آغداشلو: کتاب مسعود مهرابی مرا به بازنگری در گفته‌هایم وادار کرد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «صد سال اعلان و پوستر فیلم در ایران» اثر مسعود مهرابی، دوشنبه شب، 9 آبان با حضور جمعی از اهالی سینما و هنرمندان عرصه گرافیک در تالار شهناز خانه هنرمندان رونمایی شد.

در ابتدای این نشست، مسعود مهرابی، مولف این اثر در سخنانی کتاب خود را تاریخ مصور سینمای ایران به روایت پوستر و اعلام فیلم معرفی کرد و گفت: در این کتاب از آگهی‌های نمایش نخستین اثر سینمایی ایران در عکاس خانه روسی‌خان در سال 1286 هجری شمسی تا سال 1390 گردآوری شده است.

وی با اشاره به اینکه این کتاب را باید آئینه یک قرن گرافیک ایران به شمار آورد، گفت: خوشحالم از اینکه کارنامه گرافیک ایران به قدری پربار است که می‌توان آن را به این تعداد قابل توجه از گرافیست‌ها نسبت داد، اما با این وجود نام و یاد مرتضی ممیز مانند نقش فرهاد بر بیستون خواهد ماند.

در ادامه این نشست، به دلیل عدم حضور آیدین آغداشلو که پیش از این به عنوان یکی از سخنرانان این مراسم معرفی شده بود، فیلم مصاحبه ابراهیم حقیقی با آغداشلو درباره این کتاب پخش شد.

کتاب مهرابی اثر محترمی است

آغداشلو در این فیلم با اشاره به مطالعه این کتاب به صورت صفحه به صفحه گفت: با دیدن این کتاب موضوعات زیادی را یاد گرفتم. بسیاری از نمونه‌های موجود در این کتاب اساساّ از یاد رفته بود و حتی برای یک بار هم دیده نشده بود و من هم آنها را تا به حال یک‌جا مجتمع ندیده بودم و به همین خاطر مهرابی را برای این سعی خارق‌العاده‌اش می‌ستایم.

وی در ادامه این فیلم افزود: منابعی از این دست به دلیل نقصانی که در حافظه تاریخی ما وجود دارد، منابعی بسیار محترم به شمار می‌رود. من به شخصه ده‌ها نمونه از اعلان‌ها و پوسترهای این کتاب، به ویژه نمونه‌های ابتدایی آن را ندیده بودم  وبعد از دیدن این کتاب به این فکر رفتم که باید نگاهی به اظهارنظرها و مقاله‌هایم بیندازم که اگر در آنها حرفی زده شده که این نمونه‌ها را لحاظ نکرده‌ است، باید اصلاحشان کنم.

این گرافیست افزود: این کتاب سندی است که به دلیل زمینه و دستمایه خود در حافظه تاریخی ما باقی خواهد ماند. البته در کتاب نمونه‌هایی هست که به نظر من گاهی بیش از حد لازم به برخی نمونه‌ها بها داده شده است که از اهمیت بالایی به نظر من برخوردار نیست، اما با این حال توصیف او از سیر حرکت یکصد‌ساله این ماجرا بسیار علمی و قابل استناد است.

آغداشلو ادامه داد: این کتاب اگر درست ورق زده شود، در آن چند دوره دیده خواهد شد. ابتدا دوره آغازین کار طراحی پوستر در ایران که مانند راه رفتن کودک می‌ماند. دوره دوم دوره پرکاری است که منجر به تولید نمونه‌های فراوان پوستر سینمایی در دوران قبل از انقلاب شد که با توجه به درونمایه آن مایه خوبی از دوران بحران و شلوغی فرهنگ و اقتصاد ماست و از قضا بدترین نمونه‌های ما در پوستر نیز متعلق به همین دوره است و البته اولین جرقه‌های واقعی در این زمنیه نیز در همین دوران رخ داده است.

وی ادامه داد: در این کتاب در میان پوسترهای بعد از انقلاب آثار درست و قابل قبول بیشتری به چشم می‌خورد که اسباب آبروریزی نیستند و البته این موضوع هم از دهه 60 تا 10 سال قبل رخ داد که رایانه تا این اندازه کار را آسان نکرده و اندیشه را از کند و کاو در اثر باز نداشته بود.

دوران ما دوران قهقراست

در ادامه این نشست، ابراهیم حقیقی، گرافیست نیز در سخنانی با اشاره به اینکه گرافیک ما از سینمای ما جدا نیست، با اشاره به کتاب گفت: مگر می‌شود برای دوران فیلم‌فارسی انتظار کار گرافیکی اعلا داشته باشیم؟ فرهنگ و هنر از تک تک انسان‌ها ساخته شده است. اگر به انسان‌ها خوراک خوب فرهنگی بدهیم، بالطبع آدم‌ها نیز بازخورد خوبی مناسب با آن نشان خواهند داد.

وی ادامه داد: این کتاب از دوران کلیشه و حروف دستی تا دوران معاصر را که از قضا سلیقه یکدستی هم نیست به جامعه سینما و گرافیک ایران نشان می‌دهد و این یعنی نمایشی از همه ابزار زندگی در این کتاب.

حقیقی افزود: در کار گرافیک و پوستر، حضور سفارش‌دهنده نیز مهم است. هر وقت سفارش‌دهنده سطح کار خود را بالا ببرد، فرهنگ و به تبع آن، آثار نیز از کیفیت بالاتری برخوردار خواهند شد. طراح وقتی می‌بیند که باید برای فرهنگی کار کند که درک درستی از هنر دارد، آثاری تولید می‌کند که لااقل نگاه درستی از هنر در آن وجود دارد، اما متاسفانه در 10 سال اخیر سینماگران این موضوع را به تهیه‌کنندگان سپرده‌اند و آنها نیز به پخش‌کننده‌ها و طبیعی است که آنها نیز گیشه را بپسندند و این یعنی آغاز یک سیر قهقرایی.