به گزارش خبرنگار مهر، با گذشتن از معابر اطراف میدان آزادی کرمانشاه، یکی از نخستین صحنه هایی که توجه هر بیننده ای را جذب می کند، بساط های جزیره واری است که گوشه و کنار پیاده رو و خیابان را احاطه کرده است.
پیرمرد در گوشه ای از پل عابر پیاده نشسته و چیزی شبیه به یک بساط جلوی خودش پهن کرده است، بساطی که در آن خیلی چیزها به چشم می خورد، از اسباب بازی های چینی گرفته تا سوزن و سنجاق و اقلامی از این دست...
عده زیادی گوشه دیگر میدان تجمع کرده اند، طوری که توجه هر ره گذری را جلب می کنند که چه اتفاقی افتاده است؟
نزدیکتر که می روی متوجه خواهی شد که اتفاقی در کار نیست و تجمع کنندگان فقط عده ای معامله گرند که تقریبا همه چیز معامله می کنند، از گوشی موبایل و سیم کارت گرفته تا کفش و لباس و پرنده...
اینها فقط بخش کوچکی است از آنچه در میدان آزادی کلانشهر کرمانشاه می گذرد.
صحنه هایی که ذهن هر توریست و گردشگری را که با آب و سنگ و تمدن این دیار نقاشی شده است مخدوش می کند.
البته چنین صحنه هایی در نقاط دیگری از شهر هم به چشم می خورد، از جمله بازار تاریخی توپخانه کرمانشاه یا معضلی به نام خیابان پرنده فروشها که خود مأوایی است برای افرادی که به چنین مشاغلی مشغولند.
مشاغلی که صاحب نظران به آنها، مشاغل کاذب یا شاغلان بی کار می گویند.
حق مسلم هر انسانی است که آزادانه شغلی را انتخاب نماید، شغلی که مورد علاقه و مطابق با استعداد و تواناﻳﯽ های فردی او است، تا از طریق آن بتواند امرار معاش کند و به جامعه نیز سود برساند.
شاید غفلت از ایجاد مشاغل مفید و پایدار است که موجب ایجاد "مشاغل کاذب" شده است. مشاغلی که البته به جای سود به جامعه زیان می رسانند.
فرد باید شغلی را انتخاب کند که ارزش اقتصادی داشته باشد، یعنی به واسطه آن یا به تولیدات جامعه بیافزاید یا به خدمتی منجر گردد.
همانطور که از تعاریف متعدد بر می آید مشاغل کاذب به آن دسته از مشاغل شهری گفته می شود که ابتدا، به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم کمکی به افزایش بهره وری نهایی کار تولیدی نکند و دوم این که حذف آنها تأثیر به سزایی در نیازمندی های تولید، توزیع، خدمات و کالاها نداشته باشد.
در بسیاری از موارد حتی حذف این گونه مشاغل از صحنه تولید و توزیع کالا و خدمات باعث افزایش بهره وری نهایی کار تولیدی خواهد شد.
به عقیده برخی صاحب نظران علل گرایش افراد به مشاغل کاذب مهاجرت، فقر فرهنگی، اقتصادی و مالی و عدم اشتغال زایی پایدار عنوان شده است.
اما نکته جالب اینجاست که عده ای دیگر از علمای اقتصاد، فقر مالی و بیکاری را در ایجاد مشاغل کاذب رد کرده اند.
با توجه به خصیصه زندگی امروز ما که سرعت پیشرفت تولیدات علمی بالاست، این خود مستلزم تربیت افرادی با سطوح علمی بالایی است که بتوانند پابه پای این تولیدات پیشرفته و نیازهای جامعه را مرتفع کنند و جوامعی که نتوانند به اندازه کافی افراد متخصص تربیت کنند ناچار نیروی کار آنها به سوی مشاغلی روی می آورند که احتیاج به تخصص ندارد و از میان مشاغل بدون تخصص، شغلی را انتخاب می کنند که ساده تر و سودآوری آن سریع تر باشد.
