سفر به سجده گاه شهیدان/ اینجا مهران است، با وضو وارد شوید

به گزارش خبرنگار مهر، بری چندمین بار برای تهیه گزارش به شهرستان مهران می رویم و هر بار شوق دیدن مهران چندین برابر سفرهای قبلی است.

تابلوهایی که در مسافت 80 کیلومتری ایلام - مهران نصب شده است خود گویای خاطرات تلخ و شیرین شهری است که در دفاع مقدس در این شهر بر جای مانده است.

روزگاری که مردان بی ادعای این کشور با کمترین امکانات در مقابل دشمن متجاوز ایستادگی کردند و مهران قهرمان برای کسانی قطعه ای از بهشت شد که از اینجا به عرش اعلی اوج گرفتند.

در طول مسیر ایلام به مهران نشانه های مختلفی از جنگ بر روی زمین، کوه و... وجود دارد که حتی افراد کم سن و سال هم متوجه می شوند که روزگاری در این منطقه چه گذشته است.

ایلام به دلیل همسایه بودن با عراق در زمان جنگ بارها مورد حملات دشمن قرار گرفت که یکی از بی رحم ترین آنها بمباران های هوایی بود و استان ایلام 300 بار در ایام جنگ بمباران هوایی شد و گواه این قضیه سنگرهای ساخته شده در زیر و دل کوه های کنجانچم است که برای در امان بودن از حملات هوایی ساخته شده است.

آری این همان سنگرهای در دل کوه ساخته در مسیر ایلام به مهران در ارتفاعات کنجانچم است که روزگاری شاهد نبردهای نابرابر دشمن علیه کشور ما و استان ایلام بوده است. از این سنگرها تعداد زیادی در مسیر مهران وجود دارد.

تانک ها و تابلوهای زده شده از مناطق جنگی و ...ما را بعد از 26 سال آزادسازی به شهرستان مهران می رساند.

تا دیروز مهران، شاهد توپ و جنگ و خمپاره و... بود و محلی برای اقتدار کشور ما در مقابل کشور متجاوزگر بود و امروز مهران افتخار ماست و همه باید به وجود آن ببالند چراکه هنوز هم درهای آسمان در این سرزمین باز است.

تابلوی "اینجا مهران سجدگاه شهیدان است، با وضو وارد شوید"، خود بیانگر عمق ایثار و شهادت و شهامت و از خودگذشتگی است.

شهرستان مهران امروز به یکی از مهمترین شهرستانهای کشور تبدیل شده است چراکه امروز امن ترین مرز زمینی کشور برای تردد زائران عتبات عالیات است.

در شهر نیز می توان انبوه زائران کربلا و کامیونهای باری که کار صادرات کالا از مرز مهران به کشور عراق را برعهده دارند، مشاهده کرد.

اما دیدن پلاکاردهای حاوی سخن امام خمینی (ره) در شهر مهران که فرمودند "مهران را هم خدا آزاد کرد" در شهر رنگ و بوی خاصی ایجاد کرده است.

ضرورت آزادسازى مهران و تاکیدات مکرر امام خمینی بر این امر

پس از اشغال مهران، ارتش عراق خود را براى چیره شدن در مناطق دیگر آماده کرد و احتمال داده مى شد سومار و قصر شیرین نیز به دست دشمن سقوط کند که چنین رویدادى قابل پذیرش نبود و ضرورت داشت این تلاش دشمن به گونه اى مقتضى خنثى شود. افزون بر این، حضرت امام نیز به طور مکرر مسئله شهر مهران را پیگیرى مى کردند، لذا طرح ریزى عملیات آزادسازى مهران به سرعت آغاز شد.

از غروب دوشنبه 9 تیر 1365 که رزمندگان به سوى دشمن حرکت کردند، تیربارهاى دشمن در میان ناباورى به شدت رزمندگان را هدف قرار داده بود و منورها نیز آسمان منطقه را روشن کرده بود، اما ساعتى بعد مشخص شد این اقدام دشمن نه از روى هوشیارى و آگاهى از عملیات بلکه تنها به دلیل یک حساسیت کاذب بوده است.

پس از آن، عملیات در ساعت 22 و 30 دقیقه با رمز "یا ابوالفضل العباس ادرکنى" در حین غافلگیرى دشمن (در مناطق سومار، قصر شیرین و...) آغاز شد. در این حمله، خط دشمن در اکثر محورها بدون مشکل خاصى، شکسته شد. تنها در محور لشگر 25کربلا واقع در ارتفاعات قلعه آویزان که استحکامات دشمن زیاد بود، حرکت نیروها کند شد، با این حال یک ساعت بعد در این محور نیز خط شکسته شد.

همزمان با شروع عملیات، تیپ 4 لشگر 21حمزه نیروى زمینى ارتش به همراه نیروهایى از تیپ امیرالمؤمنین (ع) از لشگر 5 نصر (سپاه) در محور باغ کشاورزى تظاهر به تک و با اجراى آتش توپخانه و تیر مستقیم، دشمن را به خود مشغول کردند.

