توزیع داروهای غیرمجاز در خوزستان توسط دلالها/ نسخه مرگ می پیچند

زهرا 30 ساله که در یکی از بیمارستانهای اهواز مشغول درمان خود بود، یکی از هزاران بیماری است که بر اثر استفاده از داروهای غیر مجاز و قاچاق گرفتار شده است.

وی که از معرفی خود امتناع داشت، گفت: یک سال پیش برای درمان بیماریم آمپولی را خریداری کردم که مجوز وزارت بهداشت نداشت. پس از تزریق آن و گذشت 24 ساعت سوزش دردناکی در ناحیه دستم (درست همان جایی که آمپول تزریق کرده بودم) احساس کردم. بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کردم. پس از گرفتن آزمایش به من گفت که دچار نکروز بافتی در محل تزریق( از بین رفتن بافت) شدم و سریعا باید محل بافت تزریق برداشته شود تا به نقاط دیگر بدن سرایت نکند.

زهرا با حالتی اندوهگین می افزاید: من علاوه بر متحمل شدن هزینه های زیاد، متاسفانه هنوز به صورت کامل مداوا نشدم و از مسئولان متولی و رسانه های گروهی می خواهم که در مورد خطرات استفاده از داروهای غیر مجاز و قاچاق اطلاع رسانی گسترده ای کنند تا امثال من دچار چنین حوادث ناگوار ی نشوند.

 

 

عکسها تزئینی است

استفاده از داروهای قاچاق و غیر مجاز تهدید جدی در برابر سلامت جامعه است و چون دغدغه اصلی مصرف کنندگان در هنگام ایجاد بیماری، درمان است کمتر به اصالت دارو توجه دارند به همین دلیل می طلبد فرهنگ سازی و اطلاع رسانی مستمر در این زمینه گسترش یابد، به همین منظور انتظار می رود مسئولان با همکاری رسانه های گروهی در این امر خطیر تلاش مضاعفی کنند.

براساس این گزارش ورود داروهای قاچاق و تقلبی به بازار دارویی، معضلی جهانی و فراگیر است که  ممکن است بخش زیادی از بازار دارویی یک کشور را به خود اختصاص دهد.

دکتر بهزاد شریف مخمل زاده معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با بیان این مطلب می گوید: گزارشها نشان می دهد، گردش مالی دارو، مکملهای تقلبی و قاچاق در بازار دارویی کشور، سالانه 30 میلیارد تومان است.

وی با بیان اینکه شاید دارو به منظور پرداخت نکردن مالیات، هزینه های گمرکی، منع قانونی به لحاظ محدود بودن، منع فروش و مصرف ( از قبیل داروهای مخدر، سقط جنین و نیروزای هورمونی) قاچاق شود، عنوان می کند: این نوع داروها در همه جای دنیا به علت نامشخص بودن ترکیبات موثره موجود، نامعلوم بودن محل تولید، عدم اطمینان از تاریخ تولید و انقضا درج شده و عدم نظارت بر شرایط ساخت، نگهداری و حمل و نقل آن از قبیل حفظ زنجیره سرما، رطوبت و گرما، غیرقابل استفاده است.

 

مخمل زاده تصریح می کند: منابع اصلی ورود این داروها به کشور، کارگاه هایی در کشورهای شیخ نشین، چین، هند و پاکستان است که به تولید داروهای تقلبی در بسته بندیهای مشابه اقدام می کنند و پائین تر از قیمت واقعی به فروش می رسانند.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به اینکه این داروها، گاه فاقد مواد موثره بوده ( مانند مورد پلاویکس) که در چند سال گذشته باعث قطع عضو یک بیمار پس از عمل شد و در تولید آن از مواد تاریخ گذشته، غیر استاندارد و گاه از ترکیبات غیر مجاز که بر روی بسته بندی ذکر نمی شود ، استفاده می شود ( مورد اخیر برای افزایش کارایی ظاهری دارو بدون توجه به اثرات مخرب آن است؛ مانند سوپراسلیم در خانمی 45 ساله اهواز که بر اثر سو مصرف به افسردگی شدید مبتلا و از لحاظ روانی نیز دچار مشکل شده بود، تاکید می کند: در برخی موارد، جایگزین کردن مواد موثر فقط با مواد بی اثر یا بی ضرر نیست بلکه موارد بسیاری را می توان نام برد که مواد جایگزین نسبت به مواد اصلی، اثری سمی و کشنده دارند و اغلب نیز منشا این جایگزینها را به دلیل پیچیدگی و پر هزینه بودن  در روشهای آزمایشگاهی نمی توان مشخص کرد.

