عرصه های بیابانی ابرکوه؛ تهدید یا فرصت/ لزوم ایجاد نگاهی نو به بیابان

به گزارش خبرنگار مهر، 27 خرداد ماه مصادف با 17 ژوئن، روز جهانی مبارزه با بیابان زایی نام گرفته است و شعار امسال این هفته نیز "خاک سالم زندگی شما را حفظ می کند، بیایید تخریب سرزمین را خنثی کنیم" تعیین شده است.از مهم ترین منابع تجدید ناپذیر جهان، خاک حاصلخیز است که لایه ای از بارورترین زمین های غنی است با این حال، هر سال 12 میلیون هکتار از اراضی یعنی منطقه ای به وسعت سه برابر اندازه مساحت کشور سوئیس، به علت گسترش بیابان در جهان از بین می رود و تخریب زمین به طور مستقیم بر 1.5 میلیارد نفر از مردم جهان در سطح جهان تأثیرگذار است.

مقابله با بیابان زایی می تواند امنیت غذایی، کاهش فقر و گرسنگی در مناطق روستایی و ایجاد مقاومت در برابر چالش های بزرگ زیست محیطی را تضمین کند.

در گفتگو با رئیس اداره منابع طبیعی ابرکوه مسائل مرتبط با بخش بیابان در شهرستان ابرکوه به بحث گذاشته شده است.

خسارت های طوفان در ابرکوه محمد مهدی صادقی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: وقوع طوفانها در ابرکوه که هر ساله به تعداد بیشتر و با شدت افزون تری ادامه پیدا می کند و با توجه به اقلیم شهرستان تبدیل به طوفانهای شن می شود، علاوه بر خسارت مالی، خسارات جبران ناپذیری به خصوص در عرصه های اراضی کشاورزی به دنبال دارد و زنگ خطری برای مواجهه با بحرانی جدی است.

وی افزود: حدود 300 هزار هکتار از 480 هزار هکتار عرصه های منابع طبیعی شهرستان ابرکوه را اراضی بیابانی و کویری تشکیل می دهد که این اراضی به دلیل فقر پوشش گیاهی، بارندگی ناچیز و خشکسالی های متوالی در چند سال گذشته از یک سو و انجام عملیات عمرانی نظیر احداث راه ها، ایجاد تاسیسات و صنایع مختلف که باعث تغییر بافت زمین شده است از سویی دیگر مستعد فرسایش هستند.

خسارت طوفان به بیش از دو میلیارد تومان رسید

صادقی یادآور شد: بر اساس آمار ستاد حوادث غیر مترقبه ابرکوه، وزش بادهای موسمی سبب به وجود آمدن طوفان های شن در منطقه می شود و در سال گذشته همچنین روزهای آغازین امسال نیز شهرستان ابرکوه شاهد بروز و ظهور طوفان هایی بود که نسبت به سال های قبل شدت بیشتری داشت و خساراتی بالغ بر 2.8 میلیارد ریال ارمغان این طوفان ها بود.

وی افزود: از جمله خسارات اعلام شده می توان به ایراد خسارت به 30 رشته قنات در شهرستان و مسدود شدن کلی دو رشته قنات، تخریب کامل 1300 کلونی و ایراد خسارت به 4800 کلونی زنبور عسل با خسارتی بالغ بریک میلیارد و 300 میلیون ریال اشاره کرد.

صادقی یادآور شد: ویرانی چهار گلخانه با برآورد خسارت یک میلیارد و 500 میلیون ریال و وقوع شش فقره تصادف در طول مدت طوفان در محور یزد به ابرکوه نیز برخی دیگر از خسارات وارده به واسطه طوفان های شن در این شهرستان است.

این مسئول افزود: نباید فراموش کنیم که این خسارات مالی است و می توان به نوعی آن را جبران کرد و بیشترین خسارات در وقوع طوفان های شن، متوجه اراضی کشاورزی است و وارد شدن خاک شور به مزارع که به تدریج باعث تخریب خاک و غیر قابل استفاده شدن آن می شود به هیچ طریقی جبران نمی شود.

