دکتر غلامرضا اعوانی رئیس هیئت مدیره انجمن حکمت و فلسفه ایران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره علوم انسانی و اسلامی سازی آن گفت: علوم انسانی علومی است که موضوع آن به نحوی انسان است، میتوان انسان را از دیدگاههای مختلف بررسی کرد اما همه بررسیهایی که درباره انسان صورت میگیرد را علوم انسانی نمیخوانیم. بنابراین علوم انسانی، علومی است که فقط با انسان تنها به اعتبار اینکه انسان دارای بدن و جسم است، سروکار ندارد، بلکه به نحوی با کل وجود انسان، خاصه جنبههای معنوی و فرهنگی وجود او ارتباط دارد.
وی هدف علوم انسانی را حل تمام معضلات انسان معرفی کرد و افزود: اگر انسان نباشد، عالم چیز مردهای است. انسان است که به عالم تفسیر و معنا میدهد و او را تفسیر و علوم را پدیدار میکند، اگر انسان نباشد هیچ علمی وجود نخواهد داشت، پس افق و دیدی که انسان در آنجا ایستاده و عالم را تفسیر میکند در همه علوم انسانی است.
اعوانی اظهار داشت: متأسفانه بیشتر مردم چنان به وجود خودشان عادت کردند که سؤال نمیکنند و نمیدانند چه شأنی در هستی دارند، این عادت بسیار بدی است، یعنی به خود عادت کردن و خود را عادی دیدن خیلی بد است، در این شرایط انسان سؤال نمیکند، نمیداند که کیست و از کجا آمده است، اما آنهایی که به این مقام رسیدند شأن و مقام خود را خوب میدادند. علوم انسانی به انسان فرهنگ، دید و افق میدهد و او را انسان میکند.
وی تصریح کرد: هیچ چیزی برتر و بالاتر از این نیست که انسان به شأن وجودی خود پی ببرد که بداند جایگاه او در هستی چیست، اگر فلاح، نجات، دانایی، فرزانگی و فرهنگ انسان در معرفت اوست، از طریق علوم انسانی به دست میآید. از طریق علوم انسانی فرهنگ پیدا میکنیم و فرهیخته میشویم و خود، اجتماع و تاریخ خود را میشناسیم، اینها را نباید از هم جدا کرد.
وی پیوستگی علوم را ضروری خواند و تأکید کرد: علوم انسانی و دیگر علوم پیوستگی دارند اما امروز متأسفانه علوم تقسیم شده و فکر میکنیم ارتباطی با هم ندارند، اما اینها همه یک علم هستند و دانش یکی بیش نیست. علوم مثل یک ظرف به هم مرتبط است اگر یک علم ضعیف بود بدون شک علوم دیگر میز ضعیف هستند، هرچه زودتر باید این گونه تفکر را رفع کنیم. علوم در مجموع به زندگی و فرهنگ معنا داده و به انسان دید الهی، خودشناسی، خداشناسی و فرهنگ میدهد.
اعوانی با اشاره به اینکه به سرمایهگذاری در علوم انسانی بسیار نیاز داریم، گفت: بعد از انقلاب اسلامی غفلت بزرگی نسبت به علوم انسانی داشتیم که باید هر چه زودتر جبران کنیم. مقام معظم رهبری نسبت به علوم انسانی اهتمام زیادی دارند، علمای دیگر مانند آیتالله مطهری و دیگران نیز به علوم انسانی توجه داشتند و دارند.
وی یادآور شد: علوم انسانی به شکل شایسته پیشرفت نکرده و غفلت عجیبی از آن شده که باید با درایت و آگاهی جبران مافات کرد. فرهنگ ما از لحاظ آن چیزی که علوم انسانی میدانیم، بسیار غنی است و از غنیترین فرهنگهای دنیا محسوب میشود اما از جایگاه مناسب و شایسته برخوردار نیست .
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: در همه کشورهای عقبمانده بیشتر متفکران معتقدند که علوم انسانی برای پیشرفت و توسعه لازم نیست بلکه به علوم فنی و مهندسی نیازمندیم. استعمار برای عقبماندگی این نظر را میان کشورهای درحال توسعه رواج داده، در حالیکه اگر علوم انسانی ضعیف باشد امکان ندارد علوم دیگر قوی باشند. تا علوم انسانی قوت، شوکت و عمق خود را نیابد امکان ندارد علوم دیگر بتوانند پیشرفت کنند.
وی با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی همه دانش آموزان تیزهوش به علوم تجربی و ریاضی رفتند و دانش آموزان مستعد کمتر به علوم انسانی میرفتند، اذعان کرد: این هم توطئه استعمار است که توانست طوری در فرهنگ ما نفوذ کند که دیگر دانشجویان برجسته و زبده کمتر به سراغ علوم انسانی میرفتند.
عضو هیئت مدیره فدراسیون بینالمللی انجمنهای فلسفه جهان با بیان اینکه برای اسلامی سازی علوم انسانی باید اسلام و فرهنگ اسلامی را بشناسیم، گفت: در کشورهای اسلامی علم به شدت شکل ایدئولوژی به خود گرفته است و با ایدئولوژیک شدن به علم ضربه محکمی خورده است، در صورتی که در گذشته این گونه نبود. جدایی کشورهای اسلامی لطمه بسیار بزرگی به علوم انسانی و اسلامی زده است.
نظر شما