دكتر عماد افروغ: "عام گرايي" تلويزيون را از اهداف فرهنگي خود دور مي كند

دكتر عماد افروغ، رييس كميسيون فرهنگي مجلس، درباره اينكه "مخاطب محوري" و توجه افراطي به ذائقه و سليقه مخاطب، بي آنكه توجه به مسايل ارزشي يا نشر مضامين فرهنگي را در پي داشته باشد ، چه تبعات و خطراتي را مي تواند به دنبال بياورد، به خبرنگار تلويزيوني "مهر" گفت: من به طور كلي با مخاطب محوري مخالف نيستم. بلكه بايد اقشار مختلف مخاطبين را در نظر گرفت. اصولا" در اين زمينه داشتن نگاه عددي به مخاطب ( ميزان درصد جذب بيننده ) صحيح نيست؛ بلكه بايد بررسي شود كه نگاه مخاطب با تماشاي برنامه هاي تلويزيوني تا چه اندازه تقويت شده است.
وي خاطر نشان ساخت: درهرجامعه اي نخبگان بر ساير اقشار اجتماع اثر گذار هستند. اما به نظر مي رسد در تلويزيون ما مخاطب خاص چندان مورد توجه قرار نمي گيرد. درحالي كه برنامه هاي تلويزيون بايد به گونه اي ساخته شوند كه ضمن تامين نظروجلب نگاه مخاطب عام، مخاطب خاص را هم در نظر داشته باشد و هدف اصلي برنامه ها، جذب اين گروه از بينندگان تلويزيوني باشد. اين هدف، به اين شكل مي تواند تحقق يابد  كه ازمضاميني در توليد برنامه هاي تلويزيوني استفاده شود كه هم از جاذبه هاي قابل توجه ديداري و شنيداري براي عموم مردم برخوردار باشد و هم درونمايه اين نوع برنامه ها، بتواند ذهن بيننده خاص را متوجه خود كند.

رييس كميسيون فرهنگي مجلس، در ادامه راجع به وجود خطر پايين آمدن ذايقه مخاطب عام و رويگرداني مخاطب خاص از برنامه هاي تلويزيوني توضيح داد:  اين خطر حس مي شود. به طور كلي، بايد براي ارتقاء ذائقه مخاطب بكوشيم، نبايد فقط به سلايق عوامانه و سطحي مخاطب و به عبارتي ذائقه عامه مردم توجه شود. چون در دراز مدت درونمايه آثار چنان كم ارزش مي شوند كه حتي مخاطب عام را هم زده مي كند.

وي افزود: بايد شبكه هاي تلويزيوني ما مخاطب عام را يك عامل و پتانسيل بالقوه فعال، پويا و هوشمند در نظر بگيرند تا برنامه هايي هم  كه ساخته مي شوند از ميزان كيفيت لازم بهره مند باشد. از طرف ديگر، اين نوع طرز تفكر باعث خواهد شد مخاطب خاص هم به تماشاي برنامه ها تمايل پيدا كند. در اين ميان بايد به وجوه فرهنگي و سابقه تاريخي مردم و سرزمين توجه شود و برنامه هاي فاخري در تلويزيون توليد شود كه مخاطب خاص و فرهنگي را در كنار بيننده عام به خود جلب كند. نه آنكه يا برنامه هاي خوب و قابل اعتنا، كم توليد شود و يا آنكه از ساعت پخش آنها پس از نيمه شب(ساعت 12 شب به بعد) باشد و درعمل بيننده اي پيدا نكند. به عقيده من شوراي راهبردي صدا و سيما هم با همين هدف وانگيزه  به تازگي تشكيل شده است. 
وي در ادامه به راه حل هاي قابل طرح براي رفع وضعيت كنوني اظهار داشت:  براي حل مشكل پايين بودن كيفيت آثار تلويزيوني نبايد صورت مساله را پاك كنيم و به اصل و ريشه موضوع توجه نداشته باشيم، بلكه برعكس، بايد به اين مطلب توجه شود كه اصولا" "عام گرايي" و توجه به مخاطب عام، برنامه هاي تلويزيوني را از دستيابي به اهداف فرهنگي دور خواهد كرد وهراندازه اين "عام گرايي" برنامه ها افزايش پيدا كند كيفيت و توجه به ارزش هاي جامعه كمتر خواهد شد. مهمتر اينكه، همانطور كه پيش از اين هم اشاره كردم، در طولاني مدت پايين آمدن كيفيت برنامه باعث رويگرداني مخاطب عام خواهد شد و شبكه هاي تلويزيوني ما از رقابت با شبكه هاي ماهواره اي بازخواهند ماند. در حالي كه اگر برنشرارزش ها و هنجارهاي فرهنگي تاكيد داشته باشيم، برگ برنده در دست ما خواهد بود. چون ما قابليت توليد برنامه هايي را خواهيم داشت كه از پشتوانه قوي برخوردار است و اصولا" ارايه آن براي توليد كننده داخلي هم بسيار امكان پذيرتر است.

دكتر افروغ در اين خصوص كه تا چه اندازه وضعيت پيش آمده امروز، در توجه افراطي به نگاه و نظر مخاطب، حاصل نگاه تفريط گرايانه سال هاي اول انقلاب است، بيان كرد:  نبايد به اين شكل مساله را بررسي كنيم. چون اصولا" در كشور ما يك جريان يا فضاي فكري و ذهني به وجود مي آيد كه درجامعه غالب مي شود و مديران و سازندگان برنامه هاي تلويزيوني راه جذب مخاطب را در دامن زدن به اين فضا مي دانند و به اين خاطر كه نظارت كامل و دقيقي هم اعمال نمي شود، گرايش به نوع خاصي از برنامه سازي به سرعت رواج پيدا مي كند. ازطرف ديگر، كم رنگ شدن توجه به وظايف ملي تلويزيون ( به عنوان رسانه ملي ) و كم توجهي دولت به وظايف اجتماعي اش بخشي از دلايلي است كه موجب توليد برنامه هاي بي كيفيت در تلويزيون مي شود. براي شناخت دقيق شرايط پيش آمده، بايد آسيب شناسي كاملي صورت بگيرد تا بتوان به ريشه هاي واقعي اين پديده دست يافت. به طور كلي در شرايط كنوني ارزيابي مطلوب، يكي از راه هاي بسيار منطقي و مهم در تحول و تغيير به شمار مي رود.