شیوع دیابت در مناطق شهری همدان دوبرابر مناطق روستایی است

به گزارش خبرنگار مهر، سید جلال‌الدین بطحایی ظهر چهارشنبه در حاشیه برگزاری همایش کشوری پیشگیری و کنترل دیابت و غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان در همدان در ارتباط با دیابت شیرین اظهار داشت: دیابت شیرین از گروه بیماری‌های متابولیک شایع است و یک اختلال چند عاملی است که با افزایش مزمن قند خون مشخص می‌شود.

وی افزود: در این بیماری به دلیل اختلال یا عملکرد انسولین، قند خون برای تولید انرژی توسط سلول‌ها جذب نمی‌شود و میزان قند خون افزایش می‌یابد.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان گفت: چند نوع مشخص دیابت شیرین وجود دارد که بر اثر واکنش‌های پیچیده‌ای که بین عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی و شیوه زندگی رخ می‌دهد، بروز می‌کند.

بیماری دیابت نوع یک بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود

وی با بیان اینکه دیابت شامل دیابت نوع یک، نوع دو، دیابت بارداری و سایر انواع دیابت است، عنوان کرد: علت ایجاد بیماری دیابت نوع یک، کاهش یا فقدان ترشح انسولین توسط پانکراس است و بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود.

وی گفت: در این گروه این نوع دیابت به صورت حاد و پر سر و صدا با علائم بالینی مشخص شامل پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن شروع شده و درمان اصلی آن دریافت انسولین و در کنار آن رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش است.

بطحایی با بیان اینکه علت ایجاد دیابت نوع دو، مقاومت به انسولین و یا ترشح غیر طبیعی انسولین است، عنوان کرد: در بروز این نوع دیابت، عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی نظیر تغذیه و فعالیت فیزیکی نیز نقش دارند.

وی اضافه کرد: میزان بروز دیابت نوع دو در دو قلوهای یکسان بین 75 تا 90 درصد است و افرادی که یکی از والدین آنها مبتلا باشد در معرض خطر بیشتری بوده و خطر بروز در فرزندان به 40 درصد می‌رسد.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان گفت: زنان باردار و افراد بالای 30 سال سن که دارای عوامل اضافه وزن و چاقی، سابقه خانوادگی در بستگان درجه اول، فشار خون مساوی یا بیشتر از 140 روی 90 باشند در معرض خطر دیابت نوع 2 هستند.

وی پر ادراری، پرخوری، پرنوشی، خشکی دهان، تاری دید، تأخیر در بهبود زخم‌ها، عفونت‌های مکرر و عودشونده به خصوص عفونت‌های قارچی را از جمله علائم بالینی دیابت نوع دو برشمرد.

بیماریابی دیابت باید برای تمام افراد بالای 30 سال انجام شود

بطحایی دو نوبت قند پلاسمای خون وریدی ناشتا و یا بیشتر از mg/dl 126 را راه تشخیص دیابت عنوان کرد و افزود: بیماریابی دیابت باید برای تمام افراد بالای 30 سال هر سه سال یک بار انجام شود چون بسیاری از افراد با معیارهای دیابت ملیتوس بدون علامت هستند و از ابتلا به بیماری آگاهی ندارند و بیماران نوع دو، حتی یک دهه قبل از تشخیص ممکن است دچار بیماری دیابت باشند.

وی با بیان اینکه حدود 50 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو، در هنگام تشخیص دچار یک یا چند عارضه اختصاصی دیابت هستند، اظهار داشت: درمان دیابت سیر بیماری را به نحو مطلوبی تغییر داده و از بروز عوارض مزمن دیابت پیشگیری می کند.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای مرکز بهداشت استان همدان با بیان اینکه درمان دیابت نوع 2 از سه طریق کنترل وزن، ورزش و درمان دارویی صورت می‌پذیرد، گفت: اضافه وزن و چاقی ریسک فاکتورماژور ابتلا به دیابت است و ارتباط قدرتمندی بین ریسک ابتلا به دیابت و افزایش BMI وجود دارد و پنج تا 10 درصد کاهش وزن در بیمارانی که دچار اضافه وزن و یا چاقی هستند موجب کاهش خطر دیابت و افزایش حساسیت به انسولین همراه با بهبود کنترل گلیسمیک می‌شود.

وی با بیان اینکه کاهش وزن عوارض دیابت مثل افزایش چربی خون و فشار خون را نیز کاهش می‌دهد، افزود: ورزش از درمان‌های اختصاصی برای دیابت محسوب میشود و فواید آن باعث بهبود سلامت فردی، آمادگی قلبی عروقی، کاهش فشار خون، افزایش حساسیت به انسولین، بهبود الگوی لیپیدهای خود و کاهش وزن می‌شود.

بطحایی در ارتباط با درمان دارویی دیابت نوع دو، عنوان کرد: در صورت عدم کنترل قند خون با رژیم غذایی و ورزش، مصرف دارو شامل قرص یا انسولین باید طبق دستور پزشک شروع شود.

