۹ اسفند ۱۳۹۰، ۹:۳۷

گزارش مهر؛

دیوار سرخ گرگان؛ سومین دیوار دفاعی جهان/ لزوم حفظ میراث تاریخی

دیوار سرخ گرگان؛ سومین دیوار دفاعی جهان/ لزوم حفظ میراث تاریخی

گرگان - خبرگزاری مهر: دیوار تاریخی گرگان بعد از دیوار چین و آلمان سومین دیوار دفاعی جهان به عنوان میراث مشترک قابل ثبت در فهرست میراث جهانی است.

به گزارش خبرنگار مهر، مسئولان استان گلسان در نامه ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور خواهان توجه ویژه و قرار دادن دیوار تاریخی گرگان در لیست مصوبات سفر چهارم دولت به گلستان شدند.

در بخشی از این نامه که تنها در اختیار خبرنگار مهر قرار گرفته آمده است، همانطوریکه در جریان قرار دارید، دیوار بزرگ گرگان به طول 195 کیلومتر و شهر باستانی گرگان قدیم (جرجان) به مساحت 1200 هکتار در استان گلستان جای دارد که از آثار شاخص سرزمین پهناور ایران محسوب می شود.

دیوار بزرگ گرگان که بعد از دیوار چین و آلمان سومین دیوار دفاعی جهانی بوده در زمان ساسانیان برای مقابله و جلوگیری از نفوذ دشمنان نواحی مرزهای شمالی( ایالت گرگان) و دفاع از ایالت گرگان احداث شده است.

این دیوار تاریخی به همراه خندق، کوره های آجر پزی، سد و کانالهای آب رسانی، قلعه های متصل به دیوار و قلعه شهرهای کوچک و بزرگ مجاور طویل ترین اثر معماری نظامی و استحکامات دفاعی ایران به شمار می آید.

در این نامه که به امضای آیت الله سید کاظم نورمفیدی نمایننده ولی فقیه در گلستان و جواد قناعت استانداراستان آمده است، تصریح شد: همچنین شهر باستانی گرگان قدیم نیز از شهرهای بزرگ سده های اولیه اسلام  تا قرون میانی دوره باشکوه ایران اسلامی محسوب می شود که دارای آثاری از دوره های سامانیان، آل بویه، آل زیار، سلجوقیان، ایلخانان مغول، تیموریان، صفویان است.

به تاکید مسئولان گلستان، این آثار ارزشمند با همکاری قابل تحسین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان در سالهای گذشته مورد توجه و عنایت ویژه قرار گرفته است و به عنوان میراث مشترک بشری ظرفیت و قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را هم دارد.

آنان ضمن تقدیر و تشکر از عملکرد علمی و مطلوب سازمان ذیربط در روند مطالعات باستان شناختی گسترده تاکید کردند که حفاظت و ساماندهی و مرمت و احیاء بخشی از عظمت و شکوه آن در قالب پروژه ملی و تامین اعتبار لازم طی سنوات گذشته و محوریت صنعت گردشگری به عنوان دومین سند چشم انداز توسعه استان گلستان و تاثیر توجه به این موضوعات در جلب و جذب گردشگران داخلی و خارجی و توسعه گردشگری پایدار و کسب درآمدهای غیرنفتی و اشتغالزایی و معرفی و شناخت فرهنگ و هنر و تمدن استان زیبای گلستان و ایران اسلامی در ادوار تاریخی و اسلامی در عرصه ملی و بین المللی دارد عنایت مضاعفی روی این موضوع معطوف داشته  است.

مسئولان گلستان پیشنهاد کردند که پروژه دیوار بزرگ گرگان و شهر باستانی گرگان قدیم (جرجان) علیرغم تاکیدات قبلی حداقل در سفر چهارم هیئت دولت به استان گلستان به عنوان یکی از مصوبات سفر در دستور کار قرار گرفته و سالیانه اعتبار مشخصی برای احیای این آثار باشکوه و هویت و اصالت ایرانیان پیش بینی و مصوب شود تا در طول برنامه پنجم شاهد رشد و شکوفایی برگ زرین دیگر از تاریخ افتخارات این مرزوبوم و توسعه اقتصادی و فرهنگی در مننطقه باشیم.

به گزارش مهر، "قزل آلان" یا دیوار سرخ گرگان طولانی‌ترین اثر تاریخی ایران است که امروز نام و یاد و نشانی از آن نیست و ریشه در خاک دارد.

