به گزارش خبرنگار مهر، ائمه معصومین(ع) در طول عمر با برکت خود با استفاده از ابزارهای گوناگون جامعه را در رساندن به اهداف متعالی سوق می‌دادند که در این بین امام سجاد(ع) با استفاده از ابزار دعا و مناجات با انحرافات اعتقادی در آن زمان به مبارزه برخواستند و از این طریق معارف نابی از مکتب اسلام را در قالب ادعیه به یادگار گذاشتند.
یکی از دلایلی که امام زین العابدین (ع) قالب دعا و نیایش را برای نشر معارف الهی به کار بست، موقعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه در آن زمان بود چرا که مردم اقتضای درک مطالب علمی را نداشتند.
از طرفی هم سلطه طولانی مدت معاویه و حاکمان بنی امیه بر مردم آن زمان باعث شد تا پایه‌های اعتقادی و فرهنگ دینی و مذهبی در میان مردم سست و کمرنگ شود، از این رو حضرت روش دعا و تلطیف احساس مردم را دنبال کردند.
در زمان حکومت خلفای بنی امیه، انحراف به اندازه‌ای در آن زمان ریشه دواند که جامعه از مسیر اصلی خود که همان سنت‌های رسول اکرم (ص) بود خارج و بدعت‌های فراوانی در دین ورود پیدا کرد.
در دوران حیات امام سجاد (ع) خلفای بنی امیه آشکارا قوانین اسلامی را زیر پا می‌گذاشتند و از هرگونه ظلم و ستم و اشاعه فحشا دریغ نمی‌کردند که این اوضاع سیاسی و فضای مسموم فرهنگی، شیوه‌های مبارزاتی خاصی را می‌طلبید، از این رو آن حضرت، برای پیشبرد اهداف الهی و گسترش معارف اسلامی و مقابله باظلم و فساد دستگاه حکومتی بنی امیه، که در حال سرایت به تمام جامعه اسلامی بود، از شیوه‌های خاصی استفاده می‌کردند.
مناجات خمس عشر که به مجموعه مناجات‌های پانزده‌گانه امام زین‌العابدین (ع) مشهور است و علامۀ مجلسی آن را در کتاب بحار الانوار آورده از مهم‌ترین ادعیه امام سجاد (ع) است که دارای مضامین ناب و عظیمی از معارف الهی است.
عناوین مناجات خمسه عشر
مناجات خمس عشر شامل 15 مناجات به نام‌های مناجات التائبین (مناجات توبه‌کنندگان)، مناجات الشاکین (مناجات شکوه‌کنندگان)، مناجات الخائفین (مناجات بیمناکان)، مناجات الراجین (مناجات امیدواران)، مناجات الراغبین (مناجات میل‌کنندگان)، مناجات الشاکرین (مناجات سپاسگزاران)، مناجات المطیعین لله (مناجات اطاعت‌کنندگان خدا)، مناجات المحبین (مناجات دوستداران)، مناجات المتوسلین (مناجات متوسلین)، مناجات المفتقرین (مناجات تهیدستان)، مناجات العارفین (مناجات عارفان)، مناجات الذاکرین (مناجات یاد‌کنندگان)، مناجات المعتصمین(مناجات پناهندگان)، مناجات الزاهدین(مناجات زهد پیشه‌گان) است.
در فرازی از مناجات توبه‌کنندگان آمده است که، خدایا خطا‌ها و گناهان لباس خوارى بر تنم کرده و دورى از تو جامه بیچارگى بر تنم افکنده و بزرگ جنایتم دلم را می‌رانده، پس تو زنده‌اش کن به بازگشت خودت اى آرزو و مقصودم و اى خواسته و آرمانم.
به عزتت سوگند براى گناهانم جز تو آمرزنده اى نیابم و براى شکستگیم جز تو شکسته بندى نبینم و من بوسیله آه و ناله کردن بسوى تو بدرگاهت خاضع گشته و با زارى کردن در برابرت، خود را به خوارى کشاندم. پس اگر تو مرا از درگاه خویش برانى در آن حال به که روآورم؟ و اگر تو از نزد خویش بازگردانى به که پناه برم؟
یا در فرازی از دعای شکوه کنندگان می‌خوانیم، خدایا به سوى تو شکایت آورم از نفسى که مرا همواره به بدى وادارد و به سوى گناه شتاب دارد و به نافرمانی‌هایت حریص است و به موجبات خشمت دست درازى کند و مرا به راه هایى که منجر به هلاکت مى شود مى کشاند و بصورت پست‌ترین نابودشدگان درم آورد.
امام سجاد (ع) هدف نهایی تربیت در مناجات‌ها را خدا می‌دانند
امام سجاد(ع) هدف نهایی تربیت در تمامی این مناجات‌ها را خدای متعال می‌دانند و امام در تمام این دعا‌ها، انسان را با زبان دعا و مناجات به سمت ذات اقدس الهی سوق می‌دهند و از این طریق به انسان می‌آموزند که در تمام شئون زندگی باید خدا را ناظر اعمال دانست.
صحیفه سجادیه نیز پس از قرآن و نهج البلاغه بزرگترین گنجینه گرانبهای حقایق و معارف الهی به شمار میرود که برخی بزرگان از آن به عنوان اخت القرآن خواهر قرآن و انجیل اهل بیت(ع) یا زبور آل محمد(ص) یاد می‌کنند.
دعاهای صحیفه علاوه بر حسن بلاغت و کمال فصاحت از علوم الهی و معارف یقینی برخوردار است که عقل‌ها در مقابل آن حیرت زده و سر تسلیم و خضوع فرود آوردهاند.
صحیفه سجادیه امام زین العابدین(ع)
صحیفه سجادیه مشتمل بر 54 دعا است که تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی نیست، بلکه دریایی بیکران از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پارهای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح و بیان شده است.
.....................................
مهدی بخشی سورکی
قم - خبرگزاری مهر: امام زین العابدین(ع) دعا و نیایش را برای نشر معارف الهی و مبارزه به انحرافات در زمان خود به کار بست.
کد خبر 1635142
نظر شما