حسين ابراهيمي الوند : دانش زباني صرف ، شرط اصلي ترجمه نيست / يك مترجم بايد كتابخوان حرفه اي باشد / مترجمين ما درخانه مي نشينند و منتظر دريافت كتاب از خارج هستند !

اين نويسنده و مترجم درگفت و گو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، درباره ي تاسيس و نوع فعاليت كتابخانه ي تخصصي كودك و نوجوان و خانه ي ترجمه براي كودكان و نوجوانان گفت : اين كتابخانه با هدف برقراري ارتباط بين نويسندگان ايران وجهان تاسيس شده و سعي داشته ايم بهترين رمان هاي سال ادبيات كودك و نوجوان را به همراه نقد مطالب به دست مترجمين كشوربرسانيم .


حسين ابراهيمي الوند كه موفق به گرفتن جوايزي ازجمله جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي ايران به خاطر ترجمه كتاب "آخرين گودال" در سال 1380 شده است ، افزود : اين كتابخانه با بودجه ي وزارت ارشاد راه اندازي شده  وكتابها نيزازهمين طريق خريداري مي شد. اما خانه ي ترجمه يك موسسه فرهنگي هنري خصوصي است كه تصادفا من مسوول هر دوهستم. اين خانه حدود 5 سال است كه تاسيس شده است ، ما انواع ارتباطات با نويسندگان كودك درجهان، ارتباطات بين المللي درنمايشگاهها، خريداري آثارتئوريك ادبيات كودك ونوجوان و مكاتبه با نويسندگاني كه درباره ي ايران كاركرده اند را دراين موسسه (خانه ي ترجمه) انجام داده ايم.

وي تصريح كرد : از آنجا كه سيستم هاي دولتي به راحتي و با سرعت نمي توانند كاركنند ، بنابراين درخانه ي ترجمه ، ما مترجمين را در ارتباط خارجي ياري كرديم ، اين خانه درواقع يك موسسه ي فرهنگي - هنري خصوصي است كه ادبيات كودك ايران را پشتيباني مي كند. ازديگر وظايف خانه ي ترجمه ، معرفي ادبيات كودك ايران به جهان است كه براين اساس ، يك كاتالوگ با نام " بيش از 100 عنوان كتاب كودك "  تهيه شده  و نقد ، عكس و معرفي نويسندگان ايراني به چهارزبان در آن به چشم مي خورد ، اين كاتالوگ فعلا به زبان انگليسي است .


ابراهيمي الوند اضافه كرد : بعضي كتاب هاي معتبرتئوريك ادبيات روزجهان را ترجمه كرده ودراختيارنويسندگان قرارداده ايم تا حداقل آنها را بخوانند ،  اما به دليل كمبود سرمايه ، هم اكنون اين كتاب ها صرفا ترجمه مي شوند و هنوز به مرحله ي چاپ نرسيده اند ، چرا كه مخاطب اين كتاب هاي پرهزينه و تئوريك، قشر محدودي ازجامعه هستند وبايد نهادهاي دولتي، موسسات خصوصي و ناشران دراين راه كمك كنند تا بخش تئوريك هم رشد كند.

دانستن زبان كافي نيست ، حتي براي عضويت اعضاء ،  ما نمي پرسيم چه مدركي دارند ، بلكه ملاك كار، علاوه بر زبان ،  ادبيات و درك مطلب نيز هست و صرفا مدرك " زبان " تعيين كننده نيست ،  اصل ماجرا علاقه و فهم و ذوق ادبي است

حسين ابراهيمي الوند

مسوول كتابخانه تخصصي كودك و نوجوان با اشاره به اين كه بزرگترين مشكل يك مترجم حرفه اي درايران دراختيارنداشتن كتاب خوب و دست اول است  ،  اظهار داشت : هرفصل يا هر شش ماه يك بار، ازطريق كاتالوگ ها و اينترنت و كسب آخرين اطلاعات درباره ي كتابها، آخرين شناسايي ها را انجام مي دهيم و فهرستي ازكتبي كه اكنون درجهان مطرح هستند ، تهيه مي شود و به صورت پيشنهاد به كتابخانه ي تخصصي ارايه مي دهيم كه درصورت امكان توسط آنان خريداري گردد .

