به گزارش خبرنگار مهر، در میان شهرهای استان مرکزی، برخی شهرها با حفظ شکل و شمایل تاریخی و جاذبه های باستانی که دارند فرصتی هستند برای نفس کشیدن و دور شدن از هیاهوی دنیای مدرن و شهر کوچک نیمور در استان مرکزی از این دست شهرهاست که با آغاز تعطیلات سال نو در انتظار گردشگران است.
نیمور در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد، در شمال آن قم رود و در جنوب آن کوههای آتشکوه قرار دارند و شواهد و مدارکی سابقه نیمور را بیش از دو هزار و 300 سال قبل از میلاد مسیح اعلام می کند و آثاری نیز در منطقه کشف شده که این عدد را تایید می کند.
شهری هم تراز با ایوان کسری
این شهر دارای آثار تاریخی متعدد و کوههای سنگی دارای معادن سنگ غنی تراورتن، فلوئورین و سنگهای تزیینی است، از این رو صنعت غالب در این شهر مربوط به سنگ است، رگه ای از حیات اقتصادی که تا امروز نیز ادامه داشته واکنون نیز این شهر به شهر سنگهای گرانبهای تراورتن معروف است.
ابن فقیه همدانی در کتاب مختصرالبلدان مربوط به سال 290 هجری، این شهر را که از مراکز مهم مذهبی فلات ایران در روزگار باستان به شمار می‌رفته را هم تراز با ایوان کسری، قصر شیرین و معبد کنگاور دانسته‌است.
در کتاب نزهت‌القلوب نوشته حمدالله مستوفی درباره نیمور آمده‌است: "نیمور از اقلیم چهارم است جمشید پیشدادی ساخت و در آنجا جهت خود قصری عالی کرده بود. افعال و آثار آن هنوز باقی است و گشتاسف در او آتشخانه ساخت و هوایش خوب و معتدل است و در محصول و ارتفاعات مانند نطنز."
نیمور شهری با مردمان شیعه مذهب و به غایت خوش آب و هوا
نیمور شهری خوش آب و هواست، بهار این شهر بکر و دست نخورده است و آنان که از خوشی آب و وای این شهر مطلع هستند بهار این شهر را فراموش نمی کنند.
درکتاب بستان‌السیاحه مربوط به سال 1248هـ. قمری نیز، نیمور این‌طور توصیف شده است: " قریه‌ای است خجسته اثر در زمین فرح‌انگیز و قرب رود (گهرخیز) واقع و اطرافش واسع از توابع محلات، آبش خوش و خاکش مرغوب است قدیم الایام شهری بوده که باغات فراوان دارد و مردمی همگی شیعی مذهب مکرر مشاهده شده‌است."
فتحعلی شاه قاجار قریه نیمور، محلات و مناطق اطراف را به حسن‌علی شاه محلاتی که داماد وی بود، واگذار کرد و تا زمان ناصرالدین شاه از آبادی‌های خوب به شمار می‌رفت.
تاریخ در مورد نیمور می گوید " در زمان حکومت مسعود میرزا ظل‌السلطان در اصفهان، نیمور همراه با 600 آبادی دیگر در حوزه اصفهان به اجاره او واگذار شد اما پس از آغاز فروش خالصه‌ها در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه و در دوران مظفرالدین شاه نیمور به مالکیت دائمی ظل‌السلطان در آمد."
در فرهنگ جغرافیای ایران مربوط به قرن معاصر نیز درباره نیمور نیز آمده است: " نیمور، قصبه مرکزی دهستان نیمور بخش حومهٔ شهرستان محلات و در دامنه سردسیری واقع است و 1700 سکنه دارد، آبش از رودخانه لعل بار، محصولش غلات، پنبه، کنجد، صیفی، میوه جات، قیسی، بادام، انگور، شغل اهالی، زراعت و صنایع دستی کرباس بافی است."
نیمور؛ گنجینه آثار باستانی و تاریخی
علیرغم تبدیل روستای نیمور به شهر نیمور، هنوز قسمت‌های شمالی این شهر بافت قدیمی خود را حفظ کرده است و خانه‌ها، مسجد جامع قدیمی، حمام عمومی و... نمونه‌هایی هستند که از خشت و گل ساخته شده‌اند و هنوز پابرجا هستند.
