به گزارش خبرنگار مهر، هنرشناسان، قالی‌های خوش‌بافت و خوش نقشه کاشمر را شاهکار صنعت و هنر شمرده‌اند قالی‌های دستبافی که دیر زمانی است به مقصد کشورهای اروپایی صادر می شود.
در وصف قالی دستبافت کاشمر صحبت‌های فراوانی شنیده‌ایم، حتی شنیده‌ایم که گروهی این قالی ها را مانند یک قطعه موسیقی دارای هم‌آهنگی، تناسب و تنوع و خلاصه مجموعه متناسبی از جزئیات زیبا شمرده‌اند، اما خود ما شاید از بس قالی و قالیچه دیده‌ایم دیگر چشمانمان عادت کرده و حتی بی آنکه متوجه زیبائی آنها شویم، بر آنها پا می‌نهیم و می‌گذریم.
در هر قطعه قالی که ارزش هنری دارد، وحدت و هم آهنگی میان عوامل با یک دیگر باعث زیبایی هر قالی می‌شود و "رنگ‌آمیزی نخ قالی"، یکی از آن عوامل وحدت و هم‌آهنگی است.
در واقع، "رنگرزی قالی" خود یک شغل ایجاد کرده و افرادی هم طی این سالها از این فعالیت برای خود امرار معاش می‌کردند و ما پای صحبت سید عباس هاشمی رزق‌آباد از رنگرزان شهرکاشمر نشسته‌ایم.
او که متولد سال 1322 است و از کلاس چهارم دبستان به خاطر وضعیت نامناسب مالی، درس را رها کرده و به کار قالی بافی روی آورده، می‌گوید: به خاطر هوش و استعدادی که داشتم و اندک سوادم، در آن زمان توانستم با کمک و یاری مرحوم سرکار سیدی، در سال 1338 رنگرزی را شروع کرده و در کنار آن قالی بافی هم انجام دهم.
هاشمی ادامه می‌دهد: روستا و وجود آب روان در کانال‌های روستا برای شستشوی نخ‌های رنگ شده، برای کیفیت کار ما نعمت بود و در کنار آن هرکس که از روستاهای اطراف و شهر دستش به رنگرزی می‌چسبید ترکیب رنگ را به او می‌گفتم و خود، برای قالی‌هایشان نخ رنگ می‌کردند چون درآن زمان فقط 9 رنگ برای بافت قالی مورد نیاز بود.
وی که از سال 1352 به صورت رسمی در شهر کاشمر رنگ فروشی و رنگرزی را شروع کرده، می‌گوید: در آن زمان بیشترین رنگها، گیاهی بود که به قالی‌های آن زمان جلوه و رنگ خاصی می‌داد، زیرا گذشت زمان، در پخته‌تر و کاملتر شدن رنگهای طبیعی مؤثر است به طوری که قالی دستبافت هر چه بماند و کهنه‌تر شود، هر چند هم که رنگ پریده‌تر شود باز عتیقه‌تر و گرانبهاتر می‌شود.
هاشمی با بیان اینکه رنگ گیاهی به آب زیاد برای شستشو نیاز دارد تا کیفیت خود را نشان دهد، می‌افزاید: هم اکنون وجود رنگهای شیمیایی اگرچه کار را راحت‌تر کرده ولی کیفیت خوبی ندارد و در طول زمان و شستشو، کم رنگ می‌شود، در حالی که استفاده از گیاهان، پوست میوه‌ها و ریشه‌های گیاهان و دیگر مواد طبیعی برای رنگرزی، هزاران سال است که شناخته شده است و رنگهای طبیعی در مقایسه با رنگهای گیاهی، با گذشت زمان تازه‌تر و بهتر می‌شوند و اگر در معرض نور آفتاب قرارگیرند رنگهای زیبایی را منعکس می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه پرداخت یارانه توسط دولت در این زمان بزرگترین عامل تعطیلی کار قالی‌بافان روستایی شده، می‌گوید: حتی حذف یارانه‌ها در قیمت رنگهای وارداتی و داخلی گیاهی تأثیرگذار بوده به طوری که قیمت بعضی از رنگها به بیش از10 برابر رسیده که در توان خرید رنگرز و پرداخت هزینه اضافه برای قالی‌باف نیست.
این رنگرز کاشمری، در ادامه با بیان اینکه در گذشته سه دیگ رنگ برای کار آماده می‌کرده ولی هم اکنون فقط یک دیگ آن هم کوچک مورد نیاز است می‌گوید: به خاطر کم بودن نخ مورد نیاز قالی‌بافان، ما هم نمی‌توانیم به خوبی از رنگهای آماده شده در دیگ استفاده کنیم و به خاطر همین رنگ ما هم هدر رفت زیادی دارد.
وی با اشاره به اینکه در گذشته پشم گوسفندان در دو زمان اوایل بهار و پاییز چیده می‌شد و توسط نخ‌ریسهای قدیمی به خوبی به نخ تبدیل می‌شد و قالی‌هایی که با این قبیل پشم‌ها بافته می‌شود، به طور خاصی براق بودند، بیان می‌کند: وجود نخ‌های صنعتی جدید، ضربه بزرگی به قالی منطقه زده است زیرا کارخانجات تولید نخ رنگ شده، در تنوع رنگ عاجز هستند و تنوع ساخت رنگ در رنگرزی‌های سنتی به راحتی تا 42 رنگ است.
هاشمی که 68 سال دارد با بیان اینکه در حال حاضر از رنگرزان قدیمی فقط چهار نفر در منازل خود مشغول به کار هستند، می‌گوید: 9 فرزند دارم و با فعالیت در کنار همین دیگ‌های رنگرزی توانسته‌ام زندگی خود و خانواده‌ام را تأمین کنم.
این رنگرز کاشمری که به سه پسر و همسرش کار رنگرزی را یاد داده، می‌افزاید: در کار رنگرزی درستکار و خوش قول بوده‌ام و همین باعث شده از شهرستان‌های اطراف هم مشتری داشته باشم.
وی ادامه می‌دهد: جوانان روستایی اگر خواسته باشند، با سرمایه‌ای اندک و ذوق خوب می‌توانند در کنار داشتن دار قالی، برای خود قالی‌های نفیسی ببافند و بهترین رنگ را برای قالی‌هایشان آماده کنند.
هاشمی با بیان اینکه مثل گذشته توانِ کار زیاد را ندارد، گفت: امید دارم به اینکه در چند صباح باقی‌مانده از عمرخود بتوانم یک فرش دستبافت تمام رنگ گیاهی ببافم.
نظر شما