به گزارش خبرگزاری مهر، در سومین نشست حکایت شعر که 29 تیر در سالن اندیشه حوزه هنری برگزار شد، پرونده شعری حجت‌الاسلام زکریا اخلاقی با حضور خود شاعر، یوسفعلی میر شکاک و محمدرضا روزبه مرور وشعرهای این شاعر نقد و بررسی شد.
محمدرضا روزبه از ناشناختگی نسبی قدر و منزلت حجت الاسلام اخلاقی اظهار تاسف کرد و غزل‌های حماسه‌گون او را در حال و هوای غزل‌های نصرالله مردانی دانست و گفت: مجموعه «تبسم های شرقی» دارای غزل‌هایی است که رد پا و تاثیر مردانی را در اوایل انقلاب و دهه 60 نشان می‌دهد؛ ولی بعدها اخلاقی به سمت سبک و سیاق ویژه‌ای حرکت کرد؛ به نحوی که می‌توان گفت او از حیث فکر، زبان و زیباشناسی نماینده شعر حوزوی است و تا جایی این بینش حوزوی در شعر اخلاقی مشهود است که باعث می‌شود سبکی غیرقابل تقلید حتی در میان طلاب و هم‌مشربان خود داشته باشد.
روزبه در معرفی سبک شعرهای اخلاقی گفت: اخلاقی سبکی یک دست با واژگان، تعابیر و اصطلاحات خاص حوزه دارد و شعرش از کشاکش‌های خاص زمانی به دور است.
وی شعر اخلاقی را مبتنی بر نوعی عرفان دین مدار دانسته و ادامه داد: ما در این شعر ها با عارفی مهربان ،پر احساس و عاشق روبه روییم که شعرش فضایی ملکوتی، پراشراق و پرشهود دارد.
او همچنین ویژگی مهم شعر اخلاقی را استفاده از قافیه های تازه و به نسبت دشوار و یک پارچه که خصوصیت سبکی آثار اوست دانست و افزود: گاه تنگنای قافیه ،قافیه های متکلفی را به شعر اخلاقی تحمیل می کند.ویژگی دیگر شعر او ردیف های نو و ابتکاری است که در شکل دهی شعر اخلاقی و جا اافتادن سبک او نقش و جایگاه خودش را دارد . از منظری می توان سبک اخلاقی را سبک نو عراقی دانست یا می‌شود گفت حجت الاسلام اخلاقی ذهنی بی جدال و شکاف دارد همچنین شعر او فاقد جغرافیاست و غالبا مبتنی بر نوعی جغرافیای ذهنی است که پیشنهاددهنده جامعه امت واحده به شاعرانه‌ترین شکل آن است.
در ادامه روزبه ملاحظات شخصی اش را از جهان شعر اخلاقی این گونه بیان کرد:شعر او صحن و سرایی است خلوت. یعنی شاعر کمتر از بام اشراق به بطن و متن جامعه فرود می آید. شعر او زندگی را در نمی نوردد .شعر اخلاقی قطاری است آرام که گاهی در ایستگاهی می ایستد و ما را به تماشای مناظری دلپسند وامی‌دارد و جای فراز و فرود زندگی در شعرش خالی است.
محمد رضا روزبه شعر اخلاقی را در زمره غزل نو کلاسیک دهه های 60 و 70 دانست و گفت :شعر حجت الاسلام اخلاقی صدای ویژه‌ای در عرصه غزل نو امروز است.
یوسفعلی میر شکاک نیز شعر اخلاقی را این طور تفسیر کرد: در نخستین برخورد کافی است شناختی از شعر دهه‌های اول انقلاب داشته باشیم تا وجوهی را که بر شعر اخلاقی تاثیر داشته پیدا کنیم. اشتغال به لفظ از ویژگی‌های عمده شعر نصرالله مردانی است که مورد استفبال اخلاقی قرار گرفته است اما شعر اخلاقی دگردیسی پیدا کرده و شعری حوزوی است چون بسیاری از بافت‌ها، ساخت‌ها و پاره ساخت‌های شعرش به عالم حوزه برمی‌گردد اما در همین شعرها ضمن دگردیسی قابل تقدیر، باز می‌بینید شاعر نمی‌تواند خود را از کسره اضافه خلاص کند.
میر شکاک گفت: از نوآوری‌های شعر اخلاقی این است که در شعرش سنت شعری مردانی ادامه داشته اما ساییده شده است. او کلیشه‌هایی همچون مردانی در شعرش دارد مانند مصرع «تقویم‌ها شاداب» اما در شعرش دو پاره‌ساخت در کنار هم قرار می‌گیرند و کلیشه در مصرع بعد توجیه می شود.
یوسفعلی میر شکاک با خواندن غزلی به تحلیل شعر اخلاقی پرداخت و در غزلی که می خواند از مصرع «جاده های جمکران پر رفت و آمد بود» با تعبیر تصویری که نمی شکند یاد کرد.
او افزود: در شعر اخلاقی شاعر مدرن و حتی پست مدرن در کنار یک روحانی می‌نشیند.
میر شکاک یادآوری کرد که اشتغال به لفظ کمکی به شاعر شدن در دراز مدت نمی کند و ترانه‌پذیری جامعه را باعث شناخته‌نشدن شعر اخلاقی دانست.
حجت الاسلام زکریا اخلاقی در باره تاثیرپذیری‌اش از شعر نصرالله مردانی گفت: شعر مردانی در برهه‌ای از زمان اثری خاص بر شعر شعرا داشت و اثر خوبی هم بود و نمی شود مردانی را در شعر انقلاب نادیده گرفت و تاثیر او را نامطلوب دانست.
اخلاقی با تاکید بر این که توقفی در کار شاعری نداشته گفت: وسواس و احتیاط کار شاعر است و من معتقدم که یک شاعر حتما باید اقدام قابل توجهی در ساحت شعر داشته باشد.
او گرایش فکری و خلوت شعری‌اش را به سهراب نزدیک دانسته و هیچ یک از این تاثیرها را مستقیم و منفی ندانست. او همچنین اشتغال به لفظ را بخشی از کار شاعر کلاسیک دانست و گفت: شعر کلام است و کلام همان لفظ است ولی باید از الفاظ زیبا استفاده کنیم و لفظ پلی باشد برای رسیدن به معنا.
در ادامه این نشست زکریا اخلاقی چند نمونه از شعرهایش را برای حاضران خواند.
نظر شما