به گزارش خبرنگار مهر، چهارمین نشست نسبت دین و سینما با حضور منوچهر محمدی و محمدرضا شرف‌الدین تهیه‌کننده، حجت‌الاسلام ریاحی و محمد رجبی در هتل پردیسان مشهد رویش برگزار شد.
محمدی در ابتدای این نشست گفت: بحث نسبت دین و سینما موضوع جذابی است و توجه به آن ضروری است. دین یک مفهوم متداول و سنتی به نظر می‌آید که مجموعه‌ای از احکام و تکالیف است و طبیعتاً به نظر می‌رسد بین هنر و آن ارتباطی وجود داشته باشد.
وی افزود: من به عنوان کسی که نه به صورت آکادمیک، بلکه به عنوان کسی که در عمل درگیر سئوالاتی بوده‌ام نگاهم را به این موضوع بیان می‌کنم. نفس اشتراک هنر و عرفان بازگو‌کننده وضعیت موجود و نقطه اتصال آنها است. اینکه دین و هنر و ارتباط دارند یا نه همواره موضوع بحث بوده است. با توجه به وضعیت موجود همواره به دنبال ایده‌آل بوده‌ایم که قابل نقد و ارتقا است و این زوایا می‌توان به رابطه انسان و شرایط نگاه کرد و در این زمان است که بحث هجران و دوری مطرح می‌شود.
این تهیه کننده سینما درادامه بیان کرد: هنر می‌تواند جلوگاهی برای مباحث دینی باشد. ارتباط متقابل به گمان من فرصتی است که هنرمند به نگاه کمال‌گرای خود نزدیک‌تر شود.
درادامه محمد رجبی با اشاره به مباحث دینی در مورد سینما گفت: در حوزه سینما گاه بدون پشتوانه تحلیلی قوی می‌گوییم یک فیلم دینی است یا نه؟ اگر سراغ فقه بیاییم و بر این اساس به سینما نگاه کنیم، می‌توانیم بگوییم اگر حلال و حرامی در فیلم رعایت شده باشد و واجبی نهی نشده باشد، آن اثر دینی است و به واسطه اینکه در اثر نماز نمی‌خوانند نمی‌توانیم بگوییم کار دینی نیست.
وی افزود: در هر کشور و هر جای دنیا فیلمی با مولفه‌هایی که ذکر شد ساخته شود، آن اثر دینی است. اگر در فیلمی فضائل اخلاقی ترویج داده شود، مثلا سوژه فیلم شجاعت و محبت و ... باشد فیلم دینی در جهت طریقت است. اگر یک پله بالاتر بیاییم و با اثری متفکرانه در باطن عالم رو به رو شویم و وضعیت انسان و زیبایی‌های پنهان خداوند را به نمایش بگذارد با فیلمی دینی از نوعی دیگر رو به رو هستیم، حتی فیلمی که زیبایی‌های طبیعت را نشان می‌دهد فیلمی عمیقا دینی است.
رجبی گفت: اتفاقاً فیلم‌هایی هم با موضوع پیامبر اسلام، امام حسین(ع) و یا نماز و روزه ساخته می‌شود که به تعبیر من اینها فیلم‌های مذهبی هستند. البته در جامعه ما چنین جا افتاده که اگر کسی فیلم‌هایی از این دست نسازد از او به عنوان فیلمسازی که آثار دینی تولید می‌کند یاد نخواهند کرد.
وی ادامه داد: در جامعه مذهبی اتفاقا گاه فیلمسازانی هستند که نگاه دینی ندارند و صرفاً ظاهربینانه به مسائل نگاه می‌کنند، به طورمثال فیلمی که درباره حضرت موسی (ع) ساخته شد و انتقادهای زیادی به همراه داشت. فیلمی مثل "باشو غریبه کوچک" مصداق یک فیلم دینی است و یا فیلم "باران" مجیدی مجیدی که عرفان در آن در سطح بالایی مطرح می‌شود. باید در آثار سینمایی دینی شریعت محفوظ باشد و بعد به طریقت برسد و در نهایت حقیقت در این آثار مطرح شود.
در ادامه شرف‌الدین با اشاره به جلسات گذشته نسبت دین و سینما که در این دوره از جشنواره فیلم رویش برگزار شده، گفت: اگر قوانین و ساختار اجتماعی و اقتصادی و همه ساختارهایی که کشور لازم دارد مبنای فقهی و دینی داشته باشد، باید در مورد تعریف هنر نیز به همین ترتیب عمل کرده و مبنای فقهی و دینی داشته باشد.
وی افزود: سنگ بنای سینمای مدرن ایران آن جمله معروف امام راحل است که ما با سینما مخالف نیستیم و با فحشا مخالفیم. هر کار و پدیده‌ای ساز و کارهای خودش را دارد. وقتی حضرت امام (ره) این جمله را گفتند یعنی سینما را با ساختارهای تکنیکی آن پذیرفته‌اند و آنچه برایشان پذیرفتنی نیست مسائل غیراخلاقی است که ممکن است در هر کاری وجود داشته باشد.
شرف‌الدین گفت: ما سینمایی را که با هر تکنیک و ساختاری ارائه شود و بتواند گامی در جهت تکامل انسان باشد می‌توانیم سینمای دینی محسوب کنیم. وقتی در سینمای دینی وارد جزئیات دیگری می‌شویم و به شریعت شیعه می‌پردازیم برای آن نظریه و تفکر چارچوب خاص خود را پیش می‌گیریم.
وی ادامه داد: من هنوز به فرم سینمای دینی شیعی نرسیده‌ام. عرصه تفکر و اندیشه زمان می‌برد تا چیز‌هایی در آن نهادینه شود. امام راحل الزامات سینما را پذیرفتند. سینما را باید با بایدها و نبایدهایش بپذیریم و مباحث دینی که مطرح می‌شود بیابیم و تناسب آن را برای یک فیلم بیان کنیم.
شرف‌الدین در ادامه بیان کرد: ما می‌خواهیم با همین شیوه متمدنانه سینمایی داشته باشیم که از چارچوب دین خارج نشود. من در مقاله‌ای که در مورد سینمایی نوشته‌ام، گفته‌ام سینمای دینی یک ژانر و گونه نیست، بلکه یک نظر و نگاه است. بنابراین در فضای موجود باید ببینیم سینما چقدر به فضای دینی نزدیک است. در این مورد باید کارشناسان دینی اظهارنظر کنند، اما این کارشناسان دینی در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند.
این تهیه‌کننده افزود: سینما راه خودش را می‌رود و عالم دینی مسیر خود را می‌پیماید. نمی‌دانم چند دسته از روحانیون ما با همین لباسی که به تن دارند بلیت خریده‌اند و به سینما رفته‌اند. دین یک پدیده زنده، جاری و به روز است. در جلسات گذشته بحث‌هایی صورت گرفت، اما در نگاه‌های مختلف ارتباط دین و سینما تعاریف مختلفی دارد و در نهایت باید به تعریف جدیدی برسیم، زیرا دین پدیده‌ای به روز و آنی است.
حجت‌الاسلام ریاحی در پاسخ به سئوال شرف‌الدین در مورد حضور روحانیون در سالن‌های سینما گفت: من در ده پانزده سال اخیر 30 یا 40 بار به سینما رفته‌ام و فیلم‌های مختلفی را دیده‌ام. ازجمله فیلم "مارمولک" که خاطره شیرینی برایم بود. متاسفانه احساس می‌کنم روحانیونی که مدارج بالایی دارند ارتباط چندانی با سینما ندارند. در حالی که باید این ارتباط برقرار شود.
نظر شما