پوتین در سرزمین آرزوها/ روسها انتخاب می کنند گذر یا توقف در پوتینیسم

بر اساس آمار داده شده مؤسسات تحقیقی غرب ، ولادیمیر پوتین مشهورترین و محبوب ترین سیاستمدار روسیه و یکی از نامی ترین شخصیت های حال حاضر جهان است. با روی کار آمدن پوتین ، صفحه جدید تاریخ روسیه گشایش یافت.

 

تلاش اصلی پوتین، محوریت بخشیدن به حکومت مرکزی در روسیه است و دراین راستا موفقیت ها و دستاورد های چشمگیری را کسب کرده است. روسیه که در سال های پیش از پوتین عملاً درسیاست جهانی تضعیف شده بود ، دوباره توانست اعتبار خود را در سطح جهانی باز یابد. روسیه پوتین دروازه های شرق و غرب را به روی خود گشود و با تحرک فراوان برای حفظ و تحکیم موقعیت خود در تلاش است.

 

چگونگی اوج گیری پوتین در روسیه

 

در کار پوتین گزینه برجسته ای وجود ندارد و نه نبوغ خاصی او را به موقعیت، به قول گورباچف تبدیل کرده است. پیشرفت او نتیجه طبیعت رژیم و یک سلسله شروط لازم از شروط کافی وموقعیت مناسب بوده است بدین معنی که عدم تعادل روسیه پس از گسستگی شوروی و در نهایت در دوره یلتسین و بیماری او موقعیتی را ایجاد کرد که آنچه مردم آن را مطالبه می کردند دیسیپلین و ساز و کار روان و صحیح تری مستقر شود.

 

 

سابقه پوتین در ابتدای کارش در جایگاه ریاست جمهوری چندان نشانی از اقتدار مبتنی از تسلط بر اوضاع را نمی دهد و این مهم که قابل درک برای هر فردی به خصوص علمای علم سیاست است که محیط در شخص اثر می گذارد، سوابق کاخ کرملین یعنی دژی نفوذناپذیر و با اقتدار به تدریج به او یک نوع اعتماد به نفس را تلقین کرده است. ضمن اینکه پرونده کار او در کاگ ب به او جرات می داد که بتواند به هرکاری که می خواهد، دست بزند. گزینه دیگری بیماری یلتسین بود یعنی همه را درموقعیتی قرار داده بود که به جانشین او جرات هر عملکردی را می داد.

 

در این شرایط این طبیعی بود که کاگ ب قدرت مجدد خود را که در دوران دولت کمونیستی در اختیار داشت، به دست بیاورد، چون فروپاشی شوروی چنان روحیه ها را خراب کرده بود که کسی جرات حمله کردن به کاگ ب را به خود راه نمی داد.

بخصوص که هیچ کار جدی درباره افشای جنایات شوروی که به دست کاگ ب انجام می گرفت تا آن زمان شروع نشده بود. به این جهت، روسیه جدید مایل نبود مشکل تازه ای را با مطرح کردن جنایات کاگ ب به مشکلات جاری خود بیفزاید. از این رو اغلب وزرا ومشاوران در کرملین نظیر دیگر سازمانها سعی می کردند مشکلات کاگ ب را زیر سرپوش نگهدارند، به  ویژه اینکه چون کاگ ب کار محرمانه می کرد، آثار وجودی این سازمان قابل شناسایی نبود. در عین حال همه می دانستند که حداقل یک چهارم مقامات دستگاه های دولتی به وسیله کاگ ب وارد شده بودند.

رشد اقتصادی روسیه در زمان ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین به میزان حدود 7 درصد بیشتر در نتیجه استخراج نفت و گاز بوده و در این مدت یعنی از سال 2000 تا سال 2007 درآمد متوسط ماهانه هر فرد روسی که در سال 2000، 75 دلار بوده، در سال 2007 از 400 دلار تجاوز کرد. مرکز آمارگیری لاوادا که از مراکز بسیار جدی در این امور است، در سال 2000 دربرابر این سوال فقط 21 درصد ازاهالی گفته اند راضی هستند، درصورتی که در سال 2007 این نسبت به 35 درصد رسیده است. امید زندگی هم در حال حاضر برای مردان 57 سال و برای زنان 72 سال است.

آنچه که باید دراین مقام به دقت مورد ارزیابی قرارگیرد اینکه روسیه این راه را درهشت سال طی کرده است که به زعم بسیاری از تحلیل گران با دیدگاههای پوتین و به عبارتی پوتینیسم به وجود آمده است.

 

چالشهای پپیش روی مرد یخی

 

مفهوم خوبی ندارد. پوتین از دوازده سال پیش سکان حکومت در کشور ما را در دست دارد.هشت سال به عنوان رئیس جمهور و چهار سال هم پشت مدودف  قرار داشت. حالا ما 12 سال دیگر قدرت پوتین را پیش رو داریم. این مسئله برای شهروندان روسی خفت بار است. مدودف چندی پیش آشکارا اعلام کرد که جابجایی قدرت وی با پوتین از مدتها پیش توافق شده است .

ریکلین

پوتین در راستای اعتلای روسیه قوی تا کنون موفق بوده اما آنچه که دوباره می بایست مورد تاکید قرار گیرد ارزیابی از وضع فساد عمیق اداری و بوروکراسی در دولت روسیه است رشوه خواری در روسیه از اجزاء لاینفک نظام اداری است که اعتیاد و الکل و نیز مشکلات اخلاقی و نیز عدم وجود ساز و کارهای مدنی و به عبارتی نهادهای مدنی جدا از دولت و منابع آن که به احقاق حق و مطالبات مدنی مردم بپردازد و این مشروعیت را می توان به نوعی یکی از تعاریف مشروعیت دانست که : مشروعیت ایجاد این روحیه و تفکر در مردم و حکومت شوندگان است که در حال حاضر این رژیم و نحوه حکومت کردن و( عامیانه تر) کشور داری بهترین است !