صادقی عنوان کرد: بهترین راه مقابله و کاهش اثرات این قبیل طوفان ها در شهرستان ابرکوه که بیشتر به صورت طوفان های شن بروز و ظهور پیدا می کنند در مرحله اول انجام عملیات بیابان زدایی و تثبیت شن های روان در کانون های بحرانی فرسایش به منظور جلوگیری از برداشت آنها توسط تند بادها و در نتیجه کاهش قدرت تخریبی طوفان ها است و انجام عملیات های آبخیزداری نیز یکی از راهکارهای موثر در این زمینه است.

آبخیزداری یک راهکار موثر است

وی افزود: در حالی که 11 بند خاکی شهرستان قابلیت ذخیره 2.5 میلیون متر مکعب از روان آب ها را دارد، پروژه کنترل سیل کاسه رود خود به تنهایی با ظرفیتی بالغ بر چهار میلیون متر مکعب مایه امید روستاییان شرق ابرکوه است که با انتقال آب آن که از طرف جهاد کشاورزی در دست اقدام است بخشی از مشکلات مردم منطقه برطرف می شود.

فعالیتهای بیابان زدایی دیربازده است

صادقی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات کار در حیطه های منابع طبیعی و به خصوص بیابان زدایی به عنوان یکی از اصلی ترین کارها در راستای کاهش اثرات مخرب طوفان ها، دیربازده بودن فعالیت هاست و به نظر می رسد که این مسئله باعث رکود فعالیت های مرتبط شده است.

وی افزود: مسئولان باید به این مسئله توجه داشته باشند که اگر چه به نتیجه رسیدن یک طرح مرتبط با منابع طبیعی مانند اجرای طرح های بیابان زدایی ممکن است چندین سال به طول بیانجامد، اما نتایج حاصل از این کار سالیان طولانی مانع از بروز خسارت های سنگینی می شود که در مقایسه با هزینه های اجرای این طرح قابل مقایسه نیست.

بیابان ها یکی از قطب های گردشگری هستند

این مسئول اظهار داشت: در فاصله 20 کیلومتری و در عمق 9 کیلومتری جاده ابرکوه - یزد، رودخانه ای وجود دارد که به نام کاسه رود در منابع تاریخی از آن یاد می شود و زیبایی و شکوه این رودخانه که در عمق 10 کیلومتری بیابانهای ابرکوه و در دل کویر که برگرفته از سیلاب ها و روان آب های جاری از سیل در کویر است، منظره با شکوهی را پدید آورده است.

وی افزود: این رودخانه این ظرفیت را دارد تا علاوه بر آن که به منبع اطمینان بخش آب مورد نیاز مردم شرق ابرکوه تبدیل شود دارای جایگاهی ویژه ای شود و آن توانایی استفاده گردشگری از این محل است و با وجود زیبایی منحصر به فرد کاسه رود در دل کویر، گردشگری حلقه گمشده این نگین درخشان کویر است.

تصویری از کاسه رود در عمق 10 کیلومتری بیابانهای ابرکوه

صادقی خاطر نشان کرد: با استفاده از موقعیت کاسه رود و فراهم آوردن زمینه های لازم می توان ایرانگردان و جهانگردان بسیاری را که از جاده مواصلاتی و پرتردد یزد - ابرکوه عبور می کنند، به واسطه فاصله کم این جاده از کاسه رود جذب این مکان زیبا کرد.

وی افزود: بیابان ها قابلیت های بالایی در جذب گردشگران دارند و با برنامه ریزی می توان از این پتانسیل که اکنون و با عدم توجه، به تهدید تبدیل می شود استفاده کرد. باید نگاهی نو به عرصه های بیابانی شهرستان ابرکوه داشته باشیم و با رفع آسیب ها و تهدیدها، زمینه استفاده از پتانسیل های موجود در این بخش را فراهم کنیم.

............................

گزارش: رحیم میرعظیم