به گزارش خبرنگار مهر، آبان ماه سالجاری یکی از پربرکت ترین آبان های چند سال اخیر برای ایران زمین بود تا پس از سالها خشکسالی جای جای کشورمان شاهد روزهای خوب بارانی و حتی برفی باشد.
این در حالیست که سرزمین ایران در شرایطی واقع شده که بیش از 90 درصد آن را اقلیم خشک و نیمه خشک در برگرفته و به همین علت مدیریت صحیح منابع آبی می تواند این سرزمین را از گزند خشکسالی های پی در پی در امان نگه دارد.
در عین حال با پایان یافتن دومین ماه از سال آبی جاری و پس از وقوع چندین سال خشکسالی پیاپی در گستره ایران زمین، با فعالیت چشمگیر سامانه های باران زا چهره کشور به کلی دگرگون شده است.
آبانماه با طعم خشکسالی و سیلاب!
بر اساس نتایج پایش و دیده بانی خشکسالی در پایگاه مدیریت خشکسالی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بارش های قابل توجهی در مهرماه و به ویژه در آبان ماه سال جاری باعث افزایش بارش نسبت به میانگین دراز مدت آن در بیشتر مناطق ایران در این بازه زمانی شده است.
در این بین از نکات قابل توجه ویژگی های بارشی طی این مدت آن است که در برخی مناطق تاکنون بارشی نازل نشده در صورتیکه در برخی مناطق دیگر کشور بارش در حجم قابل ملاحظه ای بوده است.
به عبارت دیگر در برخی نقاط کشور کماکان خشکسالی تهدید کننده و برخی مناطق دیگر با خطر سیلاب مواجه بوده اند.
حوادثی که غیرمترقبه نیست!
محمد درویش عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت کنونی بارندگیها در کشور اظهار داشت: ما در سرزمینی خشک زندگی می کنیم که ویژگی چنین سرزمین هایی غیرقابل پیش بینی بودن آن است.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به وضعیت اقلیمی ایران گفت: آنچه که در ایران به عنوان حوادث غیرمترقبه اقلیمی از آن یاد می شود دقیقا ویژگی اصلی سرزمین ماست.
وی با بیان اینکه ممکن است در ایران یک سال ترسالی و یک سال خشکسالی داشته باشیم، ادامه داد: 24 سال قبل یعنی در سال 1364 زمانی که کسی از تغییرات اقلیمی صحبت نمی کرد در مهرماه برف بسیار سنگینی بارید و پدران ما به خوبی به یاد دارند که چنین اتفاقاتی هر چند سال یکبار در این سرزمین رخ می دهد و این بحث را نمی توان به تغییرات اقلیمی ربط داد.
صفت بارز اقلیم ایران خشکسالی است
درویش در پاسخ به این سئوال که نسبت بارندگی امسال با سال گذشته را چگونه ارزیابی می کنید، گفت: نسبت به سال گذشته در برخی از نقاط کشور بارش خوبی داشته ایم و به عنوان مثال در تهران در 2 ماه اول سال آبی جدید بارش ها تا 300 درصد افزایش داشته اند.
وی با بیان این مطلب که صفت بارز اقلیمی ایران خشکسالی است، گفت: آنچه که در ایران به واسطه شرایط خاص اقلیمی غیرمترقبه یا خلاف نرمال است شرایط ترسالی است.
بارشها در 71 درصد مساحت کشور از آمار دراز مدت پیشی گرفت
بر اساس تحقیقات به عمل آمده بررسی ویژگی های توزیع و حجم بارش نشان می دهد که نزولات جوی از ابتدای مهر تا پایان آبانماه 90در 71 درصد از مساحت کشور، از آمار درازمدت پیشی گرفته است و در 29 درصد از مساحت کشور بارش دریافتی کمتر از میانگین دراز مدت آن است.
بر همین اساس در آبان ماه، ایران با 3 کلاس خشکسالی و 4 کلاس ترسالی مواجه بوده و خشکسالی بسیار شدید که حدود 17.8 درصد از مساحت کشور را در برگرفته بیشترین مساحت را در بین کلاس های خشکسالی به خود اختصاص می دهد و از نظر موقعیت مکانی از کرانه های خلیج فارس آغاز گشته و پس از در برگرفتن بخش های وسیعی از استان های فارس و کرمان و شهرستان های بافق و مروست در بخش جنوبی رباط پشت بادام خاتمه می یابد.
