دارو در سفره غذایی بیرجندیها/ جلب رضایت بیمار دلیل تجویز دارو

به گزارش خبرنگار مهر، مصرف بی رویه و خودسرانه اقلام دارویی نه تنها نمی تواند مفید و موثر باشد، بلکه آثار و عوارض ناگواری به دنبال دارد که از جمله آنها می توان به مقاومت میکروبها در مقابل داروها اشاره کرد.

با روندی که در مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها در دنیا طی می شود این تهدید وجود دارد که دیگر آنتی بیوتیکها اثرگذار نبوده و یک بیمار با سرما خوردگی ساده دیگر به هیچ دارو و آنتی بیوتیکی جواب ندهد و در پی آن شاهد مرگ و میر گسترده‌ ای باشیم.

در منزل بسیاری از ما، انبوهی از داروهای به جا مانده از نسخه های قبلی وجود دارد که بسیاری از ما با اندکی احساس سرماخوردگی، سردرد و یا گلودرد به سراغ داروهای موجود در منزل می رویم و خود درمانی می کنیم، غافل از آنکه مصرف نادرست و خودسرانه دارو از جمله آنتی بیوتیکها توسط افرادی که تمایل ندارند به سراغ پزشک بروند، عوارض ناگواری به دنبال دارد.

به اعتقاد اکثر کارشناسان، ناآگاهی جامعه و فرهنگ و باورهای غلط رایج در میان مردم، دلیل افزایش تجویز و مصرف دارو نسبت به استانداردهای جهانی است، اما اگر بپذیریم که علت درخواست دارو از سوی بیماران نا آگاهی آنها و باورهای غلط رایج میان مردم است، این سوال مطرح می ‌شود که چرا پزشکان آگاه به این درخواست نابجا پاسخ مثبت می‌ دهند؟

میانگین مصرف داروی خراسان جنوبی از نرم کشوری بالاتر است

معاون درمان تامین اجتماعی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: در شیوه آموزش فعلی پزشکی که کاملا متکی به منابع و کتب ترجمه شده خارجی است، برای حفظ منافع کمپانی های بزرگ داروسازی بیش از هر چیز تاکید بر درمان های دارویی است و سایر روش های درمانی نقش بسیار کم رنگی دارد.

فرزاد فیروزی در خصوص ارزیابی سرانه مصرف دارو در استان افزود: در صورت مقایسه سرانه مصرف دارو با متوسط مصرف کشوری، خراسان جنوبی قدری بیش از میانگین کشوری است.

وی در پاسخ به این سوال که سرانه مصرف دارو در استان چگونه ارزیابی می شود، افزود: اگر منظور رعایت اصول و موازین منطقی و علمی است مشکلات عدیده و متعددی وجود دارد، که میانگین ریالی، تعدادی، تزریقی، درصد کورتون، درصد آنتی بیوتیک و تداخلات دارویی از جمله پارامترهای قابل طرح و بحث هستند.

فیروزی به علل افزایش تجویز دارو در استان اشاره کرد و بیان داشت: قطعا یک علت به تنهایی نمی تواند عامل تجویز بی رویه و غیر منطقی باشد و باید علل مختلف آن بررسی شود.

بی‌ فرهنگی دارویی از علل مصرف بی رویه

معاون درمان تامین اجتماعی خراسان جنوبی اظهار داشت: فرهنگ مردم به ویژه در مناطق روستایی و نا آگاهی از اصول درمان بیماری ها از مهمترین و علل مصرف بیش از حد دارو ها است.

به گفته وی عوامل بهداشتی و پر رنگ شدن نقش درمان به جای بهداشت، علل مربوط به تغذیه، پرخوری، بدخوری و مشکلات ناشی از آن بخش عمده ای از تجویز داروها را شامل می شود.

عدم کیفیت آب شرب بیرجند عامل تجویز داروهای گوارشی/ برتری علمی اساس تجویز دارو

وی تاکید کرد: بدی آب شرب بیرجند و عوارض گوارشی آن به تنهایی باعث وفور تجویز داروهای گوارشی شده است.