بدون تردید نوع شغل شهروندان در چهره شهر تأثیر بسزایی دارد.
افرادی که به مشاغل کاذب روی می آورند چون مجوز قانونی برای کسب و کار ندارند، هرجا و هر گوشه از شهر را که فضای خالی داشته باشد به عنوان محل کسب خود انتخاب و وسایل خود را همان جا پهن وشروع به کار می کنند.
این افراد که در خیابان های شهر به مشاغلی همچون سیگارفروشی، کوپن فروشی، دست فروشی، فال گیری و بعضاً مشاغلی که خود خلاف قانون هستند و... مشغول اند و باعث به وجود آمدن یک بازار آشفته می شوند، که از نظر اقتصادی خود تأثیر بسزایی در بازار واقعی می گذارد؛ یعنی بازاری کاذب، درون بازار واقعی به وجود می آورد.
در این میان، احتکار کنندگان وکسانی که هدفشان فقط پول است از این بازار کاذب و آشفته سود جسته و باعث نایاب شدن بعضی کالاها می شوند، یعنی به جای این که این کالاها را با قیمت مناسب در اختیار خرده فروشان جهت مصرف مردم قرار دهند به همین افراد با قیمت بیشتر می فروشند و بازار سیاه ایجاد می کنند.
از نظر اجتماعی مشاغل کاذب، باعث تغییراتی در سیمای شهر شده است. تجمع آن ها باعث سد معبر، مشکلات تردد، ترافیک، مسایل اخلاقی وغیره می گردد.
بی شک بررسی مشاغل کاذب و آسیب ها و چالش های آن نیازمند تحقیقات فراوانی از جامعه است، اما به دلیل اینکه نمی توان تک تک افرادی را که به اینکارها اشتغال دارند مورد تحقیق و بررسی قرار داد مشت را نمونه خروار قرار دادیم و با تعدادی از آنها مصاحبه کرده و علل آن را جویا شدیم.
پس از شنیدن سخنان آنان به این نتیجه رسیدیم که اغلب این افراد به دلیل بیکاری و نداشتن تخصص لازم و نبود سرمایه برای ایجاد شغل مناسب به این کارها اشتغال ورزیده اند.
در تأیید سخن بعضی از کارشناسان که فقر را همیشه دلیل روی آوردن افراد به این مشاغل نمی دانند، با پاسخ جالبی از سوی یکی از این شاغلین بیکار مواجه شدیم.
او در پاسخ به این سؤال که چرا دست فروشی می کنی؟ گفت: اجاره مغازه ها بالاست! اصلا چرا باید این همه هزینه کنم؟ داشتم هم نمی دادم...
به هر حال طی تحقیقات بعمل آمده و عقیده برخی صاحب نظران رفع و ساماندهی مشکلاتی از قبیل بیکاری، بی سوادی، فقر، کمی درآمد، مهاجرت های بی رویه روستاییان، حاشیه نشینی، تمرکز بیش از اندازه جمعیت در شهر، رشد سریع جمعیت، کمبود نیروی انسانی کارا و متخصص، وجود اقتصاد تک محصولی، فقرفرهنگی، نبود انگیزه های کار، توسعه ناموزون منطقه ای، تشدید قشربندی های اجتماعی، کارایی پایین فعالیت های صنعتی، فقدان ارتباطات و مبادلات لازم بین بخش های خدمات کشوری و صنعت و غیره، از جمله عوامل تاثیر گذار بر کاهش چنین مشاغلی است.
امیدواریم که مسئولین و افرادی که نقشی تاثیر گذار و زیربنایی در جامعه و خصوصاً شهر ما عهده دار هستند، در جهت رفع آن برآیند، که محصول آن شهری با چهره ای مناسب باشد و وجود شهروندانی که نه تنها باعث ایجاد مشکلات اقتصادی در جامعه نباشند بلکه خود نقش مفید و موثری در پیشرفت و توسعه جامعه و کلان شهر کرمانشاه داشته باشند.
نظر شما