گمنامی شاه همدان در "ختلان"

به گزارش خبرنگار مهر، میر سیدعلی پسر سید شهاب‌الدین پسر محمد همدانی ملقب به "علی ثانی" یا "شاه همدان" از عارفان نامی قرن هشتم هجری است که در اوایل سده چهاردهم میلادی در شهر همدان به دنیا آمد.

بنابر روایات عنوان شده میر سیدعلی همدانی در زمان حیات، عزت و احترامی بسزا داشت و در قالب شهرهای ایران، ترکستان و هندوستان و عموم طبقات مردم مقام و منزلتی خاص به دست آورده بود. مردم همدان نیز برای وی احترام فوق العاده ای قائل بودند و حتی پس از وفاتش به کرامات و درجات عرفانی، قدس و جلالش اعتقادی شگفت داشتند.

میر سیدعلی همدانی در علم و حکمت مقامی رفیع داشت

وی از عارفان نیک نهاد و دارای اعتقادی خالصانه بود و علاوه بر زهد و تقوا، در علم و حکمت مقامی رفیع داشت.

سیدعلی همدانی در نظر میلیون ها مسلمان از ملیت های گوناگون چنان تقدسی به دست آورده بود که کمتر عارف و عالمی به چنین موقعیتی دست پیدا کرده است.

سیدعلی همدانی از عارفان انگشت شماری بود که شریعت و طریقت را به کمال داشت و رعایت آداب و موازین شرعی در سیره، سخن و مواعظ او به خوبی مشاهده می شد.

بسیار امر به معروف و نهی از منکر می کرد و پیروان و شاگردان خویش و دیگر اقشار مردم را از بدعت منع می کرد و آن را نوعی ضلالت تلقی می کرد.

میر سیدعلی همدانی بر اساس اعتقادات خودخواهان دگرگونی وضع موجود برای بهسازی جامعه و سوق آن به سوی فضیلت بود و تفکر مذهبی سیاسی خود را در تشیع علوی و مهدویت جستجو می کرد.

گنبد علویان همدان محلی برای راز و نیاز سیدعلی همدانی بود

سیدعلی همدانی در گنبد علویان که اکنون از بناهای تاریخی همدان به شمار می رود، به عبادت و راز و نیاز با خدای خویش مشغول بوده و راه میان منزل او و محل عبادتش مخفی بود تا در اوقات خاصی بدون اطلاع کسی برای عبادت به گنبد بیاید که نشانه های این مسیر سری هنوز باقی است.

سیدعلی همدانی از بیست سالگی مسافرت های خود را شروع کرد و این برنامه تا 21 سال ادامه داشت و از این رو می توان او را از سیّاحان بزرگ جهان اسلام دانست، ولی متأسفانه او وقایع سفرهای خود را به رشته تحریر در نیاورده است.

میر سیدعلی همدانی در دوران زندگی خود قرآن را فراگرفت و به طریقت کبراوی پیوست و پس از چندی رهبر این طریقت شد و پس از آن تحت پیگرد تیمورلنگ، سمرقند را با حدود 700 مریدش به قصد کشمیر ترک کرد.

میرسیدعلی همدانی در رأس 700 تن از شاگردان، پیروان و یاران که غالباً از سادات و مشاهیر و بزرگان بوده اند در تاریخ 781 هـ.ق وارد کشمیر شد و در آنجا نفوذ زیادی به دست آورد.

لقب "شاه همدان" به او در کشمیر داده شد و تاکنون در کشمیر از او با همین نام یاد می کنند. "خانقاه مولا" یا زیارتگاه "شاه همدان" در کنار رود جهلم کشمیر همچنان از دیدنی های عمده آن سرزمین است و مخلصان زیاد سیدعلی همدانی همه روزه در آن حضور دارند.

مقبره سید علی همدانی در منطقه ختلان تاجیکستان واقع است

پیشینیان بسیاری از مردم منطقه ختلان تاجیکستان نیز که مقبره سیدعلی همدانی همان جا واقع است، به دعوت او به طریقت کبراوی جذب شده بودند.

از سوی دیگر امروزه گسترش بسیاری از هنرهای قرون وسطایی در منطقه کشمیر را با نام سیدعلی همدانی پیوند می دهند. هنرهایی مانند شالبافی، بافندگی، سفالگری و خوش نویسی از بازمانده های میراث "شاه همدان" و 700 همراه هنرمند او به شمار می آید.

