آغاز دور جدید تحویل سکه از سوم مرداد/ جزئیات پرداخت پول به جای سکه

پیمان قربانی در گفتگو با مهر در مورد برنامه پیش فروش سکه در بانک مرکزی گفت: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته برای پیش فروش سکه بنا داریم از سوم مردادماه جاری دور جدید تحویل سکه ها را آغاز کنیم.

مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانک مرکزی افزود: سال گذشته 9 میلیون و 600 هزار قطعه سکه توسط بانک مرکزی پیش فروش شد، اما برخی ها پیش از اینکه زمان و موعد تحویل سرفرا برسد، از ثبت نام خود انصراف دادند، بر این اساس تعداد 9 میلیون و 318 هزار قطعه سکه پیش فروش باقی ماند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر یک میلیون و 950 هزار قطعه سکه برای تحویل در دور جدید باقیمانده است که 21 درصد سکه ها را شامل می شود، اظهارداشت: در مجموع 7 میلیون و 368 هزار قطعه سکه تعیین تکلیف شده است که از این تعداد 3 میلیون و 420 هزار قطعه سکه به ابزار جایگزین تبدیل شده و بقیه آن سکه تحویل شده است.

قربانی عنوان کرد: از 3 میلیون و 420 هزار قطعه سکه 3 میلیون و 75 هزار قطعه که 90 درصد آن را تشکیل می دهد مربوط به اوراق گواهی سپرده بوده است.

به گفته این مقام مسئول در بانک مرکزی در کل 290 هزار قطعه سکه با عدم مراجعه برای تحویل مواجه بوده است که به مرور در روزهای آتی ثبت نام کنندگان آنها برای تحویل مراجعه خواهند کرد.

مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی بانک مرکزی افزود: در حال حاضر از مجموع ابزارهای جایگزین تحویل سکه، تنها ابزار گواهی سپرده با نرخ 20 درصد باقیمانده است، اما بانک مرکزی قصد دارد از سوم مرداد ماه یعنی از زمان آغاز دور جدید تحویل سکه های پیش فروش، ابزار پرداخت وجه در ازای انصراف از دریافت سکه ( بازخرید در بانک ملی) را دوباره برای مدت زمانی فعال کند. 

مکانیزم تثبیت خودکار در بازار سکه

وی در مورد ارزیابی از وضعیت بازار سکه گفت: به طور کلی اگر نگاهی به روند نرخ سکه در سال جاری بیاندازیم، مشاهده می کنیم که پس از اصلاح مجموعه سیاست های پولی و بانکی بانک مرکزی در تاریخ پنجم بهمن ماه سال گذشته یک ثبات نسبی در بازار طلا و سکه ایجاد شد و امسال هم با اجرای مناسب طرح پیش فروش سکه توسط بانک مرکزی و ابفای تعهدات، قیمت ها روند نزولی پیدا کرده است.

قربانی ادامه داد: اگر اخیرا قیمت ها کمی افزایش یافته بود که البته دوباره کاهش یافت، تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز و قیمت طلا در بازارهای جهانی بوده است، این در حالی است که در 4 ماه ابتدای سال جاری تغییرات قیمت سکه نشان می دهد که این بازار از حالت حبابی خارج شده است و قیمت ها بر اساس عوامل بنیادین جهت گیری می شود.

این مقام مسئول در بانک مرکزی تصریح کرد: واریانس قیمت سکه کاهش یافته و در کانال و دامنه با ثباتی حرکت می کند، این حجم قابل توجه سکه ای که به بازار عرضه شده است باعث شده که یکسری افراد این سکه ها را نزد خود نگه دارند و به تدریج آنها را وارد بازار خواهند کرد و مکانیزم تثبیت خودکار در بازار ایجاد کرده است.

وی با تاکید بر اینکه افراد این سکه ها را به مرور وارد بازار می کنند، زیرا استمرار نگهداری آن هزینه- فرصت است، عنوان کرد: هرچه این افراد سکه ها را بیشتر نزد خود نگه دارند سود کمتری خواهند کرد، به عنوان مثال فردی که 3 ماه سکه را نزد خود نگه داشته است، بیشتر از فردی که 6 ماه آن را نگه داشته به دلیل مدت زمان نگهداری، سود بیشتری کرده است.

قربانی خاطرنشان کرد: تجربه نشان داده است که هر زمان که قیمت سکه در بازار بالا می رود، افرادی که این سکه ها را دارند آن را به بازار عرضه می کنند و این امر باعث ایجاد تعادل در قیمت می شود و موجودی در بازار خود قیمت را تثبیت می کند. هر کس فکر می کند که به نرخ عایدی مورد انتظار رسیده است بلافاصله به صف عرضه کنندگان می پیوندد.