وی با بیان اینکه عوارض بسیاری از داروهای فاقد اصالت ممکن است به مرور زمان آشکار شود، اظهار می دارد: مشکل زمانی مضاعف می شود که بدانیم خریداران این کالا بر این باورند که جنس اصل خریده اند.

مخمل زاده آسیبهای ناشی از قاچاق دارو را در چهار حوزه شامل آسیب به سلامت مصرف کننده، آسیب به نظام دارویی، غذایی و اداری کشور، آسیب به فرهنگ سلامت و بهداشتی جامعه و آسیب به بخش خصوصی و سرمایه گذاران مجاز واردات دارو عنوان می کند و می افزاید: مهمترین راه برای جلوگیری از مصرف این داروها عدم تجویز اقلام دارویی خارج از فهرست رسمی دارویی کشور توسط پزشکان و عدم خرید دارو از منابع غیر معتبر توسط داروخانه هاست.

 

وی افزود: مهمترین سیاستهای وزارت بهداشت به منظور جلوگیری از بروز پدیده قاچاق دارو، صدور مجوز شرکتهای وارداتی فوریتی برای رفع کمبودهای مقطعی دارو از طریق تامین سریع آن از یک منبع معتبر جهانی و راه اندازی مراکز دارویی تک نسخه ای در کشور است.
 

مخمل زاده، داروهای ریلایف( Relief)، ترامادول( Tramadol)، تریس اوریکس(Tres orix)،سیتادین(Citadin)، دیان(diane)، ویاگرا(Viagra)، دیکلوفناک( diclofenac)، شربت آدول-کالپول( adol-calpol) را از جمله داروهای قاچاق موجود در بازار کشور و به ویژه استان خوزستان ذکر می کند و می گوید: عدم اطمینان از ترکیبات درج شده بر روی جلد و عدم رعایت شرایط استاندارد در حمل و نقل و ورود این داروها، از جمله دلایلی است که تجویز، عرضه و مصرف آنها را غیر قانونی ساخته است.

آمار استانی داروهای قاچاق وجود ندارد

 

این مقام مسئول با بیان اینکه آمار استانی در زمینه هزینه های داروی قاچاق و تقلبی در استان خوزستان وجود ندارد، تصریح می کند: با افرادی که داروی قاچاق و تقلبی وارد بازار دارویی استان می کنند به شدت برخورد می شود.

وی عنوان کرد: با افراد داروخانه هایی که داوری قاچاق و تقلبی وارد و یا به فروش برسانند، از طریق کمیسیون ماده 20 دارو پروانه صلاحیت فنی آنها ابطال می شود.

مخمل زاده با بیان اینکه اگر قاچاقچیان دارو، داروساز نباشند، پرونده متخلفان به دادگاه انقلاب خوزستان ارجاع داده می شود، تاکید کرد: پرونده این افراد در کمیسیون ماده 11 تعزیرات حکومتی، امور بهداشتی و درمانی مستقر در دانشگاه (متشکل از رئیس دانشگاه علوم پزشکی، معاون غذا و دارو یا درمان، نماینده سازمان نظام پزشکی  استان و تعزیرات حکومتی) مورد بررسی و اقدام لازم صورت می گیرد. 

حسین برزگر مدیر نظارت بر دارو و مخدر دانشگاه علوم پزشکی اهواز نیز  با بیان اینکه داروهای قاچاق و غیرمجاز سلامت مردم را هدف قرار داده است، تصریح می کند: درصد بالایی از  داروهای قاچاق و غیرمجاز توسط مراکزی صورت می گیرد که فاقد هرگونه مجوز از دستگاه های  مسئول و اصناف است.

