جزئیات خصوصی‌سازی 196 شرکت آب و برق ایران

بر اساس آخرین گزارش رسمی منتشر شده از سوی کمیسیون ویژه نظارت و پیگیری اصل 44 مجلس شورای اسلامی، تاکنون نام 196 شرکت زیرمجموعه وزار ت نیرو در فهرست واگذاری‌ها قرار گرفته است که با وجود اقدامات انجام شده تا پایان خرداد ماه سالجاری، هنوز وضعیت واگذاری 114 شرکت تعیین تکلیف نشده است.

دلایل عدم واگذاری 2 شرکت زیر مجموعه ساتکاب

 

به گزارش مهر، مطابق با قانون بودجه سال گذشته در مجموعه شرکت مادرتخصصی ساتکاب، واگذاری تعداد چهار شرکت زیرمجموعه از جمله شرکت خدمات مهندسی برق (مشانیر)، شرکت آب و برق کیش، شرکت صنایع برق (صبا) و شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس در دستور کار قرار گرفته بود.

 

عملکرد واگذاری سهام شرکت‌های زیرمجموعه ساتکاب، حاکی از آن است که شرکت‌های خدمات مهندسی برق (مشانیر)، آب و برق کیش و تولید کانال پیش‌ساخته و قطعات بتنی گیلان در سال 1389 به بخش غیر دولتی واگذار شده؛ اما شرکت‌های صبا و مهندسین مشاور مهاب قدس هنوز به بخش غیردولتی واگذار نشده‌اند.

 

گزارش ارسالی وزارت نیرو به مجلس نشان می‌دهد یکی از مهمترین دلایل عدم واگذاری شرکت صبا، صرفا عدم تعیین تکلیف شرکت‌های توزیع، تولید و آبفا بوده و پیش‌بینی شده است در صورت مشخص شدن تکلیف این شرکتها، مشکلی در واگذاری شرکت صبا به بخش غیردولتی وجود ندارد.

 

از سوی دیگر دلیل عدم واگذاری سهام شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس از نگاه وزارت نیرو، عدم واگذاری سهام شرکت صبا اعلام شده است.

 

در مجموع عمده دلایل مطرح شده در خصوص عدم واگذاری سهام شرکت‌های زیرمجموعه شرکت مادرتخصصی ساتکاب، نخست وجود سهم مدیریتی و تاثیرگذار صبا در شرکت‌های توزیع، تولید و آبفا بوده و در گام دوم چرخه پیچیده و طولانی آماده‌سازی شرکت‎های توزیع، تولید و آبفا برای واگذاری از دیگر چالش‌های پیش روی در این بخش به شمار می‌رود.

 

شمارش معکوس برای واگذاری سهام 77 شرکت برقی

 

شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) یکی از شرکت‌های رکورددار برای اجرای اصل 44 قانون اساسی در بین کل دستگاههای دولتی است؛ به طوریکه توانیر دارای 77 شرکت زیرمجموعه با قابلیت واگذاری به بخش غیردولتی است.

 

مطابق با قانون بودجه سال 1389، واگذاری تعداد 77 شرکت و بنگاه زیرمجموعه توانیر در برنامه وزارت نیرو قرار گرفته است که تمامی این شرکتها مشمول فعالیتهای گروه (یک) هستند.

 

بر این اساس، شرکت‌های قابل واگذاری توانیر شامل 35 شرکت تولید نیروی برق، 39 شرکت توزیع نیروی برق، شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران و سازمان انرژی‌های نو ایران و سازمان بهره‌وری انرژی ایران است.

 

عملکرد واگذاری سهام شرکتهای زیر مجموعه توانیر، حاکی از آن است صرفا تعداد 9 شرکت زیرمجموعه در سال 1389 واگذار شده است؛ به طوریکه شرکت مدیریت تولید برق قم و نیروگاه قم نیز بابت رد دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی واگذار شده و شرکتهای مدیریت تولید برق آذربایجان‌غربی، مدیریت تولید برق مشهد و مدیریت تولید برق گیلان نیز به بخش غیر دولتی واگذار شده‌اند.

 

از سوی دیگر واگذاری تعداد 31 شرکت تولید نیروی برق و نیز تعداد 39 شرکت توزیع نیروی برق، به دلیل انجام اصلاح ساختار هنوز تعیین تکلیف نشده است.

 

چالش‌های واگذاری شرکتهای تولید و توزیع برق

 

گزارش رسمی مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد هم‌اکنون هشت چالش اساسی پیش روی واگذاری سهام شرکتهای برقی تابع وزارت نیرو است.

 

نهایی نشدن نحوه ثبت سوخت به نرخ آزاد در نیروگاهها، وجود طرحهای توسعه‌ای در برخی از نیروگاهها و عدم تمایل متقاضیان و خریداران برای انجام طرحهای توسعه ای، مشکلات نقدینگی صنعت برق و افزایش مطالبات پیمانکاران و در نتیجه بروز مشکلاتی در روند اجرایی نیروگاهها از مهمترین این مشکلات است.

 

وزارت نیرو هم مشکلات اساسی شرکتهای توزیع نیروی برق برای واگذاری را نامشخص بودن نحوه تضمین پرداخت مابه التفاوت نرخ برق از سوی دولت به شرکتهای توزیع تا زمان آزاد سازی کامل نرخ برق، عدم فعال شدن بخش رگولاتوری صنعت برق در ارتباط با فعالیتهای شرکتهای توزیع توسط بخش خصوصی، نامشخص بودن نحوه توسعه شبکه در شرکتهای توزیع و شهرها پس از واگذاری به بخش خصوصی، لزوم اصلاح اساسنامه و مقررات حاکم بر این شرکتها به منظور فراهم آوردن امکان اداره آنها توسط بخش خصوصی و مشکلات نقدینگی و مطالبات پیمانکاران و بروز مشکلاتی در روند اجرایی شرکتها اعلام کرده است.