حمله موفق یگانها و پیشروى آنها موجب شد صبح عملیات علاوه بر هدفهاى مرحله اول، حدود یک سوم از منطقه مرحله دوم نیز تصرف شود.

صبح عملیات، تحرک حساب شده و مهمى از دشمن مشاهده نشد، مسئله اى که براى فرماندهان عملیاتى غیرمنتظره و مشکوک به نظر مى رسید، این بود که تنها تیپ یک کماندویى سپاه چهارم با نیروها درگیر شد که آن هم منهدم شد. همچنین نیروهاى احتیاط عراقى در محور امامزاده سید حسن پاتک کردند که نیروهاى لشگر 27 محمد رسول الله (ص) آن را دفع کردند.

با روشن شدن هوا، عملیات با سرعت بسیارى ادامه یافت زیرا فرماندهان یگانها با مشاهده وضعیت دشمن درصدد برآمدند پیش از آنکه دشمن خود را بازیابد، کار را یکسره کنند. این تدبیر و اقدام به موقع موجب شد تا پایان روز اول، بسیارى از هدفهاى مرحله دوم تصرف شود.

در شب دوم عملیات، باقیمانده هدفهاى مرحله دوم تصرف شد و قبل از پایان یافتن شب، رزمندگان بر قسمتى از زمین مرحله سوم نیز مسلط شدند. در جریان عملیات شب دوم، خبرهاى مختلفى از عقب نشینى دشمن در محور باغ کشاورزى، تپه هاى غلامى و پاسگاه دراجى مى رسید که فرماندهان را شگفت زده کرده بود. صبح روز دوم مشاهده شد که بیشتر نیروهاى دشمن در این محورها عقب نشینى کرده اند.

از صبح زود روز دوم عملیات در تمام محورها ادامه یافت و رزمندگان با روحیه اى مضاعف به پیشروى ادامه دادند. از محور باغ کشاورزى خبر رسید دشمن با سازمانى از هم گسیخته در حال عقب نشینى است. لذا رزمندگان با سرعت، معبرى از میان میدان مین باز کرده به کمک تعدادى از نیروهاى ارتش، سوار بر نفربر و بدون درگیرى قابل توجه، وارد باغ کشاورزى شدند و حدود صد تن از نیروهاى پراکنده دشمن را به اسارت درآوردند. لشگر 10 سیدالشهدا (ع) نیز با حضور در پشت باغ کشاورزى تعداد دیگرى از نیروهاى دشمن را اسیر کرد.

فزون بر این، رزمندگان که در شب گذشته تا پشت دیوارهاى شهر پیش رفته بودند، از دو محور شهر را دور زده و به سوى روستاى فرخ آباد و روستاى رستم آباد پیشروى کرده و با پاکسازى و تصرف آنها در غرب مهران ضمن الحاق، به احداث خاکریز پرداختند. این اقدام موجب شد بدون درگیرى، شهر مهران محاصره شود.

پس از آن رزمندگان اسلام حوالى ظهر از چند محور وارد شهر شدند، درحالى که دشمن قبل از آن شهر را تقریباً خالى کرده بود. سرانجام تا غروب آفتاب شهر به طور کامل پاکسازى شد.

عملیات در شبهاى سوم، چهارم، پنجم و ششم نیز با هدف حضور روى ارتفاعات سرکوب و محورهاى دیگرى که باید تصرف مى شد و نیز تشکیل خط مناسب پدافندى، ادامه یافت.

از این پس، محورهاى پاسگاه دراجى، باغ کشاورزى، تپه هاى غلامى، فرخ آباد و بویژه ارتفاعات قلعه آویزان محل درگیرى رزمندگان اسلام و دشمن بود. یگانهاى خودى تلاش فراوانى براى تصرف مواضع برتر ارتفاعات قلعه آویزان به کار بستند.

سرانجام، در روز ششم عملیات، لشگرهاى 27 حضرت رسول (ع) و 10 سیدالشهدا (ع) موفق شدند یالها و قله اصلى این ارتفاع را تصرف کنند. بدین ترتیب، عملیات کربلاى ۱ با تأمین و تصرف ۱۰۰ درصد هدفهاى مورد نظر پایان یافت.

در این عملیات در مجموع 40 هزار تن از رزمندگان خودى در برابر 70 هزار نیروى دشمن قرار گرفتند.

در عملیات کربلا یک (تا 16 تیر 1365) حدود 70 تن از رزمندگان اسلام شهید و چهار هزار و 500 تن از آنان مجروح شدند.

بیشترین ضایعات مربوط به لشگرهاى 27 حضرت رسول (ص) و 41 ثارالله (ع) بود.

مطابق نظر کارشناسان اطلاعاتى سپاه، در این عملیات بیش از سه هزار و 400 تن از نیروهاى دشمن اسیر و مفقود و حدود 10 هزار تن از آنان کشته یا زخمى شدند. همچنین 110 تانک و نفربر و تجهیزات زیادى از دشمن منهدم شد و ۶۹ تانک و نفربر، 64خودرو، هشت دستگاه مهندسى و تسلیحات و تجهیزات دیگرى به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد.