همچنین بانک مرکزی در گفتگویی با مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی آورده است:

قربانی با اشاره به اینکه در سال گذشته به دنبال افزایش قیمت جهانی طلا و افزایش نرخ برابری دلار با ریال، بازار ارز و سکه دچار التهاب و نوسان شدید شد و به رغم اقدامات متعدد بانک مرکزی در جهت کنترل بازار و بازگرداندن ثبات و تعادل به آن، موج تقاضای سوداگری روز به روز افزایش یافت تا بدان جا که صف‌های طویلی از متقاضیان اعم از حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای در مقابل شعب بانک‌ملی تشکیل شد خاطر نشان کرد: بر این اساس بانک مرکزی در راستای یکی از رسالت‌های قانونی خود که همانا ثبات بخشی به بازارهای مالی و کمک به ایجاد تعادل و هدایت قیمت آن‌ها در مسیر عوامل بنیادی است، طرح پیش فروش سکه را به اجرا گذاشت.

وی با بیان این نکته که‌ طرح پیش فروش سکه طبیعتاً ماهیت کوتاه مدت دارد و نباید از آن انتظار بلند مدت داشت افزود: همچنان که  ریشه التهابات اخیر در بازار طلا و ارز نیز ماهیت کوتاه مدت دارند و انتظار نمی‌رود در بلند مدت تداوم داشته باشند.  

مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی  ایجاد ثبات در بازارهای مالی را یکی از وظایف اصلی بانک‌های مرکزی بر شمرد و تاکید کرد: در همین راستا و با توجه به تاثیرگذاری نوسانات قیمت سکه بر سایر قیمت‌ها و ارتباط نزدیک و تنگاتنگ آن با نرخ ارز، تحولات بازار سکه و طلا همواره مورد توجه بانک مرکزی بوده و سعی شده از ایجاد حباب قیمتی در این بازار جلوگیری شود. بر همین اساس، زمانی که اختلاف  قیمت سکه از ارزش طلای آن افزایش ‌یابد بانک مرکزی با استفاده از ابزارها و امکانات خود در بازار مداخله می نماید.

قربانی اجرای طرح پیش فروش سکه در سال 1390را از روش هایی برشمرد که در آن زمان با توجه به شرایط بازار و محدودیت تعدیل سایر ابزارهای سیاستی، مناسب ارزیابی گردید و در کنار سایر اقدامات انجام شده در حوزه پولی و ارزی زمینه بازگشت ثبات نسبی در بازار سکه و طلا را فراهم نمود.

وی با بیان اینکه ترکیب پیش خرید کنندگان سکه به هیچ وجه این ادعا که پیش خریدکنندگان سکه عمدتاً دلالان و سوداگران سکه و ثروتمندان جامعه بوده‌اند را تایید نمی‌کند افزود: به نظر می رسد بخش اعظم افرادی که در این طرح شرکت نموده اند، افرادی هستند که سعی بر آن داشته اند ارزش حداقل اندوخته خود را از این طریق حفظ نمایند، زیرا بیش از 46 درصد از افرادی که در این طرح مشارکت نموده‌اند حداکثر 10 سکه پیش خرید کرده‌اند و حدود 80 درصد از آن‌ها حداکثر 30 سکه ثبت نام نموده اند ومتوسط سکه‌های پیش خرید شده توسط این افراد نیز کمتر از 10 سکه بوده‌است.

 مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی  با موفق ارزیابی کردن  طرح پیش فروش سکه  بیان کرد: حتی اگر فرض شود که کلیه پیش خرید‌کنندگان سکه نیز دلالان و سوداگران بازار سکه و طلا بودند، در این صورت با توجه به اینکه در آن مقطع هنوز نرخ‌های سود بانکی مورد بازنگری قرار نگرفته بودند، بازهم طرح پیش فروش سکه اقدام مناسبی بود که از طریق آن بیش 56 هزار میلیارد ریال از نقدینگی سیال موجود در دست این افراد جمع آوری و جذب سیستم بانکی شد. بنابراین، اجرای طرح پیش فروش سکه دامنه فعالیت دلالان و سوداگران مزبور را در آن مقطع زمانی به میزان قابل توجهی کاهش داد.