وي درپاسخ به خبرنگارفرهنگ و ادب مهر به اين پرسش كه دليل خريداري نشدن كتاب جديد اين است كه ارشاد حمايت خود را محدود كرده است؟ اظهار داشت : تا امروزهنوز بودجه اي براي خريد كتابهاي خوب و مناسب ارايه نشده است ، بعد ازگذشت يك سال و نيم هنوز نتوانسته ايم كتب اين كتابخانه را به روز كنيم تا چهارسال پيش كتابخانه تخصصي كاملا به روز بود. حتي چهارمجله ي تخصصي ادبي دنيا در دسترس ما بود و ضميمه هاي ادبي تايمز را نيزخريداري مي كرديم ، هركسي به ما مراجعه مي كرد بهترين آثاررا دراختيارش مي گذاشتيم ، البته همان چهار مجله را براي سال 2005 مشترك شديم كه متاسفانه هنوزكتاب هاي جديد براي ما خريداري نشده است !

ابراهيمي درواكنش به اين كه عده اي فكر مي كنند تنها با دانستن زبان مي توانند مترجم آثار ادبي شوند ، گفت : دانستن زبان كافي نيست ، حتي براي عضويت اعضاء ،  ما نمي پرسيم چه مدركي دارند ، بلكه ملاك كار، علاوه بر زبان ،  ادبيات و درك مطلب نيز هست و صرفا مدرك " زبان " تعيين كننده نيست ،  اصل ماجرا علاقه و فهم و ذوق ادبي است ، يك مترجم علاوه برتسلط بر زبان ، بايد يك كتاب خوان حرفه اي باشد. در غير اين صورت حتي اگر يك كتاب هم چاپ كند ، نمي توان روي آن حساب كرد.

ابراهيمي ، در خصوص شايعاتي  درباره ي كتابخانه ي تخصصي كودك و نوجوان مبني بر اينكه وقتي كتاب هاي خوب و دسته اول خريداري مي شود، قبل از هركس ، مسوولين آنها را انتخاب مي كنند وموفقيت و فروش كتابهاي ابراهيمي به همين دليل بوده است ، گفت :  بخشي از كتاب هاي موفقي كه توسط من ترجمه شد، قبل از تاسيس اين كتابخانه بود ، من شخصا ارتباطات خارجي قوي دارم ، مثلا وقتي سوزان فلچر كتاب جديد خود را امضا مي كند و براي من مي فرستد ، انتظار داريد آن را به شخص ديگري بدهم كه ترجمه كند؟  نويسنده اي كتابش را براي من فرستاد و براي من نوشت كه سپاسگذارم  اگر شما كتاب من را ترجمه كنيد ، شما انتظار داريد كه من اين كتاب را به ديگري بدهم؟ تمام اينها به واسطه ي حفظ ارتباط دوستي و پيگيري بنده بوده است پس من آن را ترجمه مي كنم. بعضي دوستان بسيار كم لطف هستند. بعضي هم غيرفعال اند.

وي افزود : مسلما كسي كه نمي گردد، كتاب خوب پيدا نمي كند. درحال حاضر آنقدر كتاب جديد براي من مي فرستند كه من حتي فرصت خواندن آنها را پيدا  نمي كنم. حتي گاهي كتابهايي كه خودم تهيه  كرده بودم را براي ترجمه به ديگران داده ام. و اين ادعا كاملا اشتباه است . چرا كه هيچ كس پشت قضيه را نگاه  نمي كند.

موسسات دولتي اگر مي خواهند خوراك فرهنگي سالم در اختيار جامعه بگذارند و كودكان و نوجوانان فرهنگي تربيت كنند ، بايد هزينه كنند.