دهم تیرماه در تاریخ کشور ما روزی فراموش نشدنی است چراکه با تاکیدات امام خمینی (ره) شهر مهران آزاد شد و ایشان در این خصوص فرمودند: مهران را هم خدا آزاد کرد و جمله معروف "مهران آزاد شد قلب امام شاد شد" در همه جا طنین انداز شد.

مردم مهران مانند دیگر استانهای مرزی درگیر جنگ، در برابر تجاوزات رژیم بعث عراق ایستادگی کردند و خونهای بسیار دادند. رشادتهای رزمندگان اسلام و مردم غیور منطقه در این خطه خون رنگ از استان ایلام هیچگاه از یاد دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی نخواهد رفت.

مهران تنها یک نام نیست، مهران قلب تپنده روزهای دفاع مقدس است، امروز در گلزارهای شهدای گوشه گوشه کشور رشیدمردانی خفته اند که محل شهادت پرافتخارشان مهران است، همانجا که برگرفته از نامش شهر مردمان مهربان است اما با تجاوز رژیم بعث عراق شهر خونرنگ شد تا دفتر پرافتخار مردم ایلام پرنقش تر شود.

مشکلات مهران بعد از 26 سال

به دلیل حضور در شهر مهران با افراد زیادی راجع به شهر مهران در زمان جنگ و وضعیت کنونی آن سئوال کردیم که اکثرآنها بر پیشرفت شهرستان مهران تاکید داشتند که البته از وضعیت شهری و رونق مرز مهران هم این موضوع معلوم و مشخص بود.

اما عمده مشکلات جوانان مهرانی و مهران نبود طرحهای اشتغالزایی و عدم استفاده بهینه از مرزی بودن این شهر است.

عده زیادی از جوانان شهرستان در حال حاضر با مشکل بیکاری مواجه هستند که در سیمای شهر در وسط میدانها منتظر کار ساختمانی هستند این در حالی است که شهرستان مهران دارای مرز بین المللی و استعدادهای دیگری است که می توان از آنها برای توسعه شهرستان و اشتغال بهره برد.

خود شهر مهران نیز دارای مشکلات فراوانی است از جمله اینکه که این شهر به خوبی توسعه پیدا نکرده است و کمبود مکانهای تفریحی، امکانات بهداشتی و خدماتی و..به خوبی در شهر دیده می شود.

شهرستان مهران دارای زمینهای مستعد کشاورزی است که باید با رونق کشاورزی از طریق آبی کردن مزارع شهرستان از این ظرفیت نیز برای اشتغال و توسعه شهرستان بهره برد.

اندک زمینهای کشاورزی و باغات و نخلهای آباد در شهرستان مهران دیده می شود این در حالی است که می توان با توسعه کشاورزی از مرز بین المللی مهران برای صادرات محصولات نیز استفاده کرد.

شهر دارای فرصتهای مهم اقتصادی برای ریشه کنی مسائل بیکاری در استان ایلام است ولی از این فرصتها در حال حاضر به طور کامل استفاده نمی شود.

 با ایجاد بازارچه های مرزی موقت و واردات کالا می توان در جهت توسعه شهرستان مهران تلاش کرد.

در حال حاضر شهر مهران از هتل مناسب و استاندارد جهت اسکان زائران برخوردار نیست و این شهر نیازمند نگاه ویژه مسئولان کشوری و استانی است.

از مرز مهران تا نجف 120 کیلومتر و تا کربلا 150 کیلومتر فاصله است که نزدیکی و امن بودن آن باعث حضور عاشقان برای تردد به عتبات عالیات شده است.

طبق آمارها سالانه بیش از دو میلیون زائر از پایانه مرز مهران عبور می کنند که بیشتر آنها زائران ایرانی هستند.

در پایانه مرزی مهران علاوه بر تردد زائران، مسافران متعدادی نیز از اقصی نقاط کشورهای آسیایی در حال ورود و خروج هستند.

پایانه مرز مهران به دلیل حجم متعدد زائران دارای کمبودهایی در زمینه استراحتگاه، سرویسهای رفاهی و... برای زائران است که نیازمند توجه ویژه مسئولان است.

امروز مهران تنها یک نام نیست، مهران قلب تپنده روزهای دفاع مقدس است، امروز در گلزارهای شهدای گوشه گوشه کشور رشیدمردانی خفته اند که محل شهادت پرافتخارشان مهران است، همانجا که برگرفته از نامش شهر مردمان مهربان است اما با تجاوز رژیم بعث عراق شهر خون رنگ شد تا دفتر پرافتخار مردم ایلام پرنقش تر شود.

شهرستان مهران با وسعتی حدود چهار هزار و 30 کیلومتر مربع در غرب استان ایلا‌م واقع شده و از طرف شمال به ایلا‌م، از طرف جنوب به سلسله جبال کم ارتفاع حمرین (مرز ایران و عراق) و از طرف شرق به بخش زرین آباد و بخش مرکزی دهلران و از سمت غرب به کشور عراق محدود است.

این شهرستان در قسمت جنوب و جنوب غربی حدود 150 کیلومتر با کشور عراق هم مرز است و از این لحاظ دارای اهمیت سیاسی و نظامی قابل توجهی است.