دفع نم از نقش برجسته‌های کاخ شورا در تخت جمشید

به گزارش خبرنگار مهر، پلکان شمالی کاخ شورا به همراه پلکان شرقی کاخ آپادانا در کاوشهای باستان شناسی 80 سال پیش، از زیر خاک بیرون آمد و پس از آن در معرض فرسایش قرار گرفت.

طرح پژوهشی – کاربردی ارائه شده از سوی گروه حفاظت و مرمت پایگاه پارسه- پاسارگاد با محوریت حفاظت و مرمت این کاخ، در سالهای اخیر مورد بحث و بررسی کارشناسانه قرار گرفت و فاز دوم مرمت پلکان شمالی کاخ شورا در تیر ماه 1391 به مرحله اجرا در آمد.

عملیات نجات بخشی و مرمت پلکان شمالی کاخ شورا در حال حاضر با فعالیت مشترک گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی پارسه- پاسارگاد، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس و پژوهشکده باستان شناسی در تخت جمشید در حال اجراست.

در این باره، حسن راهساز، متخصص و مرمتگر سنگ در تخت جمشید به خبرنگار مهر گفت: از بدو حفاری در مجموعه پلکان شمالی کاخ شورا و پلکان شرقی آپادانا که هرستفلد( باستان شناس و ایرانشناس آلمانی) آن را حفاری کرد احساس می شد در بخشی از پلکان که سالها زیر خاک بوده فعال و انفعالاتی درحال انجام است از همان دوران سعی شد که یک پوشش موقتی با پرده نی چیت( حصیر) در آن بخش ایجاد شود. حتی این موضوع در یادداشت های هرستفلد نیز آمده است که "در زمان خاکبرداری، رنگ بر روی نقوش بوده و بعد از مدتی رنگها از بین رفته به همین منظور از سال 1314 تا 1318 با نصب پرده های حصیری جهت جلوگیری از آفتاب و سرما اقدام شد."

مشاور طرح حفاظت مرمت پلکان و راه آبه های تخت جمشید گفت: استاد علی سامی ( باستانشناس و رییس موسسه باستانشناسی تخت جمشید) در سالهای 1323 و 1324 سعی کرد با مصالح بوم آور پوششی را در پلکان شرقی آپادانا و بعدها در پلکان کاخ شورا ایجاد کند. این پوشش تا سالهای 1340 باقی ماند و آن را در مقابل باد و باران حفاظت می کرد. این پوشش در زمان سرپرستی آقای فریدون توللی در سال 1340 بر چیده شد. در دهه 1343 که کار حفاظت و مرمت به یک موسسه ایتالیایی بنام ایزمئو واگذار شد، پس از انجام مطالعات آسیب شناسی اقدام به کانال هواکش جهت دفع نم در طول نقوش پلکان شرقی آپادانا کردند.

وی افزود: در طول سالهای 1357 پایشی انجام دادم که نشان دهد روند فرسایش در این پلکان ها چقدر است بنابراین متوجه شدم این فرسایش هنوز ادامه دارد پس سایبانی را از سال 72 ایجاد کردیم که دو هزار و 600 مترمربع زیربنا در محدوده پلکانها را زیر پوشش این سایبان ها قرار می داد. این پوشش برای پلکانها فوق العاده موثر بوده است چرا که تاثیر باران و یخبندان و دمای شدید بین روز و شب را از آن گرفتیم ولی در پلکان کاخ شورا هنوز در مواقعی که رطوبت هوا زیاد است و در طول بارندگی زمستان، آب باران در بخش جنوبی پلکان به تدریج به پشت سنگهای منقوش نفوذ کرده و بر روی آنها شوره هایی ظاهر می شود که در طول سالها شستشو می شوند.

راهساز گفت: امسال با بودجه مناسبی که به این مجموعه اختصاص داده شد توانستیم کانال خروجی آب از محوطه تخت جمشید را بازگشایی کرده و یک کانال هواکشی را برای پلکان کاخ شورا ایجاد کنیم.

مشاور طرح حفاظت مرمت پلکان و راه آبه های تخت جمشید گفت: پشت پلکان شورا در فضایی حدود 15 متر درحال خاک برداری به روش باستان شناسی به سرپرستی دکتر علیرضا عسکری چاوردی هستیم.

سرپرست گروه مرمت سنگ در تخت جمشید با بیان اینکه پشت نقش برجسته پلکان که با سنگ و خاک پر شده کانالی ایجاد می کنیم تا رطوبت ایوان به این نقش برجسته ها نرسد گفت: عملیات دفع نم و رطوبت زدایی از نقش برجسته و ایجاد کانالی برای هواکشی پشت نقش برجسته ها باعث می شود تا هوا در جریان باشد بنابراین اگر رطوبتی هم بوجود بیاید با این اقدام خشک می شود.