هیچ بنایی از خشت و گل، خوش منظرتر از بنای نیمور روستایی از اصفهان نیست و در این بنا تصویرها و اخبار و پندهای شگفت انگیزی است.
وجود سنگ نگاره‌هایی بر روی صخره‌ها و سنگ‌ها در منطقه تیمره قدمت بعضی به 2300 سال قبل از میلاد مسیح نیز می‌رسد که گواه قدمت بسیار زیاد این منطقه است.
از مهمترین بناهای داخل شهر می‌توان به قلعهٔ جمشیدی منتصب به جمشید پیشدادی، قلعهٔ نایبی، مسجد جامع شهر منتصب به دوران صفویه، پل تاریخی باقرآباد و ستون‌های تاریخی میل میلونه اشاره کرد.
سنگ نبشته خورهه
از مهمترین بناهای خارج شهر نیز می‌توان به سنگ نبشته خورهه و آتشکده آتشکوه اشاره کرد که در 10 کیلومتری شهر و در دامنه کوه آتشکوه قرار دارد.
ترکیب این بنا به نظر عجیب می‌رسد شبستان بزرگ گنبددار خیلی بازی وجود دارد که گنبد آن بر پایه‌هایی با ستون‌های جاسازی شده در دیوار نهاده شده‌است.
در گذشته قبرستانی در کنار شهر وجود داشته که معروف به قبرستان بیت‌المقدس بوده‌است و باستان‌شناسان در این قبرستان اکتشافاتی انجام داده‌اند و ظروف سفالی متعلق به قرون گذشته در آن کشف شده است.
قلعه جمشیدی یا قلعه گبری
تاریخ نگاران قدمت این بنای باستانی را به زمان پادشاهی جمشید نسبت داده‌اند ومردم این شهر در زمان حمله آزادخان افغان به این منطقه در این قلعه پناه گرفته بودند و نیروهای آزادخان افغانی بعد از مدت‌ها محاصره نتوانستند وارد این قلعه شوند.
میل میلونه
این اثر باقیمانده بنایی عجیب در شهر نیمور است، بنایی سنگی بسیار عظیم و باستانی که از سنگ و ساروج ساخته شده‌است.
گفته می شود این بنا به احتمال زیاد باقیمانده‌ای از آتشکده‌ای به نام ورنه یا سرزمین محروسه پایینی است که در تاریخ باستان به آن اشاره شده است.
مسجد جامع نیمور
در میان آثار تاریخی نیمورف مسجد جامع قدیمی این شهر چونان نسیم خنک بهاری است که گونه ها را نوازش می دهد و بار دیگر در پی خستگی های روزگار، به فرصتی برای آرامش و نزدیکی به خداوند تبدیل می شود.
مسجد جامع نیمور که نام اصلی آن مسجد حاج عبدالمحمد نیموری است، از بناهای ثبت شده این شهر است این مسجد دارای ستون‌هایی به شکل مربعی است.
کتیبه‌های گچ بری شده در کناره سقف، بر روی ستون‌ها قرار دارد، ساخت این بنا منسوب به دوره صفویه و قاجاریه است.
جاذبه‌های طبیعی نیمور
طبیعت نیمور در بهارکوه‌های بلند اسور، زرد قلعه، دز، شیری چال، عباس آباد در نواحی شمالی شهر، رودخانه لعل‌بار و حاشیه دیدنی آن، و همچنین مزارع مختلف در قسمت جنوبی و در ارتفاعات و دامنه کوه زرده قلعه که تفرجگاه‌های طبیعی و تفریحی است، از دیدنی‌های شهر است.
بند ساسانی نیمور و باور قدیمی وجود الماس
بر روی رودخانه لعل‌بار که در شمال منطقه نیمور جاری است، سدی زده شده که مربوط به دوران ساسانیان است، در قسمتی از بند، دهانه‌ای به نام چاگور وجود دارد که آب در آن به سرعت می‌چرخد و پایین می‌رود.
بنا بر افسانه‌های این شهر، در داخل چاگور چرخی به نام چرخ الماس کار گذاشته‌است که هرچه از دهانه چاگور پایین برود، از آن طرف آب خرد و متلاشی بیرون می‌آید.
