به گزارش خبرنگار مهر، فهم بسیاری از رفتارهای اجتماعی و فردی در فرهنگها و سنتهای مختلف از رهگذر فهم و درک تفاوتهای عقلانیت ابزاری و اخلاقی محقق می‌شود. اینکه هر فرد بر چه اساس دست به انتخاب می‌زند و تصمیم گیری می کند در فهم "انتخاب عقلانی" آنها میسر است.
مفهوم انتخاب عقلانی اگر چه در برخی انتخابهای عقلانی دارای اشتراک لفظی است ولی نوع شاخصهایی که عقلانیت ابزاری، عقلانیت انتقادی، عقلانیت اخلاقی، عقلانیت ارتباطی و عقلانیت دینی برای انتخاب یک بدیل در اختیار قرار می دهند گوناگون و متفاوت است.
پروفسور اسکات دیویسون استاد فلسفه دانشگاه ایالتی مورهد در کنتاکی آمریکا در خصوص این موضوع که کدام نوع از عقلانیت انسان را به سعادت رهنمون می شود به خبرنگار مهر گفت: همانگونه که شما هم اشاره کردید انواع مختلفی از عقلانیت وجود دارد.
وی تصریح کرد: بر اساس یک نوع عقلانیت، نتایج و دستاوردها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در واقع این نوع از عقلانیت به نتایج کار دارد که این نتایج می توانند به طور علمی اندازه‌گیری شوند.
وی در ادامه یادآور شد: بر اساس این نوع از عقلانیت فقط نتایج حاصل از اندازه گیری علمی دارای اهمیت هستند و چیزهای دیگر مورد توجه نیستند.
مؤلف "ارزش ذاتی چیزها" تأکید کرد: این نوع عقلانیت برای بررسی پرسشهای مطرح در سیاست عمومی مناسب و قابل توجه هستند.
این فیلسوف آمریکایی تأکید کرد: صور دیگری از عقلانیت نیز وجود دارد که محدود به منطق نتیجه نیست و به نتایج نگاه نمی‌کند. در واقع این نوع از عقلانیت به ورای نتایج می‌رود.
دیویسون در ادامه تصریح کرد: این نوع از عقلانیت مبتنی بر اصول و ارزشهای خاصی است. این نوع از عقلانیت الزاماً به شیوه علمی قابل ارزیابی نیست.
وی افزود: باید توجه داشت که عقلانیتی که مبتنی بر ارزشها است می‌تواند ما را به زندگی بهتر و زندگی سعادتمندانه رهنمون سازد. اما تنها عقلانیت برای رهنمون ساختن ما به یک زندگی سعادتمندانه کافی و بسنده نیست.
این فیلسوف آمریکایی در ادامه یادآور شد: ما همچنین باید تعهد نسبت به آنچه خوب و خیر برای ما و دیگران است نیز توجه داشته باشیم.
مؤلف "ارزش ذاتی چیزها" تأکید کرد: اما ممکن است دیگران آنچه را که برای خود و دیگران خیر و فضیلت است نخواهند دنبال نکنند. در واقع سخن این است که هیچ راهی برای این وجود ندارد که همه بر اساس عقلانیتی رفتار کنند که خیر خود و دیگران را به همراه داشته باشد.
فیلسوف آمریکایی در پایان تصریح کرد: در واقع این موضوع بخشی از شرایط انسان است. به عبارت دیگر انسان در شرایطی از عدم تعین‌ها زندگی می کند.
نظر شما