احمد شاکری، نویسنده آثار حوزه دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر، در تعریف گونه ادبیات عامهپسند اظهار داشت: معتقدم تقسیم‌بندی ادبیات عامهپسند به واسطه مخاطبان چندان دقیق نیست؛ چرا که تلقی ما از عامه‌پسندها سطح نازلی از ادبیات است که کارکرد لازم را ندارد. اینکه طیف خاصی که به لحاظ دانش و برخورد با اثر هنری، توانایی درک سطح عالی هنر را ندارد، به دنبال آثار خاصی باشد، ایراد کار نیست و اگر اثری بتواند با طیف خاصی از مخاطبان ارتباط برقرار کند باید کارکرد یک اثر و از توفیقات آن دانست.
نویسنده رمان عریان در برابر باد یکی از دلایل جهانی شدن یک کتاب را ارتباط آن با طیف‌های مختلفی از مخاطبان دانست و افزود: قطعا طیف قالب مخاطبان آثار جهانی مخاطب هنر عالی، ناب و نخبه‌گرا نیستند. از همین رو طیف مخاطب معیار کافی برای تعریف ادبیات عامهپسند نیست.
شاکری تیراژ بالای یک کتاب را هم معیاری برای عامهپسند بودن آن ندانست و گفت: آثار هنری و حتی نخبه‌گرا نیز پرفروش می‌شوند و از سوی دیگر آثار کم فروش عامه پسند نیز داریم.
وی در تعریف ادبیات عامه پسند افزود: اگر رکن مخاطب در آفرینش اثر هنری معیار قلمداد شود، اثر عامهپسند خواهد بود.
شاکری با این توضیح که «اصالت چیزی است که حقیقت با آن همراه باشد» و «حق امری ثابت و غیر قابل تغییر است» اظهار داشت: اگر نویسنده‌ای گرایش عامهپسند دارد، به این معناست که در هر شرایطی مخاطب برای او اصیل است. از آنجایی که مخاطبان به دلیل تفاوت سلیقه نمی‌تواند اصالت داشته باشند، اگر کسی به سمت اصالت مخاطب برود، حقیت را فراموش می‌کند.
وی تصریح کرد: اگر بپذیریم در ادبیات عامهپسند مخاطب اصالت دارد و تنها وجه مد نظر نویسنده رضایت مخاطب است و امور دیگر طفیلی رضایت مخاطب هستند. این ادبیات به طبع حق‌گرا نیست. چون حق اصل ثابتی است که از مخاطب برداشته می‌شود؛ ما برای حق می‌نویسیم تا مخاطب آن را بخواند؛ نه اینکه برای مخاطب بنویسیم و اگر توانستیم از حق نیز بگوییم و اگر نشد، نه.
نویسنده مجموعه داستان نفس با تاکید بر لزوم ایجاد یک سیر مطالعاتی برای افراد کتابخوان گفت: برای هدایت عامه‌پسندخوان‌ها به سوی سایر آثار نیازمند به سیر مطالعاتی هستیم که متاسفانه تنها به صورت خیلی محدود فهرست‌هایی به عنوان سیر مطالعاتی در برخی سایت‌ها معرفی می‌شود.
شاکری عدم اطلاع‌رسانی کافی در زمینه ادبیات را یکی از عوامل جذب افراد به سمت عامه‌پسندها دانست و عنوان کرد: شیوه‌های تبلیغی ما یا ناشر محور است و یا جریان‌های خاص، تبلیغ را انجام می‌دهند. به همین دلیل کتاب خوب به نحو درستی ارائه نمی‌شود. سیر مطالعاتی می‌تواند توسط نهادهای مختلفی که دغدغه ادبیات ناب و سلامت اثر را دارند تهیه شود.
وی افزود: ویژگی سیر مطالعاتی این است که مخاطب را در مطالعه از نقطه‌ای به نقطه دیگر حرکت می‌دهد و در صورت عدم وجود ممکن است مخاطب در یک سطح بماند.
شاکری همچنین بر لزوم وجود جریان نقد برای ارتقای کتابخوانی تاکید کرد و گفت: جریان نقد در کشور ما بسیار ضعیف است و حتی به صورت ناآگاهانه توسط نویسنده‌های ما نیز طرد می‌شود؛ در صورتی که نقد چه له و چه علیه کسی باشد در نهایت هم به نفع کتاب است و هم به نفع ادبیات.
این نویسنده افزود: نبود نقد به این معناست که کسانی در حوزه ادبیات نظر می‌دهند که با مبانی نقد آشنا نیستند و افرادی کتاب را معرفی می‌کنند که صرفا از آن لذت برده و اشرافی به کل کتاب ندارند و شاید دیگاه انقادی سالمی نیز نداشته نداشته باشند.
شاکری ابراز کرد: نقد آموزش می‌دهد فرد چگونه بخواند و ارزیابی کند. اگر کسی توانست ارزیابی خوبی داشته باشد به مرور ایام کتاب عامهپسند نمی‌خواند. به طور کلی اگر نیاز مخاطب به ادبیات ارتقا پیدا کند، کم کم اقبالی به کتاب عامهپسند نمی‌شود؛ چرا که این کتاب‌ها نیاز به ادبیات را پاسخ نمی‌دهد.
نظر شما