تحقیقات پایگاه مدیریت خشکسالی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان اینگونه نشان می دهد که خشکسالی متوسط با در برگرفتن مساحتی در حدود 7.4 درصد از کشور به صورت نوار باریکی خشکسالی بسیار شدید را در برگرفته است و در آخر، خشکسالی خفیف کمترین درصد مساحت خشکسالی را شامل شده به طوری که کمتر از 4 درصد از مساحت ایران در این طبقه جای گرفته و به صورت 2 نوار باریک که یکی از نیمه جنوب شرقی به طرف شمال شرقی و نوار دیگر از جنوب جنوب غربی به سمت مرکز کشیده شده و ناحیه خشکسالی بسیار شدید و متوسط را به طور کامل در بر می گیرد.
ترسالی گسترده در سراسر کشور
بر همین اساس وقوع بارش های قابل توجه در بیشتر نقاط کشور سبب شده است که در آبان ماه 1390 بر خلاف ماه های گذشته و حتی نسبت به دوره زمانی مشابه در سال گذشته، شاهد ترسالی گسترده در کشور باشیم.
سهم ترسالی بسیار شدید نسبت به کلاس های دیگر ترسالی در کشور بیشتر بوده و در حدود 62.7 درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص می دهد و در بخش عظیمی از کشور شاهد این کلاس ترسالی هستیم.
ترسالی شدید با مساحت 0.1 درصد، بخش ناچیزی را در برگرفته و ترسالی متوسط پس از ترسالی بسیار شدید بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده و به صورت دو نوار بسیار باریک که خشکسالی را در برگرفته، دیده می شود.
همچنین نوار دیگری در حاشیه غربی دریای خزر و در مراوه تپه شاهد هستیم و بخش هایی از این کلاس ترسالی نیز از پیرانشهر آغاز شده و با در برگرفتن شهرستان های روانسر، ایوان و پلدختر در صفی آباد دزفول خاتمه می یابد.
بارش های سالجاری خشکسالیها را جبران نکرده است
مطالعات مقایسه ای وضعیت خشکسالی کشور از مهرماه تا پایان آبان ماه سال جاری با دوره مشابه در سال گذشته حاکی از آن است که گرچه درصد خشکسالی سال جاری نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است اما بحران خشکسالی و وقوع خشکسالی های پیاپی در سال های اخیر که به خشک شدن تالاب ها و کاهش شدید سطح ایستابی انجامیده است، فراتر از بارش هایی با این حجم است.
با این تفاسیر برای مقابله و آمادگی در برابر خشکسالی نیاز به اندیشیدن راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت علمی و عملی و توجه به مدیریت ریسک هستیم تا بتوان منابع آبی کشور را در درازمدت بیمه کرد و این مهم نیازمند همکاری منسجم و یکپارچه تمام نهادهای درگیر در امر خشکسالی است.
تهران میزبان بیشترین بارشها
به هر روی خلاصه وضعیت خشکسالی ایران از مهرماه تا پایان آبان ماه سال جاری نشان می دهد که مجموع بارندگی ایران تا پایان آبان ماه در سال آبی جاری 56.1 میلیمتر بوده در حالیکه مجموع بارندگی دراز مدت ایران در این دوره 28.2 میلیمتر ثبت شده است.
این در حالی است که بر اساس تحقیقات به عمل آمده درصد افزایش بارندگی در تهران نسبت به دوره آماری بلند مدت 98.9 درصد است.
مناطقی که رنگ باران را ندیدند!
این در حالیست که بالاترین درصد خشکسالی مربوط به ایستگاه های سینوپتیک زابل، لار، رفسنجان، انار و حاجی آباد است که در این ایستگاه ها هیچ بارشی ثبت نشده است.
از سوی دیگر بالاترین درصد ترسالی در ایستگاه اقلید فارس با 642 درصد افزایش بارندگی نسبت به میانگین دراز مدت به ثبت رسیده که در طی این مدت بارندگی این ایستگاه نسبت به میانگین درازمدت 7.5 برابر افزایش داشته است.
این در حالی است که پرباران ترین استان کشور با حدود 383 درصد افزایش بارش نسبت به میانگین درازمدت در ایستگاه تهران به ثبت رسیده و کم باران ترین استان با حدود 51 درصد کاهش بارش نسبت به میانگین درازمدت استان یزد بوده که در واقع بارندگی این استان نسبت به درازمدت به یک دوم کاهش یافته است.
نظر شما