صدای تیک و تاک برج ساعت در قم شنیده نمی‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، آنجا وسط میدان ایستاده است، بین فواره‌های کوچک و بزرگی که در برخی ایام سال قرمز و سبز می‌شوند، سال‌ها است قرین رفت و آمدها و بوق‌های مکرر ماشین‌ها و اتوبوس‌های محوطه میدان است، شلوغی و ازدحام میدان که تمامی ندارد از صبح با خاموش شدن لامپ‌های تیر چراغ برق شروع می‌شود و تا پاسی از شب ادامه دارد.

در طول روز هم عابرانی که از این سمت میدان به آن سمت می‌روند گام‌هایشان را با سرعت بیشتری بر می‌دارند تا به ایستگاه اتوبوس و تاکسی مقصد مورد نظر برسند و سوار شوند، تا بوق‌ها و صداهای مکرر کمتر اذیت‌شان کند به طوری که گاهی اوقات "سازه ساعت" وسط میدان را از دیده می‌گذرانند اما نمی‌بینند، سازه ساعتی که سال‌ها است در وسط میدان مطهری جا خوش کرده است و زمان حضور و رفت و آمد افراد مختلف در میدان را در چهار طرف با حرکت عقربه‌ها ثبت می‌کند، سازه‌ای بلند با سنگ‌های یک دست سفید.

آقا ساعت چند است؟

کاسب مغازه خشکبار سمت خیابان خاکفرج است، 7 - 8 سالی می‌شود که مغازه‌ای در این خیابان اجاره کرده است و از زمان نصب ساعت اطلاعی ندارد. می‌گوید: از زمانی که در این مغازه مشغول به کار شدم این ساعت در وسط میدان بود، اما انگار کسی نگاهش نمی‌کند.

وی ادامه می دهد: بعضی وقت‌ها اتفاق افتاده است که برخی مشتری‌ها و یا عابران عبوری از من یا دیگر مغازه داران می‌پرسند ساعت چند است و فراموش می کنند درست پشت سرشان یک ساعت که نه چهار ساعت قرار دارد.

تا میدان ساعت چقد می‌گیری

راننده تاکسی مسیر خیابان نیروگاه است و بارزترین شاخصه میدان مطهری را برج ساعت و آبنمای آن می داند که به گفته وی جلوه خاصی به این میدان داده است.

وی بر این باور است که این میدان که به میدان نو معروف است در چند سال گذشته در گفتگوهای برخی افراد به نام میدان ساعت به کار برده می‌شود.

این راننده تاکسی به کارکرد میدان مطهری که پایانه مسافری اتوبوس و تاکسی است اشاره دارد و می‌گوید: ازدحام فراوان ترافیکی این میدان و شلوغی رفت و آمد اجازه نمی‌دهد که فرد بایستد و محوطه میدان را نگاه کند.

خیلی به ساعت نگاه می‌کنم

چرخ دستی‌اش سر میدان تره بار قدیمی قم قرار دارد، به خرابی و تعمیر ساعت در سال های گذشته اشاره دارد که افرادی از تهران برای تعمیر آن به قم آمدند چون در قم کسی نمی‌توانست تعمیرش کند.

می گوید: در طول روز خیلی به ساعت نگاه می کنم، آخر درست رو به رویم قرار دارد، شاید کاسبانی که در محوطه اطراف میدان مغازه دارند عادت کرده باشند، اما افرادی که از این منطقه عبور می کنند خیلی حواسشان به ساعت نیست.

وی با اشاره به کارکرد میدان شهید مطهری ادامه می دهد: این میدان در مرکز شهر قرار گرفته است و تردد در این قسمت بیش از سایر قسمت‌های شهر است چرا که ایستگاه های اتوبوس و تاکسی در این منطقه زیاد است و نیاز است شهرداری فکری برای آن بکند.