 

درهمین رابطه"مایکل ریکلین"پروفسور، فیلسوف و محقق روسی درگفتگو با روزنامه سوئیسی "تاگس انسایگر" در پاسخ به این پرسش که بازگشت پوتین به کرملین چه مفهومی برای روسیه دارد اظهار داشت : مفهوم خوبی ندارد. پوتین از دوازده سال پیش سکان حکومت در کشور ما را دردست دارد.هشت سال به عنوان رئیس جمهور وچهار سال هم پشت مدودف قرار داشت. حالا ما 12 سال دیگر قدرت پوتین را پیش رو داریم. این مسئله برای شهروندان روسی خفت بار است. مدودف چندی پیش آشکارا اعلام کرد که جابجایی قدرت وی با پوتین از مدتها پیش توافق شده است .

 

احزاب مخالف در روسیه هیچ شانسی ندارند. نود و پنج درصد مطبوعات تحت کنترل کرملین است. برای مخالفان هیچ امکانی وجود ندارد که ارتباط گسترده ای با انتخاب کنندگان برقرار کنند . مردم روسیه به دلیل بحران اقتصادی نا آرامتر و ناراضی تر شده اند. برگ برنده پوتین همواره قیمتهای رو به رشد مواد خام در هشت سال دوره ریاست جمهوری وی بوده است. اما اینکه آیا این برگ برنده همچنان دوام خواهد داشت مشکوک است. 75 درصد درآمد روسیه به مواد خام این کشور وابسته است.

 

شاید نا آرامیهایی در جریان انتخابات در روسیه به وجود آید. اما این کشور میلیونها نفر از جمعیت خود را در 15 سال اخیر از دست داده است. روزنامه دی ولت آلمان با اشاره به نامزدی مجدد پوتین برای انتخابات ریاست جمهوری در روسیه و توافق او با مدودف برای جابجایی قدرت، مرد یخی در روسیه را یک تزار با آداب و رسوم دیکتاتوری توصیف کرد که روسها از او خسته شده اند.

 

"گلب پاولوسکی" یکی از کارشناسان معروف علوم سیاسی روسیه اظهار داشت: پوتینی که حالا می خواهد رئیس جمهور شود با پوتین 10 سال پیش فرق دارد. به اعتقاد وی پوتین امروز دیگر واقع بینی را از دست داده است. این کارشناس روسی که قبلا برای پوتین کار می کرد تاکید کرد که از پوتین فعلی دیگر خوشش نمی آید."پاولوسکی" پوتین جدید را برای روسیه خطرناک ارزیابی می کند.

 
"ایلجا جاشین" یکی دیگر ازسیاستمداران جوان و اعضای مهم اپوزیسیون در روسیه اظهار داشته است که پوتین برای همیشه در قدرت باقی می ماند. او دیگر نمی تواند کنار برود. اگر وی کناره گیری کند خطر از دست دادن همه چیز حتی آزادی اش برای او به وجود می آید.

 

"پاولوسکی" هم تاکید می کند پوتین اگر رئیس جمهور نشود به اندازه کافی درکشور امنیت نخواهد داشت. شاید بهتر بود که پوتین از پشت صحنه کنترل کشور را در دست می گرفت، اما این کار برای او یک ریسک بود.

 

 

طرفداران اصلاحات که به مدودف امید بسته بودند در چنین شرایطی دلسرد شده اند. مشاور مدودف در مسائل اقتصادی در این باره اظهار داشت که ما هیچ دلیلی برای شادی نمی بینیم. وی تنها فردی از نزدیکان حکومتی بود که به خود اجازه داد نارضایتی خود از وضعیت به وجود آمده را نشان دهد.

 

منبع رشد در روسیه می تواند تنها قیمت بالای نفت باشد. مردم این کشور به رهبری سیاسی اعتقاد ندارند و از پلیس کشورشان می ترسند و خواهان راه حلهای ساده هستند. کارشناسان بر این عقیده اند که سیاست خارجی روسیه تنها عرصه ای بود که تحت حکومت مدودف کمی تغییر کرد، اما تحت حکومت مجدد پوتین مقاومت و مقابله روسیه با غرب دوباره افزایش خواهد یافت. البته روسیه برای جبهه گیریهای جدی با غرب دیگر منابع کافی در اختیار ندارد.

 

برگشت پوتین به ریاست جمهوری دوران قبل از فروپاشی شوروی را یاد آوری می کند. پوتین خود دوران حکومت " لئونید برشنو" Leonid Breschnew را که از 1964 تا 1982 بر شوروی سابق حکومت می کرد به یاد دارد. تحت حکومت وی نخبگان شوروی پیر و فرتوت شده بودند و مدت کوتاهی بعد از مرگ او  روند فروپاشی شوروی آغاز شد.

 

اکثریت نزدیکان حکومت پوتین نیزهمراه با او پیر و فرتوت شده اند. در شش سال آینده پوتین 65 ساله می شود، البته وی تلاش می کند خود را جوان و شاداب و قدرتمند نشان دهد. در صورت او آثار جراحی زیبایی مشهود است. البته این اقدامات به تنهایی کافی نیست. بسیاری از روسها از پوتین خسته شده اند . بسیاری از تحصیلکرده ها و فعالان سیاسی در این کشور هیچ چشم اندازی را تحت حکومت پوتین برای روسیه نمی بینند.

 

-------------------

گزارش: عبدالحمید بیاتی