وی کاهش بیش از 50 درصدی سفارش و ورود داروهای ماهواره ای و اینترنتی به خوزستان را اطلاع رسانی مناسب توسط رسانه های گروهی، مطبوعات، خبرگزاریها و صداوسیما به شهروندان دانست و افزود: لازم است همه مراکزی که در عرضه فرآورده های آرایشی و بهداشتی فعال هستند دارای مجوز و ساماندهی شوند تا پیگیریها و فعالیتهای انجام شده به ثمر برسد.

ماهواره ها گسترش دهنده مصرف داروهای غیرمجاز

 

این مقام مسئول با بیان اینکه تبلیغ داروهای ترک اعتیاد، تناسب اندام و رفع مشکل جنسی از ابتدای راه اندازی شبکه های ماهواره ای فارسی زبان آغاز شده، می گوید: تبلیغات این داروها از مدتی پیش به دلیل کم توجهی نهادهای نظارتی و بهداشتی کشور نمود بسیار بیشتری به خود گرفت تا جایی که پیش‌ از این فروشندگان این داروهای قاچاق و غیربهداشتی شماره تلفنهای خطوط اعتباری را برای فروش محصولات خود معرفی می کردند اما اکنون این افراد شماره تلفنهای همراه و ثابت شهری را برای نمایندگان فروش خود معرفی می کنند.

 

برزگر با اشاره به اینکه فرهنگ مصرف گرایی در ذهن ما اینگونه غالب کرده اندکه نوع تولید کشور خارجی از تولید داخل بهتر است که با تاکید می توان گفت که برداشت غلطی است، تصریح کرد: الزاما هرچیز تولید خارج نمی تواند بهتر از تولید داخل باشد و داروی ایرانی با توجه به کنترلهای انجام شده بعضا از کیفیت بهتری نیز برخوردار هستند.

مدیر نظارت بر دارو و مخدر دانشگاه علوم پزشکی اهواز با بیان اینکه قاچاق دارو همچون قاچاق سلاح  تهدیدی جدی برای امنیت و سلامتی مردم و حتی بیش از آن می تواند باعث مرگ شود، به شهروندان توصیه کرد: از خرید و سفارش داروهای ماهواره ای و اینترنتی جدا خودداری کنند زیرا که علاوه بر تحمیل هزینه های گزاف سلامتی مصرف کنندگان را نیز به خطر می اندازد.

نقش مهم اطلاع رسانی در مصرف داروهای غیرمجاز

 

دکتر فرخ رامش کارشناس ارشد دارویی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز هم در این زمینه می گوید: نقش اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم در این زمینه بسیار با اهمیت است و برای جلوگیری از مصرف این داروها باید علاوه بر اطلاع رسانی مناسب و گسترده، مردم را با خطرات استفاده از این نوع داروها آگاه کرد.

وی تاکید می کند: تجویز و مصرف دارو حتی داروهای به ظاهر تقویتی از جمله قرصهای تقویت حافظه، باید از شیوه مجاز انجام شود.

 

این مقام مسئول به درشت نمایی و اغراق در تبلیغات چنین داروهایی اشاره و تصریح می کند: عدم اطمینان از رعایت شرایط حمل و نقل و نگهداری دارو یکی دیگر از ایراداتی است که به اینگونه داروها وارد است.

رامش با بیان اینکه اصالت دارو یکی دیگر از مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد، عنوان می کند: وقتی یک داروی خارجی تبلیغ می شود، باید شرکت سازنده و اصول استاندارد تهیه آن از نظر وزرات بهداشت تایید شود و هرنوع دارویی که از این چرخه خارج است، قابل اطمینان نیست.

با اندکی تامل در می یابم که با اطلاع رسانی صحیح و به هنگام و همچنین ارائه آموزشهای عمومی در سطح مدارس، کارخانجات و سایر مراکز عمومی توان فرهنگ مصرف خودسرانه دارو از سوی مردم را تغییر داد.

 

دلالهای داروهای قاچاق، نسخه مرگ می پیچند و این مردم هستند که باید مراقب باشند تا مبادا سلامتی خود را با این چنین داروهایی به مخاطره بیاندازند.

 

....................................... 
گزارش: حسین عبدالعزیزی