به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی رمان «سووشون» نوشته سیمین دانشور، به عنوان نهمین نشست باشگاه کتاب تهران، عصر دیروز سه‌شنبه 12 اردیبهشت با حضور حسین پاینده و حسین سناپور برگزار شد.
سناپور در این برنامه گفت: من 30 سال پیش، رمان «سووشون» را خواندم. آن زمان خیلی از این رمان خوشم آمد ولی آن موقع، «جان شیفته» را هم خوانده بودم. 5 سال بعد از اولین مطالعه‌ام سعی کردم دوباره «سووشون» را بخوانم که نتوانستم، اما بعد از 30 سال که گفتند بیا درباره این رمان صحبت کن، بعد از 30 سال دوباره این رمان را خواندم. این سئوال در ذهنم بود که بعد از 30 سال دوباره از خواندن رمان لذت می‌برم یا نه؟ چون بعضی از رمان‌ها بعضی اوقات بی‌دلیل بزرگ و مطرح می‌شوند.
وی افزود: اما بعد از سال‌ها که این رمان را خواندم، دیدم حقیقتا کار فوق‌العاده‌ای است. آقای پاینده گفت این رمان یکی از 2 رمان برتر ادبیات معاصر ماست، اما من معتقدم جزو 10 رمان ماندگار ادبیات ماست. همین که طی چند دهه اخیر رمان خوب، کم نداشته‌ایم و این اثر ماندگار شده، نشان از قدرت آن است. دانشور این رمانش را با تسلط زیادی نوشته است که حتی در آثارهای بعدی‌اش تکرار نشد. به عنوان مثال «جزیره سرگردانی» در یک سطح با این رمان قرار نمی‌گیرد.
این نویسنده گفت: فصل اول «سووشون» بسیار درخشان است. اگر آن را تا آخر بخوانیم، به نظرم یکی از زیباترین شروع‌ها را در داستان‌نویسی ما دارد. در این کار، دو دیدگاه وجود دارد که از ابتدا تا انتها با یکدیگر درگیرند. یک نکته درباره «سووشون» این است که تصویر کاملی از اوضاع روزگارش به دست می‌دهد. این یکی از امتیازات این کتاب است. منتهی این تصاویر را از چشم راوی می‌دهد. من خلاف آقای پاینده که معتقد است این کار دو شخصیت اصلی دارد، معتقدم «سووشون» یک شخصیت اصلی دارد. درست است که یوسف حضور بسیار مهمی در داستان دارد، ولی شخصیت اول نیست. چون ما نه تنها همه‌چیز را از چشم زری می‌بینیم بلکه مرتب با حس‌ها و دانسته‌های زری درگیر هستیم و یک سیر تحولی را در شخصیت او می‌بینیم ولی یوسف تا آخر شجاع و وطن‌پرست است. در واقع کسی که با او همراه و هم حس می‌شویم و با ترس‌هایش پیش می‌رویم، زری است.
نویسنده رمان «لب بر تیغ» در ادامه گفت: یکی از زیبایی‌های این رمان این است که اجتماعی نیست، خانوادگی هم نیست بلکه در طول آن، خانواده را در اجتماع می‌بینیم. هر اتفاقی که در این رمان می‌افتد، اجتماعی هم هست یا هر اتفاقی که بیرون از خانه می‌افتد، در خانه هم هست و نشان می‌دهد که یک رابطه میان خانواده و جامعه وجود دارد. یکی دیگر از دلایل خوب بودن «سووشون» این است که حاوی نکات زیادی است. یکی از این نکات تاکید غیرمستقیم داستان بر اهمیت سواد و یاد گرفتن سواد است. مهم‌تر این که این موضوع را مقابل باورهای عامیانه قرار می‌دهد.
سناپور افزود: در «سووشون» روی اختلاف‌های فرهنگی تاکید می‌شود و یکی دیگر از ویژگی‌هایش این است که روی این اختلافات فرهنگی تاکید دارد و این تاکید غیرمستقیم و غیرشعاری است. بازگشتن انسان‌ها به باورهای عمیق و اصلی‌شان هم یکی از نکات مفهومی مهم این رمان است. به عنوان مثال می‌بینیم که کشیش انگلیسی سعی می‌کند با درمان پسرکی که در قصه حضور دارد، او را مسیحی کند. در این راه تلاش هم می‌کند، اما پسرک در نهایت که با یک موقعیت ناخواسته روبرو می‌شود، از حضرت ابوالفضل (ع) مدد می‌خواهد. این هم از نکات مهم این رمان است که هر انسانی به باور اصلی و عمقی خودش باز می‌گردد.
نظر شما