50 درصد بیماران دیابتی اطلاعی در رابطه با بیماری خود ندارند

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان گفت: 50 درصد بیماران دیابتی هیچ‌گونه اطلاعی در رابطه با بیماری خود ندارند.

سیدجلال‌الدین بطحایی با اشاره به برگزاری همایش کشوری برنامه پیشگیری و کنترل دیابت و غربالگری کم‌کاری تیروئید در همدان، اظهار داشت: تشخیص دیرهنگام بیماری و آغاز درمان با تأخیر کم‌کاری تیروئید نوزادان، موجب عقب‌افتادگی ذهنی و اختلال در رشد و نمو نوزادان مبتلا خواهد شد.

وی با بیان اینکه با توجه به مطالعات جهانی آمارها نشان از افزایش شیوع بیماری‌های غیر واگیر دارند، افزود: خسارت‌های وارده از این بیماری‌ها و هزینه‌های سرسام‌آور آنها برای سیستم‌های بهداشتی، همواره محرک جدی و قوی برای طرح و اجرای برنامه‌های پیشگیری در سطوح مختلف است.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان کم‌کاری تیروئید را یکی از علل مهم قابل پیشگیری عقب‌افتادگی ذهنی در نوزادان دانست و گفت: در صورت وجود کم‌کاری تیروئید در جنین، اختلالاتی در بخش‌های مهم از جمله سیستم عصبی مرکزی و اسکلتی ایجاد می‌شود اما اغلب نوزادان در بدو تولد کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد.

بطحایی بیان کرد: کم‌کاری مادرزادی تیروئید معمولاً بیماری کم‌علامت است و فقط در حدود پنج درصد موارد ابتلا در روزهای اولیه پس از تولد دارای علائم و نشانه‌های بیماری هستند و این علائم کم و غیر اختصاصی بوده و معمولاً تشخیص بالینی بیماری در روزهای اولیه زندگی به ندرت داده می‌شود.

وی گفت: در برنامه غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان در ایران، نمونه‌گیری از پاشنه پا در روزهای سه تا پنج تولد بر کاغذ فیلتر مخصوص و مورد تأیید وزارت بهداشت انجام می‌شود سپس نمونه‌ها در پاکت مخصوص گذاشته و به آزمایشگاه غربالگری استان همدان ارسال می‌شود.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان ادامه داد: در آزمایشگاه سطح TSH ارزیابی می‌شوند.

وی گفت: نوزادان با سطح TSH بین پنج تا 10، مجدداً تحت نمونه‌گیری از پاشنه پا قرار گرفته و موارد با سطح TSH بالاتر از 10

برای بررسی آزمایشگاهی وریدی ارجاع می‌شوند.

غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان از سال 85 در همدان آغاز شد

بطحایی با اشاره به آغاز برنامه غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان در استان همدان از اردیبهشت ‌ماه 85، بیان کرد: از شروع برنامه تا کنون، 126 هزار و 776 نوزاد تحت غربالگری قرار گرفته و 315 نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئید نوزادی شناسایی و تحت درمان قرار گرفته‌اند.

وی عنوان کرد: پوشش برنامه غربالگری کم‌کاری تیروئید در استان همدان در سال 89، 97 درصد بوده و هم اکنون نیز 106 پایگاه نمونه‌گیری در استان وجود دارد.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت همدان اظهار داشت: میزان بروز کم‌کاری مادرزادی تیروئید در جهان یک در سه هزار تا چهار هزار است در حالی که در ایران بروز، بالاتر بوده و بیشتر از یک مورد در هر یک هزار تولد زنده است.

وی در ادامه افزود: بروز کم‌کاری مادرزادی تیروئید در مناطق کمبود ید و مواردی که والدین نسبت فامیلی با هم داشته‌اند، بیشتر است.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان همدان با بیان اینکه شیوع دیابت در مناطق شهری دو برابر روستایی و در زنان دو برابر مردان است، تاکید کرد: در سال 84 و 87 نوبت غربالگری بیماری دیابت در جمعیت روستایی بالای 30 سال استان همدان صورت گرفت و افراد در معرض خطر شناسایی شده و برای انجام آزمایش قند خون ناشتا ارجاع شدند.

بطحایی افزود: بیماران شناسایی شده تحت مراقبت بهورزان در خانه‌های بهداشت و پزشکان مراکز بهداشتی درمانی روستایی قرار دارند و در صورت لزوم به سطوح تخصصی‌تر در واحد دیابت شهرستان و بیمارستان‌ها ارجاع می‌شوند.

وی اظهار داشت: از زمان آغاز غربالگری تاکنون تمام زنان باردار نیز از نظر دیابت بارداری غربالگری شده و افراد مبتلا تحت مراقبت و درمان مورد نیاز قرار می‌گیرند.