ظروف پلاستیکی یک بار مصرف؛ تهدید سلامت مردم و محیط زیست

به علت اینکه ظروف پلاستیکی از مشتقات مواد نقتی هستند ساختار مولکولی آنها به گونه ای است که در دمای پایین حتی زیر 30 درجه نیز می توانند وارد مواد غذایی شوند و در دراز مدت این مواد شیمیایی باعث کاهش مصونیت بدن در برابر انواع میکروبها و بیماریها می شود.

شاید کمتر از نیم قرن باشد که ظروف پلاستیکی خواسته یا ناخواسته وارد زندگی مردم شده اند در ابتدا قرار بود ظروف یکبار مصرف برای جلوگیری از بیماریهای واگیردار و مشکلات بهداشتی به کمک مردم بیایند و برای مردم و جامعه سلامتی به ارمغان داشته باشند ولی انگار همه چیز برعکس شد و امروزه وجود این ظروف باعث به خطر افتادن و نابودی محیط زیست و سلامت همه مردم شده است و گویا طراحان و پیشنهاد دهندگان اولیه پیش بینی نمی کردند که روزی استفاده بیش از حد و خارج از استاندارد این ظروف باعث شود که سلامت محیط زیست که همان سلامت مردم جامعه است این چنان جدی تهدید شود.

در حال حاضر به علت همه گیر شدن استفاده از ظروف پلاستیکی دوستداران و فعالان محیط زیست از همه روزه داران گرامی انتظار دارند در ماه رمضان که فرصت مناسبی جهت خود سازی انسانها است با استفاده نکردن از این ظروف به فکر سالم سازی محیط زیست خود نیز باشند.

همچنین با توجه به آمار تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در کشور ایران فقط در سالهای 1385به بعد سالانه بیش از 570 هزار تن از این ظروف تولید شده است و از طرفی امکاناتی جهت جمع آوری و بازیافت دوباره این ظروف در کل کشور وجود ندارد. یعنی هر سال این مقدار مواد پلاستیکی در طبیعت رها می شود و به دلیل عدم تجزیه پذیری این مواد می تواند باعث نابودی طبیعت و محیط زیست شود.

در شهریور 89 کمیسیون فرهنگی هیئت دولت تصویب کرد تمامی دستگاههای اجرایی موظف به جایگزینی ظرف یکبار مصرف بر پایه گیاهی به جای ظروف پلاستیکی یکبار مصرف شوند. بر اساس این مصوبه معاونت برنامه ‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری موظف است که اعتبارات لازم برای اجرای این تصمیم در ردیف بودجه دستگاهها پیش‌بینی کند. این مصوبه تمامی دستگاههای اجرایی را موظف کرده است ظرف 6 ماه بعد از ابلاغ مصوبه ظروف یکبار مصرف بر پایه گیاهی (زیست تجزیه‌پذیر) را جایگزین ظروف پلاستیکی یکبار مصرف در تمامی واحدهای تهیه، طبخ و عرضه مواد غذایی کنند اما در ایران استفاده از ظروف پلاستیکی در چند سال اخیر چنان افزایش یافته است که بیش از 90 درصد ظروف یکبار مصرف تولید در کشور از جنس پلاستیک است و ظروف گیاهی به علت بعضی از مشکلات اقتصادی از جمله قیمت بالای آن نسبت به ظروف پلاستیکی و همچنین کم بودن کارخانجات تولید ظروف گیاهی به ندرت استفاده می شود.

لذا دوستداران و فعالان محیط زیست امیدوار هستند که این مصوبه سریعا اجرایی شود. طبق مصوبه کمیسیون فرهنگی هیئت دولت، وزارت صنایع و معادن موظف شده است که با همکاری بانکها به منظور توسعه تولید بیوپلیمر، نسبت به پرداخت تسهیلات بانکی کم بهره به متقاضیان اقدام کنند و سازمان صدا و سیما نیز موظف است همکاری لازم را با وزارت بهداشت در راستای اطلاع رسانی به مردم درخصوص مزایای ظروف یک بار مصرف گیاهی داشته باشد. همچنین وزارت بهداشت نسبت به نظارت بر استفاده از ظروف یک بار مصرف برپایه گیاهی (زیست تجزیه‌پذیر) در تمامی دستگاههای اجرایی و واحدهای صنفی و صنعتی تحت پوشش نظارتی خود اقدام خواهد کرد.

دولت می تواند با بالا بردن هزینه های تولید ظروف پلاستیکی یکبار مصرف از قبیل افزایش قیمت مواد اولیه دریافت عوارضهای زیست محیطی از تولید کنندگان این ظروف جهت کارهای فرهنگی باعث کاهش تولید و پایین آوردن مصرف این ظرو ف در جامعه شوند.

همچنین مردم در ایام ماه مبارک رمضان به خاطر سلامت خود و خانواده و همچنین کمک به اقتصاد خانواده با توجه به ارزان بودن ظروف یکبار مصرف پلاستیکی وموجود بودن انواع و اقسام این ظروف از قبیل لیوان، قاشق، بشقاب و حتی سفره در بازار است از استفاده ظروف پلاستیکی یکبار مصرف خودداری کنند.

--------------------------

حسین عبیری گلپایگانی - کارشناس محیط زیست