زمینه سازی آکادمیک غرب برای تغییر موضع در پرونده هسته ای ایران

به گزارش خبرگزاری مهر، ایران هسته ای موضوعی است که قریب به یک دهه گذشته خبر ساز شده و به یکی از سوژه ها در غرب و به ویژه در تعاملات روزمره آنها با ایران تبدیل شده است. کشورهای غربی به رهبری آمریکا و با تحریک اسرائیل این موضوع را برای مدت چند سال بعنوان اهرمی برای فشار بر ایران بکار می گیرند. این حربه تا چندی پیش هم در محافل رسمی و هم در محافل علمی و تحقیقاتی مورد اقبال کارشناسان بود و آنها تلاش داشتند تا ایران هسته ای را تهدیدی برای صلح جهانی معرفی کنند.

اما طی چند ماه گذشته گویا مسیر "تفکر تهدید" جای خود را به "تفکر ضرورت تحقق حق" ایران هسته ای داده است و در یکی دو ماه گذشته کارشناسان برجسته از محافل آکادمیک و اندیشکده های غربی بر لزوم احترام به حقوق هسته ای ایران تاکید کردند.

 "دانیل جوینر" در یادداشتی بر روی سایت قانون کنترل تسلیحات به مذاکرات ایران با 1+5 در مسکو اشاره می کند و می نویسد: در روزهای 18 و 19 ژوئن در مسکو نشست گروه 1+5 و ایران برگزار شد که ناامید کننده بود. اینکه آیا نتایج تعجب انگیز بود یا خیر بسته به کسی است که از او پرسیده می شود. ناامید کننده ترین چیز برای بسیاری از ناظران از جمله من سخت تر شدن قابل توجه مواضع گروه 1+5 در برابر ایران در نشست مسکو در مقایسه با دو نشست قبلی در استانبول و بغداد بود.

استاد حقوق بین الملل دانشگاه آلابامای آمریکا در یادداشت خود آورده است: ایران بر اساس قوانین بین المللی حق بهره برداری از انرژی هسته ای را دارد.

وی درباره اختلاف حقوقی ایران و 1+5 درباره این موضوع که آیا ایران حق غنی سازی دارد یا نه می نویسد: بر اساس ماده 4 ان‌پی‌تی ایران همانند هر عضو دیگر این معاهده حق دارد به طیف کاملی از استفاده های صلح آمیز انرژی هسته ای دست یابد. این بدان معناست که ایران می تواند برنامه بومی خود را در زمینه چرخه سوخت برای مصارف صلح آمیز داشته باشد.

وی ادامه می دهد: حتی اگر نپذیریم که استدلال ایران در مورد غیر قانونی بودن قطعنامه های شورای امنیت صحیح است، درخواست تعلیق در این قطعنامه ها موقتی بوده و این تاثیری بر حق دائمی ایران ندارد.

جوینر تفسیر آمریکا از این بند را رد کرده و می نویسد: این تفسیر از منظر حقوق معاهدات مورد پذیرش نیست و در میان دولت های عضو طرفداران زیادی ندارد؛ دولت آمریکا باید به اشتباه بودن تفسیر خود اذعان کند.

این اظهار نظر در حالی است که دیگر کارشناسان غربی نیز حقی جز این را برای ایران قائل نیستند و گویا به تدریج صدای مخالفت با سیاست های آمریکا و اسرائیل در برابر ایران در بین آنها نیز درحال بلند شدن است.

"کنث والتز" ـ نظریه پرداز برجسته در زمینه روابط بین الملل در مقاله‌ای که در مجله "فارین افرز" منتشر گردید، به دفاع از برنامه هسته ای ایران به عنوان یک عامل ثبات بخش در منطقه بحران زده خاورمیانه پرداخته و به عدم توازن در منطقه، نا امنی های ناشی از انحصار هسته ای اسرائیل و عقلانیت نظام ایران اشاره می‌کند.