مستند زندگی میرسید علی همدانی ساخته می شود

در همین راستا معاون فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان گفت: مستند زندگی میر سیدعلی همدانی مروج بزرگ اسلام در آسیای میانه تا پایان سال جاری در همدان ساخته می شود.

مجید فروتن افزود: همایش بزرگداشت میر سیدعلی همدانی نیز پایان سال جاری در همدان برگزار خواهد شد.

فروتن افزود: این همایش با موافقت وزیر ارشاد اسلامی و با هدف نقش و تاثیرگذاری این شخصیت برجسته دینی در آسیای میانه به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همدان برگزار می شود.

وی با بیان اینکه این همایش در دو محور برگزار می شود، گفت: تهیه فیلم مستند از زندگی و احوال این شخصیت همدانی از محورهای این برنامه است و علاقمندان می توانند طرح های خود را به دبیرخانه همایش ارسال کنند.

وی افزود: برنامه بزرگداشت میر سیدعلی همدانی با حضور صاحب نظرانی از ایران، تاجیکستان و هندوستان برگزار می شود.

فروتن گفت: این همایش با محوریت پیوند فرهنگ ایران با آسیای میانه و نقش میر سیدعلی همدانی در پیوند فرهنگی آسیای میانه برپا می شود.

باید اندیشمندان برجسته استان همدان را به نسل جوان معرفی کرد

وی یادآور شد: باید علما و اندیشمندان بنام و برجسته استان و کشور را به نسل جوان معرفی کرد تا جوانان با این بزرگان بیشتر آشنا شوند و در راه سعادت و آبادانی کشور از آنان الگو بگیرند.

فروتن با اشاره به اینکه میرسیدعلی همدانی، عارف قرن هشتم هجری به همراه 700 نفر از یارانش که عمده آنان اهل هنر بودند، به سرزمین کشمیر سفر کرد و مردم بسیاری تحت تاثیر مکارم اخلاقی او به مکتب اسلام روی آوردند، گفت: سادات امروز کشمیر، خود را از نوادگان این شخصیت بزرگوار می‌دانند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در آخرین اظهار نظر خود در خصوص برنامه های اجرا شده برای معرفی میر سیدعلی همدان از برنامه‌ریزی برای شکل‌گیری مثلث فرهنگی میان شهرهای همدان در ایران، کولاب در تاجیکستان و منطقه کشمیر خبر داد.

روابط فرهنگی همدان، کولاب و کشمیر تقویت می شود

سیدمحمد حسینی گفت: روابط فرهنگی همدان، کولاب و کشمیر با محوریت شخصیت میرسیدعلی همدانی تقویت خواهد شد و بنا داریم هر سال برنامه‌های بزرگداشت این عارف و عالم ربانی را در یکی از این سه شهر برگزار کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: اگرچه همدان و کولاب چند سالی است به عنوان خواهرخوانده معرفی شده‌اند اما اقدامات جدی برای تقویت ارتباط فرهنگی میان آنها انجام نشده و حتی بسیاری از ایرانیان، شناخت چندانی از شخصیت میرسیدعلی همدانی ندارند.

بر اساس مستندات عنوان شده در کتاب ها آثار سیدعلی که بیش از 110 جلد کتاب و رساله و مجموعه شعری است به لحاظ محتوا، مضمون، سبک و انشا در خور توجّه است.

این مجموعه گرانسنگ در عرصه های گوناگون تفسیری، روایی، فلسفه و حکمت، حکمت عملی و اخلاق، عرفان و ادبیات نگاشته شده و در تمام آن ها مطالب آموزنده، پرمغز و مباحث معنوی و ذوقی دیده می شود، ظرافت ها و نکته سنجی هایی که وی در پدید آوردن نظم و نثر اعمال نموده، آثارش را جالب، پرجاذبه و خواندنی کرده است.

میر سید علی همدانی ششم ذیحجه سال 786 هـ.ق به علت بیماری در شهر کنر افغانستان کنونی درگذشت و بنا به وصیت او پیکرش در منطقه ختلان به خاک سپرده شد که اکنون شهر کولاب تاجیکستان در آن است.

معروف ترین اثر میر سیدعلی همدانی در تاجیکستان بیتهای زیر است که روی اسکناس 10 سامانی این کشور آمده است:

هر که ما را یاد کرد ایزد مر او را یار باد/ هرکه ما را خوار کرد از عمر برخوردار باد

هر که اندر راه ما خاری فکند از دشمنی/ هر گلی از باغ وصلش بشکفد بی خار باد

در دو عالم نیست ما را با کسی گرد و غبار/ هر که ما را رنجه دارد، راحتش بسیار باد