سوگواره "هور و مور" در لرستان/ دلخوانی های سوزناک "لک زبانان"

به گزارش خبرنگار مهر، موسیقی آوازی یا کلامی از کهن ترین موسیقی های لرستان است. این نوع موسیقی بیشتر در مراسم عروسی، سوگواری و فعالیتهای روزمره زندگی عشایر و روستائیان و توسط زنان و برخی موارد نیز توسط مردان اجرا می شود.

در مراسم سوگواری عزیزی از دست رفته، زنان عزاداری که در سوگ نشسته اند در وصف او آوازهایی توام با المان خاص بومی می خوانند که هر بیننده و شنونده ای را متاثر می سازد که این آوازها را در گویش محلی و بومی "مور" گویند.

برگزاری سوگواره "هور و مور" در لرستان

در این راستا معاونت فرهنگی و هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان سلسله اقدام به برگزاری سوگواره "هور و مور" در آستانه رحلت پیامبر گرامی اسلام کرده است.

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان سلسله در این رابطه اظهار داشت: سوگواری منطقه ای "هور و مور" بیست و نهم دی ماه سالجاری در این شهرستان برگزار می شود.

حسین محسنی زاده ادامه داد: این سوگواره در آستانه رحلت پیامبر گرامی اسلام با حضور گسترده اهالی فرهنگ و هنر در این شهرستان برگزار می شود.

وی افزود: این اداره از افرادی که در زمینه هور و مور دارای تجربه و فعالیت هستند برای اجرا و بحث و بررسی در این خصوص دعوت می کند.

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان سلسله گفت: زمان برگزاری این سوگواره بیست و نهم دی ماه جاری ساعت 9 صبح در سالن الغدیر فرمانداری شهرستان سلسله خواهد بود.

محسنی زاده یادآور شد: به شرکت کنندگان در این سوگواره منطقه ای جوایز نفیسی اهدا خواهد شد.

دلخوانی های سوزناک "لک زبانان"

وی با بیان اینکه "هور" و "مور" از نواهای سوگ در مناطق لرنشین و لک نشین استانهای حاشیه زاگرس محسوب می شود، بیان داشت: "مور" آهنگی حزن انگیز است که در وصف عزیزترین افراد بیان می شود.

وی با بیان اینکه "مور" در لرستان به طور عمده به زبان "لکی" قرائت می شود، افزود: مور در استانهای مختلفی چون لرستان، کرمانشاه، کردستان و ایلام از جمله آئین های سوگ رایج است.

در فراخوان این سوگواره بومی و آئینی آمده است که : بی شک اگر ارتباط آسمانی دلها نبود حنجره ها اشک را مجبور به خودنمایی نمی کردند و این همان است که می گویند: "سخنی کز دل برآید لاجرم بردل نشیند." به همین خاطر دلمان هوای شنیدن نغمات آسمانی به سرش زد و خواستیم دلخوانی های این سرزمین را دوباره بشنویم.

"مور" عمق حزن و اندوه زاگرس نشینان

آواز حامل کوله بار فرهنگی یک قوم است و مهمترین عناصر فرهنگی یک قوم را در خود جا داده و ذخیره کرده است.

همان‌طور که نمی‌توان مردمی را یافت که زبانی نداشته باشند تصور قومی بدون موسیقی نیز ناممکن است. موسیقی و زبان چنان به هم تنیده‌اند که گویا با هم زاده شده‌اند.

در میان لک‌ها موسیقی یا ساز و آواز با زندگی این مردم همزاد است و با تار و پود وجودشان گره خورده است. گرچه در مورد موسیقی لکی پژوهش درخوری صورت نگرفته و منبع مکتوب مستندی وجود ندارد با این حال اطلاعاتی در مورد آن در دسترس است.

لک‌ها به طور عمده در غرب کشور و در مجاورت لرها و کردها زندگی می‌کنند، دو قومیتی که از نظر موسیقی جایگاه ویژه‌ای دارند و موسیقی در لحظات زندگی‌شان حضور دارد. از این حیث موسیقی لک‌ها ‌باید طبق فرآیند اشاعه عناصر فرهنگی‌ از همسایگان خود گرفته و تأثیراتی بر آنها گذاشته باشد.

لک‌ها نگاه خاصی به مرگ دارند و دعوت کردن از آشنایان و اقوام فرد در حال مرگ و فراهم آوردن شرایطی آرام و جمعی جهت تسهیل مرگ برای فرد، بخشی از فرهنگ آنهاست.

در مراسم خاکسپاری مردم مناطق لک نشین نیز افراد زیادی شرکت می‌کنند. در این شرایط موسیقی نقش خاصی دارد و به اطرافیان متوفی کمک می‌کند تا راحت‌تر با غمشان کنار بیایند. خواندن "مور" با همراهی سرنا و دهل تسلی‌بخش غم مردمان لک است.

مور، آواز کهن حاشیه نشینان زاگرس

مور از موسیقی‌های باستانی است که نمونه‌های آن را می‌توان در بین کردها و خصوصا در مناطق ایلام و کرمانشاه هم یافت. مور (مور آوردن) در بین لک‌ها در دو حالت استفاده می‌شود. هرگاه که دلتنگی و غم بر وجود یکی از آنها چیره شود به گوشه‌ای می‌روند و به مورخوانی می‌پردازند. زمانی هم که یکی از عزیزان فرد فوت کرده باشد داغ‌دیدگان و اغلب زنان به صورت گروهی به خواندن مور و وصف خصایص مرحوم می‌پردازند.

مور نوعی از موسیقی است که نهایت غم و اندوه را در آن می توان یافت و غمی بیش از آن را نمی توان متصور شد. این گنجینه ها قرنها طول کشیده تا شکل امروزی را به خود گرفته است.

مور از آوازهای کهن ریشه دار زاگرس نشینان است که خاستگاه آن را باید اطراف رود سیمره دانست. درون مایه مور کاملا حزین و اندوهناک است، سوزناکی آن هم در وصف مصیبت های بزرگ چون مرگ عزیزان، سرداران و بزرگان است.

"مور" رایج ترین آواز یا سرود در میان لک ها است. این سرود ذاتا حزن انگیز و دلتنگ کننده بوده و با اشعار حماسی و عاطفی غمناکی خوانده می شود. لکها به گاه دلتنگی و غم و غصه های ژرف و نیز در سوگ عزیزانشان در مراسم سوگواری به مور پناه می برند و این آواز سوزناک را سر می دهند.