فیروزی در خصوص علت اینکه هم اکنون پزشکان گاهی اوقات بر اساس میل بیماران دارو تجویز می کنند، اظهار داشت: رقابت منفی برخی پزشکانی که برای اثبات برتری علمی خود مبادرت به تجویز داروهای جدیدتر، متنوع تر و بیشتر می کنند و همچنین جلوگیری از مراجعه بیمار به پزشکی دیگر از مهمترین علل این امر است.

وی حمایت برخی داروخانه ها از نسخه های سنگین تر و تبلیغ برای پزشکانی که با این متد کار می کنند را از دیگر علل تجویز بی رویه دارو عنوان کرد و بیان داشت: همچنین بیمه های مکمل با پوشش دادن هزینه فرانشیز دارو سهم بسزایی در افزایش مصرف دارو داشته اند.

 به گفته وی  همچنین کاهش کیفیت داروها و نیاز به مصرف بیشتر، متنوع تر و تعویض دارو به علت عدم اثر کافی و ریشه در نبود نظارت قوی در مراحل تولید و فرمولاسیون داروها دارد.

جلب رضایت بیمار عاملی دیگر برای تجویز دارو

فیروزی جایگزین شدن جلب رضایت بیمار به جای رعایت اصول علمی در برخی موارد را از دیگر مشکلات این حوزه برشمرد و افزود: برخی پزشکان به منظور نگهداری بیماران خود و جلوگیری از مراجعه آنها به پزشک دیگر، مطابق میل بیمار رفتار می‌ کنند و داروهایی که مورد نیاز بیمار نیست را بنا به تقاضای فرد بیمار برایش تجویز می ‌کنند. 

به گفته وی وجود برخی محدودیت های غیر منطقی تجویز دارو بین گروه های مختلف پزشکان، عدم اطلاع کافی برخی پزشکان از بهای روز داروها و اطلاع اندک مردم و کادر پزشکی از روش های درمان غیر دارویی از دیگر علل افزایش مصرف دارو در استان است.

نبود نظارت قوی علت شاخص افزایش مصرف دارو

فیروزی ادامه داد: از میان تمام علل موجود نبود مکانیزم های نظارت قوی و ضعف مفرط روش های فعلی و اهرم های اجرایی ضعیف کلیدی ترین عامل در شرایط حاضر است.

وی با بیان انیکه هم اکنون مسکن ها و آنتی بیوتیک ها بیشترین مصرف خودسرانه را به خود اختصاص داده اند، افزود: در حال حاضر درصد افرادی که در استان مصرف خودسرانه دارو دارند بدرستی معلوم نیست و هیچ پژوهش و مطالعه ای در استان برای آن صورت نگرفته، اما برآوردهای تخمینی کارشناسی تا حدود 30درصد را ذکر می کند.

فیروزی به مهمترین عوارض مصرف خودسرانه دارو اشاره کرد و ادامه داد: تغییر شرایط و علایم و در نتیجه تاخیر در تشخیص بیماری ها، طولانی شدن طول درمان، عوارض کبدی، کلیوی، قلبی و سایر ارگان های بدن بیمار و مقاومت میکروبی که یکی از بزرگترین چالش های پزشکی است.

 وی با بیان اینکه با توجه به آغاز فصل زمستان آنتی بیوتیک ها و مسکن ها بیشترین دارو مورد استفاده مردم هستند، افزود: خطرات گوارشی و کلیوی در مورد مسکن ها و بروز مقاومت میکروبی در برابر داروها از عوارض مصرف خودسرانه این نوع داروها است.