 

در همین حال محمد بهزاد پیشتر با بیان اینکه از ابتدای واگذاری نیروگاهها تاکنون 45 نیروگاه که حدود 80 درصد ظرفیت نیروگاههای دولتی بوده آماده واگذاری شده است به مهر گفته بود: در حال حاضر 15 نیروگاه خلیج فارس، آبادان، بیستون، دماوند، فارس، خوی، تبریز، طوس، مشهد، بینالود، قم، گیلان، شهید منتظری، منتظرقائم و لوشان در مجموع با ظرفیت تولید 12.3 هزارمگاوات برق واگذار و یا آماده واگذاری است.
 
معاون وزیر نیرو ارزش این تعداد نیروگاه را بیش از هفت هزار میلیارد ریال عنوان کرده و بیان کرده بود: پیش بینی می‌شود از 30 نیروگاه باقیمانده حدود 15 نیروگاه دیگر تا پایان سال عرضه و واگذار شود که بیش از 50 درصد نیروگاه ها خواهد بود.
 
وی در مورد خصوصی سازی 39 شرکت توزیع برق هم، تاکید کرده بود: بیش از 80 درصد کارهای آماده سازی، ساماندهی، شفاف سازی، بسترسازی و مشکلات واگذاری این شرکتها با کمک سازمان خصوصی سازی فراهم شده و پیش بینی می شود در صورت حل مشکل زیان شرکتهای فوق با همکاری دولت 20 شرکت توزیع تا پایان سالجاری واگذار شود.

 

آخرین وضعیت واگذاری سهام شرکتهای آبی

 

با توجه به بودجه قانون 89، شرکت مادرتخصصی مدیریت منابع آب ایران واگذاری 22 شرکت و بنگاه زیرمجموعه خود را در برنامه داشت که فعالیت این شرکتها به استثناء سیمان کارون، فعالیت خدمات بهره برداری از شبکه های آبیاری است.

 

آخرین گزارش دیوان محاسبات که در اردیبهشت ماه امسال گردآوری شده است وضعیت واگذاری شرکت های زیرمجموعه مدیریت منابع آب ایران را نشان می دهد. دو شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی زرینه رود و میراب زاینده رود جزو برنامه های واگذاری سال 89 نبوده اند و صرفا طبق حکم جزء (و) بند (8) قانون بودجه سال گذشته واگذار شده اند.

 

عملکرد واگذاری سهام شرکت های زیر مجموعه مدیریت منابع آب ایران حاکی از آن است که در این شرکت مادر تخصصی صرفا 12 شرکت در سال 89 به بخش غیردولتی واگذار شده است.

 

شرکتهای بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی زرینه رود و میراب زاینده رود نیز خارج از برنامه قانون بودجه سال 89 واگذار شده اند. بنابراین در حال حاضر تعداد 10 شرکت زیر مجموعه شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران به بخش غیردولتی واگذار نشده است.

 

طبق گزارش وزارت نیرو اهم مشکلات اساسی شرکت ها و بنگاه هایی موجود در بخش منابع آب برای واگذاری به بخش‌خصوصی عبارتند از:

 

1- نامشخص بودن نرخ واقعی آب و نبود مابه التفاوت نرخ تکلیفی در مقایسه با نرخ واقعی و در نتیجه کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران.

 

2- انباشت نیروی انسانی در این شرکت‌ها

 

3- لزوم ساماندهی و شفاف کردن حسابها و اموال و امکانات شرکت های آب منطقه ای قبل ازواگذاری آنها به دلیل پیچیدگی و مشکلات فراوان خاص هر یک از شرکت ها و مناطق

 

4- وجود حساسیت‌های بالا در موضوع آب در مناطق مختلف کشور به خصوص در مناطق مرزی با عنایت به لزوم واگذاری تاسیسات مربوط

فرصت 3 ساله دولت برای واگذاری شرکتهای آبفا

 

به گزارش مهر، با توجه به اینکه شرکت‌های زیر مجموعه شرکت مادرتخصصی آبفا، مشمول فعالیت‌های گروه (2) هستند و واگذاری شرکت‌های گروه (2) تا پایان سال 1393 فرصت دارند، عملکردی در خصوص واگذاری سهام این شرکت ها از سوی وزارت نیرو ارائه نشده است.

 

تمهید مقدمات لازم برای مشارکت بخش خصوصی در احداث نیروگاههای برق‌آبی، بسترسازی برای اجرای طرح‌های تامین آب، امکان استفاده از تسهیلات مربوط به ارز خودگردان وزارت نیرو، اعطاء کمک‌های حمایتی تحت عنوان وجوه اداره شده، ارائه تسهیلات از حساب ذخیره ارزی به منظور کاهش تلفات و افزایش راندمان مصرف سوخت نیروگاه، ارائه مشوقهایی نظیر برخورداری از نرخ‌های بالاتر برای کاهش تلفات شبکه، تعدیل نرخ خرید برق با احتساب آثار ناشی از مزایای انرژی‌های نو و بهره مندی از وام بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی از مهمترین اقدامات حمایتی برای توانمندسازی و توسعه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این بخش است.