نگاه علامه جعفری به تکنولوژی/مصائب امروز ریشه در خودخواهی بشر دارد

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر عبدالله نصری استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در نشست " دین و تکنولوژی" که یکشنبه 19 تیرماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، به تبیین موضوع "تکنولوژی از منظر علامه جعفری" پرداخت.

دکتر نصری تأکید کرد: علامه جعفری تکنولوژی را امری خنثی تلقی نکرده و آن را دارای آثار و لوازم خاصی می داند. در حالیکه علامه به تأثیر زیاد تکنولوژی بر زندگی فردی و اجتماعی انسانها اعتقاد دارد، اما برخی عالمان دینی ما معتقدند که تکنولوژی چندان بر زندگی انسانها مؤثر نیست.

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی افزود: علامه جعفری معتقد است تکنولوژی ناشی از فرهنگ و قوانین حقوقی و اخلاقی خاصی بوده و در عین حال فرهنگ و حقوق و اخلاق خاصی را به وجود می آورد. علامه معتقد است تأثیرات تکنولوژی در جهان بینی ها را نمی توان انکار کرد و در عین حال در تشریح تأثیرات سوء تکنولوژی بر پدیده جبر اشاره دارد. از نظر وی امروزه تکنولوژی بهانه ای شده تا بشر از خود سلب مسئولیت کرده و بسیاری از کوتاهی های خود را بر گردن تکنولوژی بیندازد.

وی افزود: علامه در عین اینکه معتقد است تکنولوژی یک لوازم و آثار خاصی دارد اما تکنولوژی را تنها یک وسیله می داند. از نگاه علامه منفعت، لذت و سلطه از آثار تکنولوژی است اما او منفعت، لذت و سلطه را از مختصات انسان می داند که در همه ادوار تاریخ وجود داشته است. اما برای روشن شدن راهکار جلوگیری از خطرات تکنولوژی باید به نگاه انسان شناسی علامه توجه کرد.

دکتر نصری به یکی از مسائل مبنایی تکنولوژی اشاره کرد و افزود: برخی متفکران معتقدند اگر علم جدید پیدا می شود بر اثر نگاه ریاضی انسان به جهان است که به غلبه انسان بر طبیعت منجر می شود. اما علامه تنها نگاه کمی و ریاضی به عالم و تکنولوژی را منشأ مصائب نمی داند.

وی افزود: در بخشی از بیانیه ونکور کانادا که در مورد بقا در قرن 21 مطرح شد، ریشه بحرانها را در پیشرفت برخی زمینه های علوم تلقی شده است. علامه در نقد این بخش از بیانیه تأکید دارد که وضع ناگوار دوران جدید را نباید تنها به علم و معرفت نسبت داد چراکه علم روشنایی است و بشر هرگز از روشنایی صدمه نمی بیند بلکه آنچه موجب ناگواری ها است به کوتاهی مقامات مدیریت اجتماعی و اخلاقی مردم برمی گردد.

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: با وجود همه تأثیرات سوئی که تکنولوژی بر حیات بشر گذاشته است، علامه جعفری همه این تأثیرات را ناشی از خود تکنولوژی نمی داند بلکه ریشه بسیاری از آنها را در خودخواهی ها و سودجویی های بشر جستجو می کند. وی با تحلیلی که در باب انسان و حیات او دارد راهکارهایی را برای رهایی از آسیب های تکنولوژی ارائه می دهد.

نصری در پایان تأکید کرد: علامه معتقد است کسی که می گوید انسان چاره ای از جبر تکنولوژی ندارد، در واقع انسان را نشناخته است؛ چون بشر قدرت کنترل تکنولوژی را دارد به شرط اینکه در عین داشتن نگاه کمی به عالم نگاه غایت مدارانه نیز داشته باشد و تعلیم و تربیت و اخلاق را در حیات انسانها در نظر داشته باشد. علامه اولا بر ضرورت تغییر نگاه به انسان تأکید داشته و معتقد است در کنار آن باید مکاتب، معرفت شناسی ها و... بررسی شود و آرمانها و اهداف عالی و جدیت در تعلیم و تربیت انسان را در کنترل آثار منفی تکنولوژی مؤثر می داند.