 اجرای برنامه کنترل نسخ در خراسان جنوبی

وی از اجرای برنامه کنترل نسخ در راستای کاهش تخلفات دارویی در این استان خبر داد و گفت: البته اگر این طرح پشتوانه قوی داشته، وقت و نیروی بیشتری صرف شده و اهرم های اجرایی قویتری داشته باشد و فرآیند کار اصلاح شود می تواند نقش موثرتری داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه آماری از بیمارانی که به صورت خودسرانه دارو مصرف کرده و موجب مسمومیت می شود وجود ندارد، افزود: علایم مسمومیت دارویی نیز طیف وسیع و متنوعی داشته و از ناراحتی های گوارشی، کبدی، کلیوی تا عوارض جدی قلبی، عصبی و حتی معلولیت یا مرگ متغیر است.

همجواری با افغانستان عامل ورود داورهای غیرمجاز به استان

وی ورود داروهای غیر مجاز و غیر استاندارد را از دیگر مشکلات حوزه درمان استان اعلام کرد و افزود: همجواری با مرز افغانستان از مهمترین و موثرین علل ورود داروی غیر مجاز به این استان است.

26 میلیارد ریال صرف تجویز دارو در خراسان جنوبی شد

معاون درمان تامین اجتماعی خراسان جنوبی در خصوص مبلغ هزینه شده برای تجویز دارو طی سال گذشته، تصریح کرد: تنها برای بیمه شدگان تامین اجتماعی حدود 26 میلیارد و 100 میلیون ریال در سال 1389 صرف هزینه دارو شده است. 

وی با بیان اینکه حدود 30 درصد هزینه های درمان در بخش مستقیم بوده است، افزود: همچنین بیش از 70 درصد هزینه ها در بخش غیر مستقیم صرف شده و هزینه دارو در بخش درمان غیر مستقیم به معنای مراکز ملکی سازمان که هزینه دارو در آن ثبت شده است.

معاون درمان تامین اجتماعی خراسان جنوبی بر فرهنگ سازی مصرف منطقی دارو در بین مردم تاکید کرد و ادامه داد: مصرف خودسرانه دارو علاوه بر خطرات احتمالی باعث از دست رفتن سرمایه های ملی می شود. 

فیروزی در پایان به مردم توصیه کرد: دارو غذا نیست و مصرف آن حتما باید بر اساس نیاز و تجویز توسط پزشک انجام شود حتی مصرف داروهای OTC بهتر است با آگاهی کامل از اثرات درمانی و عوارض جانبی آن تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرد و همچنین برای جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف داروها حتما باید دارو بر اساس دستور پزشک به مدت زمان کافی و دوز مشخص مصرف شود.

نسخ پزشکان توسط کمیته تجویز نظارت می شود

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نیز در گفتگو با مهر، از نظارت مستمر بر نسخ پزشکان توسط کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو دانشگاه علوم پزشکی خبر داد.

غلامرضا آهنی اظهار داشت: نسخ پزشکان سطح استان در نرم افزار این کمیته ثبت و پردازش می شود، که این نرم افزار قابلیت ارائه بازخورد و پردازش نسخ و تعیین شاخص هایی از قبیل میانگین اقلام دارویی تجویز شده در مورد تجویز آنتی بیوتیک ها، کورتیکواستروئیدها، داروهای خوراکی، تزریقی و ..... را دارد و بطور مرتب این اطلاعات پالایش می شود.

 تجویز سه قلم دارو در هر نسخه پزشکی استان

وی در خصوص میانگین تجویز اقلام دارویی در هر نسخه، بیان کرد: در حال حاضر میانگین اقلام تجویز شده در 9 ماهه اول امسال 3.03 قلم بوده است.

آهنی با اشاره به اینکه هم اکنون معیاری برای ارزیابی شاخص مصرف بی رویه و خودسرانه دارو در استان وجود ندارد، افزود: این در حالی است که مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک باعث ایجاد مقاومت میکروبی به این دسته از داروها و بی اثر شدن آنها می شود.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به اقدامات این دانشگاه در راستای کنترل تخلفات دارویی در سطح استان اشاره کرد و یادآور شد: در 9 ماهه اول امسال حدود 180 مورد بازدید انجام و خدمات داروخانه ها در حد قابل قبول بوده و با تعداد معدودی تخلفات مشاهده شده برخوردهای قانونی لازم انجام گرفته است.