وی با بیان اینکه ترکیب استفاده کننده‌ها از گواهی سپرده و سایر ابزارهای جایگزین به خوبی نشان می دهد که غالب افراد شرکت کننده در طرح پیش فروش سکه، کسانی بوده‌اند که تمایل چندانی به فعالیت در بازارهای ریسکی نداشته‌اند تاکید کرد: اکثر کسانی که از ابزارهای جایگزین استفاده نمودند افرادی هستند که تعداد بیشتری سکه پیش‌خرید کرده‌اند، بر این اساس این افراد را نیز نمی توان لزوماً در زمره دلالان و سوداگران بازار سکه و طلا به شمار آورد.

قربانی ضمن اشاره به این نکته که بانک مرکزی در آغاز اجرای طرح پیش فروش سکه از طرق مختلف سعی کرد توجه هموطنان را به شرایط بازار سکه و ارز و ریسک پذیر بودن این بازارها جلب نماید اضافه کرد: با این وجود، به منظور جلوگیری از خسران پیش خرید‌کنندگان،  بانک مرکزی آنان را در دریافت سکه یا اصل پول پرداختی مخیر کرد ، همچنین با توجه به احتمال کاهش قیمت سکه در زمان سررسید، قیمت پیش فروش را براساس پیش بینی‌های به عمل آمده به نحوی تعیین کرد که احتمال ضرر و زیان افراد را به حداقل برساند.

مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادیتاکید کرد: روش های جایگزین موید آن است که از ابتدا بانک مرکزی سعی کرده ضمن فراهم کردن زمینه خرید سکه برای متقاضیان واقعی، جلوی ضرر و زیان احتمالی پیش خریدکنندگان را بگیرد.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی قبل از فرارسیدن موعد تحویل سکه‌ها ‌با بررسی و تحلیل وضعیت ثبت نام کنندگان و شرایط بازار و با آگاهی از اینکه ورود حجم بسیار زیادی سکه در دوره‌ای محدود به بازار می توانست موجب کاهش بسیار زیاد قیمت آن به صورت مقطعی و پایین تر از سطح بنیادین  و ایجاد ضرر و زیان برای افراد و نهایتاً شکل‌گیری دوره جدیدی از سوداگری شود تاکید کرد :بر این اساس بانک مرکزی ابزارهای جایگزین مختلفی معرفی نموده که ضمن اختیاری بودن، سود مناسبی را نصیب پیش خریدکنندگان سکه می‌نماید.

وی افزود:  این ابزارها که با توجه سلیقه‌های مختلف پیش‌خرید کنندگان سکه طراحی شده بود توانست ضمن کنترل نسبی بازار و مدیریت قیمت در راستای متغیرهای تعیین کننده قیمت سکه، مانع از ضرر و زیان هموطنان شرکت کننده در طرح پیش فروش سکه شود.

قربانی با اشاره به اینکه‌ در نتیجه اجرای طرح پیش فروش سکه بیش از 56 هزار میلیارد ریال از نقدینگی سیال شده در جامعه جذب بانک ملی ایران گردید و به طور متوسط حدود 5 ماه از فعالیت‌های سوداگرانه و سفته بازانه دور شد اضافه نمود: با توجه به نیاز فعالیت‌های اقتصادی به منابع مالی، جذب این حجم از نقدینگی در بانک ملی و هدایت آن به بازار رسمی پول کشور، زمینه به خدمت گرفتن منابع فوق به فعالیت‌های اقتصادی کشور را فراهم کرد.

مدیر اداره بررسی ها و سیاست های اقتصادی حفظ وجوه حاصل از پیش فروش سکه در بانک ملی و امکان تبدیل بخش قابل توجهی از سکه‌های پیش فروش شده به اوراق گواهی سپرده را از دیگر نتایج طرح پیش فروش سکه خواند و افزود: تاکنون حدود 5/18 هزار میلیارد ریال از وجوه جمع آوری شده در نتیجه اجرای طرح پیش فروش سکه به اوراق گواهی سپرده 2 ساله تبدیل شده که به معنی حفظ بخش قابل توجهی از مازاد نقدینگی جامعه در سیستم بانکی و هدایت آن به سمت فعالیت‌های مختلف اقتصادی از کانال رسمی می‌باشد، ضمن اینکه برای هموطنان فرصتی فراهم کرد تا با نگهداری منابع مالی خویش در قالب اوراق گواهی سپرده ضمن برخورداری از نرخ سود مناسب و بدون ریسک، در تامین مالی تولید و آبادانی اقتصاد کشور سهیم گردند.

وی در خاتمه تاکید کرد: بانک مرکزی از ابتدای طرح پیش فروش سکه همواره تلاش کرده با اطلاع رسانی مستمر و شفاف زمینه را برای اتخاذ تصمیمات مناسب پیش خرید کنندگان سکه و مردم عزیز فراهم نماید.