ابراهيمي در پاسخ به پيشنهاد خبرنگار فرهنگ و ادب مهر مبني بر تبديل كتابخانه تخصي به يك NGO غير دولتي تا مترجمين خود هزينه جستجو و خريد كتاب را بپردازند و نيازمند بودجه دولتي نباشند گفت: بخش فرهنگي با بخش صنعتي بسيار متفاوت است . ما بايد در بخش فرهنگي هزينه كنيم و سوبسيد بپردازيم . بسياري از ناشران ما هستند كه هنوز كاغذ دولتي مي گيرند و اين توقع زيادي از يك مترجم است . بسياري از كتب هستند كه نيازي به ترجمه آنها نيست و حضور آنها در كشور لازم است.

وي ياد آور شد : كتابهايي كه جايزه گرفته اند بايد به كشور وارد شوند تايك مترجم بداند به طورمثال ، چرا جايزه ي گاردين به يك كتاب داده است ؟ مترجمين بايد مجله ها را بخوانند. گاه مي شود از بين 10 كتاب خريداري شده ، يك كتاب براي ترجمه انتخاب مي شود. هزينه خريد كتابها زياد است و با يك حساب كوچك متوجه خواهيم شد كه اصلا به سود مترجم نيست. چون حتي بعد از ترجمه كتاب معلوم نيست چقدر مترجم نفع ببرد. در يك كشور بايد از نهادهايي كه دغدغه فرهنگي دارند حمايت شود.

مسوولين بايد بدانند كه با خريد كتاب براي مترجم، ناشر ، فروشندگان و همين طور خوانندگان كتابها ايجاد اشتغال مي شود. معلومات جامعه بالا مي رود. در غير اين صورت همه مشغول كارهاي غير ضروري مي شوند. كتابها خوب توزيع نمي شود و ما خودمان باعث رشد كتابهاي كم محتوا و نامناسب در جامعه مي شويم .

ابراهيمي خاطرنشان ساخت : همه ي مترجمين امكانات مالي مناسب ندارند كه پول هنگفتي براي كتاب هزينه كنند ، بايد بدانيم كه خدماتي كه اينجا به مترجمين داده مي شود ، كارخيلي بزرگي نيست . پول عايد ازترجمه بسياركم است . مسوولين بايد بدانند كه با خريد كتاب براي مترجم، ناشر ، فروشندگان و همين طور خوانندگان كتابها ايجاد اشتغال مي شود. معلومات جامعه بالا مي رود. در غير اين صورت همه مشغول كارهاي غير ضروري مي شوند. كتابها خوب توزيع نمي شود و ما خودمان باعث رشد كتابهاي كم محتوا و نامناسب در جامعه مي شويم . اين هزينه ها بايد باشد چون كمكي شايسته به جامعه است و NGO شدن اين نهادها مقرون به صرفه نيست. به علاوه همه مترجمين اين تخصص را ندارند كه با خواندن خلاصه كتاب متوجه شوند كه آيا به درد ترجمه مي خورد يا نه. همه آنها  نمي دانند كه يك كتاب چگونه بايد از ناشر خارجي خريداري شود. پس مشكل يكي يا دو تا نيست.

ابراهيمي گفت : موسسات دولتي اگر مي خواهند خوراك فرهنگي سالم در اختيار جامعه بگذارند و كودكان و نوجوانان فرهنگي تربيت كنند ، بايد هزينه كنند ، در حال حاضر بيش از يك سال و نيم است كه بودجه خريد كتاب به كتابخانه تخصصي اختصاص نيافته و تمامي دوستان مترجم ما ، پراكنده شده اند.


گفتني است وي تا چندي پيش دبير آموزش و پرورش بوده است  و هم اكنون به عنوان مسوول كتابخانه ي تخصصي كودك و نوجوان و مديرخانه ي ترجمه براي كودكان و نوجوانان مشغول به فعاليت است .