والتز چنین پیش بینی می کند که ایران سرانجام با غلبه بر مشکلات، به بمب خود دست خواهد یافت، ولی این اقدام در خدمت صلح و ثبات منطقه ای ـ و نه تهدید آن ـ خواهد بود. در واقع، نظریه والتز در خصوص گسترش هسته ای ایران، باعث تضعیف مشروعیت راهبرد کنونی به رهبری آمریکا در جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای و حتی توانایی ساخت چنین تسلیحاتی می شود. این مسئله در تضاد شدید با شرایط اخیر است که طی آن، دولت آمریکا مفهوم پذیرش برنامه غنی سازی به میزان ضعیف از سوی ایران را آشکارا به بازی گرفت.

 پروفسور "جان میرشایمر" استاد دانشگاه شیکاگو در این باره با شبکه پی. بی. اس. آمریکا گفتگو کرد.

در این گفتگوی تلویزیونی جان میرشایمر گفت: من شکی ندارم که یک ایران هسته ای ثبات به ارمغان خواهد آورد؛ زیرا که تسلیحات هسته ای "تسلیحات صلح" هستند. آنها تسلیحاتی برای بازداندگی هستند و به سختی می توان از این تسلیحات برای تهاجم استفاه کرد و اگر جمهوری اسلامی بازدارندگی هسته ای داشته باشد راهی برای اسرائیل و  یا آمریکا برای تهدید حمله به ایران وجود نخواهد داشت. 

                                         
                                                              دکتر میرشایمر

وی اضافه کرد: همانطور که اگر صدام تسلیحات هسته ای داشت آمریکا نمی توانست در سال 2003 به این کشور حمله کند. بر این باورم که اگر کشورهای دیگر در کنار اسرائیل در خاورمیانه تسلیحات اتمی داشته باشند، صلح در این منطقه بیشتر حاکم خواهد شد.

میرشایمر می گوید: افرادی در گذشته پیش بینی می کردند که تسلیحات هسته ای در سالهای آتی تکثیر خواهد شد، اما هرگز این اتفاق نیفتاد. من فکر می کنم که دو دلیلی وجود دارد که اثبات می کند چنین اتفاقی نخواهد افتاد؛ یکی اینکه ایرانی ها با تسلیحات هسته ای خود از هیچ کدام از همسایه ها باج خواهی نخواهند کرد و ما در آمریکا این افسانه را درست کردیم که هر کشوری که به تسلیحات اتمی دست پیدا کند از دیگران باج خواهی خواهد کرد و از این تسلیحات برای مقاصد تهاجمی استفاده خواهند کرد و شواهد زیادی داریم که در 67 سال گذشته [از زمان تولید نخستین بمب اتمی] هیچ کشوری از تسلیحات هسته ای برای باج خواهی از دیگر کشورهای استفاده نکرده است. این تسلیحات بیشتر برای حفاظت از خود کشورها بوده و این امر دلیل دوم را در پی خواهد داشت که آمریکا به سوی توسعه چتر هسته ای خود بر روی ترکیه و عربستان حرکت می کند به شیوه ای که در زمان جنگ سرد بر روی آلمان و ژاپن انجام داد و ما به روشنی می توانیم پیش بینی کنیم که ایرانی ها نمی توانند از کسی باج خواهی کنند. 

چنین اظهاراتی یا می تواند علت تغییر رویکرد رسمی باشد یا معلول آن. به همین دلیل در گزارشی که اخیرا از سوی پنتاگون هم به کنگره آمریکا ارائه شده آمده است: "ایران برای حل موضوع هسته ای خود حاضر به گفتگوست اما این کشور هرگز از حقوق هسته ای خود دست نخواهد کشید".

لذا اظهارات دیپلماتیک هیلاری کلینتون در سرزمین های اشغالی درباره فشار بر ایران و تلاش برای حل صلح آمیز این موضوع، نشان از تغییر در رویکرد غرب در برابر تهدید بودن برنامه هسته ای ایران دارد که گویا این تغییر رابطه مستقیمی با تغییرات کلی در محافل رسمی و علمی و آکادمیک و احتمالا در آینده محافل رسانه ای خواهد داشت.

-------------------------

* حسین امیری