا آواز را اجرا کرده است دراین پوئم سمفونی قطعه ای مختص به سوگواری و عزاداری وجود دارد که در این بخش آیین عزا به سه زبان کردی ، لری و فارسی خوانده می شود که این آیین با شعری که محمدعلی چاوشی گفته و آواز رحمانپور بسیار خوب از آب درآمد است .
* به عنوان آخرین سئوال پوئم سمفونی خرمشهر و حلبچه با ارکستر بزرگ کار کرده اید؟
-بله این دو پوئم سمفونی هم برای ارکستر سمفونیک و هم برای گروه کر براساس ملودی نوحه های قدیم نوشته شده است و حالا پس از اتمام کار منتظرم ببینم کسانی که دم از طرفداری از موسیقی فاخر می زنند پیش قدم می شوند این آلبوم را تولید کنند یا نه. درواقع این دوآلبوم فرصتی برای امتحان پس دادن است ؛ من به عنوان آهنگساز این دو پوئم سمفونی صرفا برای دل خودم نوشتم و هیچگونه سفارشی نیست چراکه به عنوان یک هنرمند ایرانی احساس وظیفه کردم که باید کاری در این زمینه نوشته شود.
نظر شما