مردم این منطقه دلیل ساخت چاگور را تضمینی برای این می‌دانند که هیچ‌چیز نتواند جلوی جریان آب را در کانال سد کند.
یخچال نیمور، قدیمی ها هم یخ مثل ما می خوردند
یخچال نیمور اثری طبیعی است که در قدیم از آن برای ساختن یخ در فصل زمستان و استفاده از آن در فصل فصل تابستان استفاده می‌شده‌است و ساخت این بنا به دوره قاجاریه نسبت داده شده‌است.
مردم شهر از این یخچال برای تهیه یخ در فصل تابستان استفاده می‌کردند، میراب که مسئول و مباشر و ناظر بر تقسیم آبها بودند در فصل زمستان، برای تهیه یخ آب قنات و یا نهرها را به حفره‌ها و گودال‌هایی که در نزدیک بنای یخچال بوده هدایت می‌کردند وسرمای زمستان آبها را به یخ تبدیل می کرد.
بعد از آماده شدن یخ، با کمک مردم یخ‌ها را خرد می‌کردند و روی بستری از کاه در چاله یخچال می‌ریختند پس از پر شدن چاه یخچال، در آن را با گِل می‌بستند و عایق‌کاری می‌کردند مردم شهر، در فصل تابستان درب یخچال را گشوده و از یخ موجود در آن استفاده می‌کردند و مثل ما یخ می خوردند.
آداب و رسوم باستانی ترین نقطه ایران
منطقه باستانی و تاریخی نیمور، با داشتن سابقه تاریخی بلند دارای اداب و رسوم جالب و دیدنی است که در طول سال برگزار می شود.
جشن دو هزار ساله بیل گردانی
جشن بیل گردانی به عنوان نمادی از تلاش و همدلی همه ساله در آستانه فصل آبیاری مزارع با حضور خود جوش گروه های مختلف مردم روز جمعه نوزدهم فروردین ماه جاری در شهر نیم ور محلات استان مرکزی برگزار می شود.
این آیین با قدمت حدود دوهزار ساله به عنوان نمادی برای تشکر الهه آب بوده و ریشه در فرهنگ آب و آبیاری و نمادی برای نشان‌دادن زور و پهلوانی به دشمنان بوده و به اعتقاد مردم منطقه نیم ور این بازی آئینی، به برکت و زیادی آب کمک می‌کند.
برای حفظ این رسم معنوی هر سال در مواقعی که مسیر جوی های آب توسط گل و لای و یا رشد گیاهان و علفهای هرز در ماه اسفند و اوایل فصل بهار مسدود می شده و آبرسانی به مزارع این شهر به کندی انجام می گرفته، با اعلام بزرگان شهر، مردم با کمک یکدیگر به پاکسازی حریم جوی می پرداختند.
جشن؛ نمادی از وحدت و همدلی برای آبادانی
جشن نمادی از وحدت و همدلی است وپس از لایروبی جویهای آب، بیل گردانان شامل ورزشکاران منطقه به نوبت، هفت بیل مخصوص باغ را در دو دسته چهار و سه تایی به یکدیگر بسته و بیل گردانان این بیلها را با مهارت و قدرت در دو جهت مخالف به صورت ضربدری بالای می چرخانند.
ورزشکاران یا بیل گردانان باید دو دسته بیل به وزن 32 کیلوگرم را بین 5 تا 30 بار بالای سر خود بچرخانند و در این هنگام با دعا و نیت به حرکت در آمدن هفت آسمان و نزول رحمت الهی قدرتمندی خود را برای مردم این منطقه به نمایش می گذارند.
این جشن چندین روز طول می‌کشد، و قبل از شروع مراسم بیل گردانی، لایروبان همراه با بیل‌های خود رژه رفتن تا محل برگزاری جشن که بر روی سکویی مخصوصی در مرکز نیمور است، انجام میدادند.
جشن بیل گردانی هم اکنون از جمله ورزشهای بومی محلی استان مرکزی و امسال به عنوان اثر معنوی استان در میراث معنوی کشور ثبت شده است.
اکنون مردمان شهر کوچک جنوب شرقی استان مرکزی در انتظار مسافران و گردشگران نوروزی هستند تا با دیدن جاذبه های بکر این منطقه خاطرات خوشی را از بهارانه خود به ارمغان ببرند.
نظر شما