برج ساعت پیرترین المان شهری

برج ساعت که در میدان مطهری واقع شده، در سال 78 و ساعت‌های چهار گوش آن (با مساحت 180 در 180 سانتی متر) یک سال بعد نصب شد؛ ساعت هایی که یادآور گذشت زمان برای عابران و سواره هایی است که از مسیر خیابان های امیرکبیر(اراک)، امام موسی صدر(خاکفرج)، هدف و سپاه و همچنین پل‌های علیخانی و معصومیه(شادمان) حرکت می‌کنند.

محوطه میدان و برج ساعت با وجود آبنماها به محلی برای توقف کوتاه افرادی تبدیل شده که یا قصد خرید از عمده فروشی‌ها و فروشگاه‌های مواد خوراکی اطراف میدان را دارند و یا می خواهند به ادارات و آزمایشگاه ها مراجعه کنند.

اما با وجود عبور روزانه بیش از ده‌ها هزار عابر و خودرو از این منطقه، هیچ کس نمی‌داند، سازه‌ای که در میان شاخ و برگ درختان محوطه میدان شهید مطهری پنهان شده است، به نوعی کهن ترین و پیرترین المان شهری است.

المانی که با گذشت بیش از یک دهه از نصب آن، تلاش می‌کند تا عبور ثانیه‌ها و دقیقه‌ها را یادآوری و ثبت کند، این روزها نیاز به یادآوری شهروندان دارد که سرشان را کمی بالا بگیرند و نیم نگاهی به این سازه متحرک بیندازند.

برج ساعت کاربری خود را از دست داده است

نصب المان‌ها و نمادهای مختلف شهری که چند سالی است مورد توجه شهرداری قرار گرفته است در تلطیف فضای شهری و زیباسازی جلوه آن موثر است و از جمله بناهای مهم در طراحی معماری و شهری محسوب می شود.

المان‌های شهری یکی از انواع وسایلی هستند که بر ایجاد هویت محلی و تقویت فرهنگ بومی تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارند، اما این اثربخشی نیاز به مطالعه در رابطه با نصب المان‌های شهری در تمام ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... دارد.

نمادهای مختلفی که در میادین مختلف و مهم شهر با طرح های گوناگون نصب می‌شود موجب غنای بصری شده که این امر تأثیر بسزایی در افزایش روحیه و نشاط شهروندان دارد.

برج ساعت میدان شهید مطهری که نخستین میدان احداثی منطقه سه شهری محسوب می شود و در حال حاضر با افزوده شدن مناطق جدید به شهرداری به منطقه 7 ملحق شده است، یکی از این المان‌ها است که با گذشت زمان، کاربری بصری خود را از دست داده است.

همچنین راه اندازی کارگاه عملیات اجرایی مونوریل نیز از یک سال گذشته، در حاشیه این میدان سبب افزایش ازدحام و شلوغی چند برابر پیاده رو و سواره روها شده که حوصله لحظه‌ای توقف را از عابران و سواران گرفته است تا جایی که فرصتی برای استفاده از موقعیت میدان وجود ندارد.

برنامه ریزی‌های هر چند موقت مسئولان شهری برای ایجاد محدودیت‌های توقف خودروهای شخصی، انتقال و جانمایی مناسب ایستگاه‌های تاکسی و ساماندهی مسیرهای اتوبوس تا قبل از آماده سازی کامل ایستگاه مونوریل اتفاقاتی است که در حاشیه میدان و برج ساعت اتفاق خواهد افتاد و در سازه میدان خللی ایجاد نخواهد کرد.

برج ساعت در مساحت 14.714 متر مربع میدان مطهری قرار گرفته است؛ برجی که ساعت‌هایش تا یک سال گذشته خواب و بیدار بودند و عقربه‌هایش گاهی زمان را دنبال می‌کردند و گاهی به خواب می‌رفتند، امروز دنبال نگاهی است که بپرسد، ساعت چند است؟