این دیوار بزرگ و تاریخی که اکنون چیزی از برجای نمانده در گذشته از کرانه دریای خزر در گمیشان آغاز شده و تا کوه های گلیداغ در شمال شرق کلاله امتداد داشت.

قدمت این طولانی ترین اثر تاریخی ایران به حدود دو هزار سال قبل باز می گردد و بقایای بر جای مانده از آن، رنج دوران رفته حکایت و تاریخی کهن مردمانی را تداعی می کند که برای حفظ آرمانها و میهن تلاشها کرده اند.
 
این اثر باستانی در منابع تاریخی و گزارشهای علمی به نامهای "سد سکندر"، "سد انوشیروان"، "سد فیروز"، "قزل آلانگ" و دیوار دفاعی شهرت دارد.
 
ساخت دیوار تاریخی گرگان بنا بر مدارک موجود به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اشکانی باز می گردد و براساس قرائن و دلایل مختلف نیز می توان آن را به اواخر دوره اشکانی حدود دو هزار سال قبل و اوایل دوره ساسانی حدود 1600 سال منتسب کرد.
 
فلسفه وجودی ساخت دیوار به این دلیل بوده که در اواخر دوره اشکانیان در چین به دلیل حملات مکرر که از شمال چین صورت می گرفت، حکومت "هان" دستور ساخت دیوار چین را می دهد تا جلوی تهاجمات قبائل بیابانگرد را بگیرد و با احداث این دیوار، این تهاجمات به سمت غرب و مرکز آسیا و ایران به ویژه دو ایالات استراآباد یا گرگان و ایالات خراسان بزرگ کشیده می شود.
 
سه گروه "هیاطله"، "هونها" و "هبتها" و گروهی از بقایای آریایی ها و سکاها به سمت مرزهای شمال شرقی و شمال ایران هجوم آوردند و ایالت هیرکان یا وهرکان (ایالت استرآباد) را مورد هجوم  قرار دادند و این بیابانگردان بیشتر کوچ رو بودند و نیمی از حیات و زندگی شان بستگی به غارت کشورهای مختلف داشت.
 
دیوار تاریخی گرگان، سومین دیوار دفاعی و تاریخی جهان پس از دیوار چین و آلمان است که دارای حدود دو هزار سال قدمت است و از ساحل شرقی دریای خزر از گمیشان آغاز شده و به طرف شمال آق قلا پیش می رود و پس از عبور از کرند و اینجه برون به شمال گنبد کشیده می شود.
 
 
همچنین این دیوار با گذشت از کلاله و عبور از منطقه زاغ و پیشکمر کلاله و مراوه تپه به سمت جنگل گلستان کشیده می شود.
این دیوار در جاها و مسیرهایی که تهاجمات سنگین بود از مصالحی مانند آجرهای بزگ 40 در 40 و ضخامت 10 تا 15 سانتی متر ساخته شد و ارتفاع دیوار نیز در این مناطق بیشتر و بلندتر بود.
 
در مناطقی که کمتر تهاجم صورت می گرفت از خاکها و یا خشتهای تلمبار شده استفاده می شد و علاوه  بر دیوار در پشت آن نیز خندق حفر شد، در برخی مناطق نیز انشعابات رود گرگان در این خندق جاری می شد و در برابر مهاجمان با استحکاماتی مانند خندق، دیوار و قلعه ها و کلنی های نظامی حفاظت می شد.

تاکنون بقایای 30 قلعه و کلنی نظامی در سرتاسر این دیوار تاریخی و قدیمی در گلستان شناسایی شد که بیشتر این قلعه ها در حاشیه جنوبی دیوار احداث شده است و هنوز هم در برخی مناطق این قلعه ها وجود دارد که قلعه بی بی شیروان، توپراق قلعه و دشت حلقه از آن جمله است.
 
در مسیر این دیوار نیز کوره های آجر پزی کشف و شناسایی شد و اکنون در منطقه "پیشکمر" شمال شرق کلاله بخشی از دیوار وجود دارد، بهترین جایی که اکنون می توان بقایای این دیوار را دید، شمال گنبد به سمت کلاله و مراوه تپه و بهترین محل در این مناطق نیز روستای "تمر قره قوزی" است.
 
همچنین در مسیر دیوار تاریخی گرگان به دلیل وجود کلنی ها، آثار سفال خاکستری و قرمز دوره اشکانیان یافت می شود که این آثار شامل ظروف غذاخوری و انواع مجسمه ها است.
 
امید است در سفر چهارم دولت توجه ویژه ای به این میراث تاریخی گلستان شود و در لیست مصوبات سفر قرار گیرد.
کد خبر 1545642

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha