عرضه کالای چینی در پنجشنبه بازار میناب/ صنایع دستی در ورطه فراموشی

به گزارش خبرنگار مهر، هرمزگان با جاذبه های تاریخی و اصالتهای ماندگارش زبانزد همگان است.

قدیمی ترین نام هایی که در تاریخ برای میناب آمده را می توان، هارموز یا آرموز، اورگانا، هرمز، مینا و یا مینو نام برد، هرمز یا میناب بندری بود آباد و در مسیر رودخانه میناب که به وسیله یک خور به دریا وصل میشده است، صدها کشتی از سراسر آسیا بخصوص هند، چین و آفریقا در بندر هرمز قدیم "میناب" کالاهای تجاری خود را  تخلیه و بارگیری می کردند.

مارکوپولو جهانگرد ونیزی در سال 1272 میلادی برای اولین بار به هرمز قدیم "میناب" رسید و از آبادی و رونق تجارت این شهر تعجب کرد و در سفرنامه خود نوشت اگر دنیا انگشتری باشد، هرمز "میناب" نگین آن است و میناب را به عنوان شهری آباد و با بازارهای پر رونق در شمال خلیج فارس یاد کرد.

"ادریسی" جغرافیدان عرب درباره بندر هرمز "میناب" می گوید: خانه ها از سنگ ساخته و گچکاری شده بودند و بعضی خانه ها هفت طبقه بودند و در بازار این شهر انواع میوه و سبزی پیدا می شد، حتی میوه هایی که فصلشان نبود از کشورهای دیگر آورده بودند.

اما این رونق و آبادانی در طول تاریخ دستخوش یورشها و جنگهای داخلی قرار گرفته و آنگونه که در تاریخ آمده در سال 1300 میلادی با به قدرت رسیدن امیربهاالدین عیاض به علت دخالت مأموران کرمان و فارس در امور داخلی هرمز "میناب" که تقریبا مستقل بود و تحریک حاکمان هرمز به جنگ علیه یکدیگر و از طرفی حمله مکرر سواران تارتار و بیم از حمله تیمور به بندر هرمز "میناب" موجب شد تا با خرید جزیره جردن "هرمزجدید" از حاکم فارس، تمام امور اداری تجاری از هرمز "میناب" به این جزیره انتقال یابد و نام هرمز بجای جردن بکاربرده شود.

اما با وجود همه این تغییرات پنجشنبه بازار میناب با قدمتی چند صد ساله خود هنوز یکی از بازارهای مهم محلی از دوران گذشته بجا مانده است. این بازار در سالهای نه چندان دور نمایشگاهی بود از انواع کارهای دستی، هنری و فرهنگی شرق هرمزگان و کمتر جایی در ایران می توانید پیدا کنید که در یک روز یکجا شاهد چنین تنوع کالاها که هنر دستان زنان و مردان بومی آن منطقه باشد، باشید.

پنجشنبه بازار میناب با وجود قدمت و شهرت جهانی، مکان مناسبی بوده برای زنان و مردان بی ادعایی که با دستهای پینه بسته به دنبال رزق و روزی حلالند و در کنار ارتزاق رسالت نشر و ترویج فرهنگ و گویش اصیل این منطقه را با صنایع دستی به همگان برعهده دارند. هزار و 200 نفر در این پنجشنبه بازار از محل فروش کالا فعالیت می کنند که می توان گفت در صورتیکه توجه ویژه ای به این بازار نشود این تعداد  افراد نیز بیکار خواهند شد.

ورود کالاهای چینی در میان غفلت مسئولان صنایع دستی

متاسفانه بی توجهی و غفلت مسئولان و عملی نشدن وعده های استاندار هرمزگان پس از سه ماه موجبات سوء استفاده عده ای سود جو و فرصت طلب را فرآهم آورد تا از شهرت این بازار برای پرکردن جیبهای خود استفاده کنند و با وارد کردن اجناس بی کیفیت و پلاستیکی غیر بهداشتی از چین، موجب کاهش صنایع دستی و حذف مشاغل خانگی که از راه ساخت صنایع دستی و عرضه در این بازار بود، شود.

حجت الاسلام میرزا محمد حسین معتمدی فر امام جمعه شهرستان میناب گفت: صنایع دستی از زوایای مختلف نه در شهر ما بلکه در تمام کشور به نوعی مطرح است و هر کدام بستگی به قدمت، تاریخ و جغرافیایی هر شهر حائز اهمیت است.

وی با بیان اینکه صنایع دستی با خلقت انسان عجین بوده است، افزود: در مناطق صعب العبور و محروم  بشاگرد  احداث یک کارخانه یا کارگاه با ظرفیت اشتغال 100 نفر به آسانی مقدور نیست و این در حالی است که سالهاست صنایع دستی، نیاز مردم را چه در بحث اشتغال و چه در بحث رفع احتیاجات برآورده کرده است، البته وجود بازار میناب برای عرضه چنین  مصنوعاتی لازمه جدا نشدنی این چرخه است.

نماینده ولی فقیه در میناب با اشاره به تسخیر بازار تسبیح در جهان توسط چینی ها گفت: ذکر تسبیح متعلق به حضرت زهرا(س) است و با مبتکر ساخت اولین تسبیح خود حضرت هستند و چرا باید آنقدر غافل باشیم تا این هنر ارزشمند توسط عده ای بی دین ترویج بیابد و چرا نباید از محصولات ساخته شده حمایت شود و راه برای ورود چنین اجناسی باز باشد.

معتمدی گفت: ما هنوز هم می توانیم با تولید ایده و طرحهای جدید بهترین صنایع علاوه بر صنایع دستی موجود به شکلهای جدید برای ارائه در بازارهای تولید  کنیم.

امام جمعه میناب گفت: صنایع دستی یعنی استفاده بهینه از هر چیز که در اطراف ماست و این بدون حمایت مسئولان میسر نخواهد شد.

وی تنها راه احیای پنجشنبه بازار را مدیریت صحیح  به شکل قدیم دانست که سبب تبدیل شدن این بازار به قطب گردشگری  کشور می شود.

معتمدی فر گفت: برخی از صنایع صرفا به میناب اختصاص دارد و اگر خوب پردازش شود و به درستی معرفی شود یقین دارم با توجه به استعداد زنان و مردان هنرمند این شهرستان تبدیل شدن میناب و بالاخص پنجشنبه بازار به قطب گردشگری دور از ذهن نیست.

وی افزود: در بازار هر شهر از قدیم محل قضاوت مردم نسبت به تدین و فرهنگ و تاریخ آن شهر است، وقتی می توانیم فرهنگ شهرمان را عرضه کنیم که بازاری منسجم و منظم داشته باشیم.

پنجشنبه بازار میناب از پتانسیل فـراوانی برخوردار است که امید است مدیران استانی و شهرستانی نگاه ویژه ای داشته باشند و اگر غیر از این باشد این بازار به محلی جهت جولان و تاخت و تاز اجناس بی مصرف چینی خواهد شد.

صنایع دستی مکمل پنجشنبه بازار است

مسعود قانعی فرد فرماندار شهرستان میناب در خصوص اهمیت پنجشنبه بازار گفت: صنایع دستی مکمل پنجشنبه بازار است.

وی با بیان اینکه دولت عدالت محور با شعار حمایت از صنایع دستی و صادرات غیر نفتی افق تازه ای را به روی کشور گشوده است، افزود: احداث پروژه پنجشنبه بازار و نمایشگاه صنایع دستی در این شهرستان با حضور استاندار آغاز شده که مرحله اول این پروژه تا پایان سال جاری به بهره برداری خواهد رسید و با این اقدام اولین گام جهت حمایت از صنعتگران صنایع دستی و در شهرستان برداشته خواهد شد.

وی رابطه صنایع دستی و ایجاد استغال در میناب را رابطه ناگسستنی عنوان کرد و افزود آموزش جوانان، بخصوص بانوان و اعطای تسهیلات بانکی اصلی ترین عامل رونق پنجشنبه بازار و ایجاد رقابت در تولید صنایع دستی خواهد شد.

وی اظهارداشت: با توجه به قدمت این بازار و وجود صنایع دستی متنوع و همچنین وجود ظرفیتها و پتانسیل گردشگری استقرار اداره میراث فرهنگی وگردشگری در میناب الزامی است که موجب تسریع بخشیدن به طرح ها و پروژه های وابسته به این اداره خواهد شد.

این را نباید فراموش کرد که صنایع دستی در زمره صنایع کوچک و زود بازده نیز به شمار می رود و در برنامه سوم و چهارم توسعه نیز بر اهمیت آن تأکید شده و با این همه این صنعت همچنان از رسیدن به جایگاه خویش بازمانده است.

همچنین از صنایع دستی می توان به عنوان مشاغل خانگی یاد کرد که با یک سرمایه گذاری کم نسبت به احداث یک مجتمع صنعتی می تواند تاثیر بسزایی از راه صادرات این صنایع در حوزه صادرات فرهنگ و هنر به سایر کشورها به دست آورد. 

متاسفانه برنامه ریزان اقتصادی کشور، کمترین توجه را به وجوه اقتصادی هنرهای سنتی و صنایع دستی دارند به طوریکه گاهی نسبت به این حوزه دچار فراموشی شده و آن را از یاد بره اند.شناخت ما نسبت به هنرهای سنتی و صنایع دستی و مزایای ویژه فرهنگی و اقتصادی آنها بسیار کم و ناچیز است به طوریکه همین عدم شناخت موجب بازماندن ما از حضور در بازارهای رقابتی و اقتصادی شده است.

ضعف مدیریت هنرهای سنتی و صنایع دستی و سپردن آن به دستگاههای مختلف دولتی موجب شده تا بلاتکلیفی و معضل بزرگی در بازارهای اقتصادی این هنرها به وجود آید تا جایی که پنجشنبه بازار میناب که می تواند به مرکز تجاری صنایع دستی و تولید این منطقه در کشورهای حاشیه خلیج فارس شود مکانی برای فروش صنایع دستی چین شده است.