رانت‌خواری راه پولدار شدن یک شبه/ کاری از فرهنگ‌سازی با وجود رانت بر نمی‏آید

قائم مقام مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما با اشاره به اینکه تا زمانی که با رانت می‏شود یک شبه پولدار شد کاری از فرهنگ سازی بر نمی‏آید، گفت: باید یک سیستم بسته و خود بسنده‏ای طراحی کرد تا هرکسی نتواند آن را دور بزند یا راه میان‏بر بزند و از سیستم خارج شود و به اهداف فراسیستم دست یابد.

دکتر احمد پهلوانیان درمورد اینکه در فرهنگ ما اعتقاد به کار تدریجی کمتر دیده می‎شود و طی کردن راه صدساله به صورت یک شبه در برخی موارد مورد توجه افراد است، دلایل این گونه تفکر را در گفتگو با خبرنگار مهر اینگونه تشریح کرد: ما در ذهنمان تفکیکی بین پروسه و پروژه نداریم و به اهدافمان بیشتر نگاه پروژه‏ای داریم تا نگاه پروسه‎ای. این باعث می‏شود به هدفهایمان یا نرسیم یا به یک صورت مجازی و بسیار خام و ناپخته برسیم.

وی افزود: به عنوان مثال ورود مدرنیته در غرب حاصل یک پروسه طولانی مدت بود و فواید خودش را به همراه آورد هرچند که آسیبهای خودش را هم داشت. ولی ما با مدرنیته به صورت پروژه برخورد کردیم و خواستیم یک دفعه مدرن شویم.

این کارشناس حوزه فقه و ارتباطات ادامه داد: در سطوح کوچکترهم افراد به اهدافشان همین نگاه پروژه‎ای را دارند. عدم درک ما از این فرایند و روحیه عجولانه ما و عدم تحمل مرارتها و سختی‎های طی کردن یک فرایند باعث می‎شود که نگاهی تعجیلی داشته باشیم و از نگاه تدریجی فاصله بگیریم.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اسلامی درمورد رابطه رشد یک شبه با اقتصاد و سیاست هم گفت: در صورت رشد یک شبه، خیلی کم پیش می‏آید که انسان به نتیجه پخته شده و کامل برسد. شتابزدگی باعث تفریط و افراط‎هایی می‎شود که در ساماندهی اهداف او سیستم را مختل و دچار شکست می‎کنند. برای مثال کسی که می‎خواهد در سیاست در داخل سیستم حاکم رشد کند با یک گام بلند مثلا رانت یا با یک واسطه خود را به مراتبی در حاکمیت می‏رساند ولی او تجربه کافی برای مدیریت آن فضایی که در اختیارش قرار داده‏اند را ندارد و از طرفی ظرفیت لازم برای آن امکاناتی که در اختیارش گذاشته‏اند را هم ندارد. این عدم تجربه و عدم شخصیت باعث می‎شود هم به خودش و هم به ثروت و قدرتی که به او داده‎اند صدمه و آسیب بزند. در واقع هم خودش را خراب می‏کند هم ثروت وقدرتی که به او داده‎اند.

قائم مقام مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما در مورد اینکه چگونه می‎شود افراد را برای رشد و پیشرفت به کار و تلاش و برنامه ریزی تدریجی مجاب کرد هم یادآور شد: در مرحله اول باید با آموزش این فکر غلط را اصلاح کنیم یعنی در این زمینه باید فرهنگ سازی کنیم. باید هرکسی که می‎خواهد در سیستم رشد کند با آموزش‎های لازم و طی کردن مراحل مادون آن مرتبه به پختگی و تجربه کافی برسد. در وهله دوم باید سیستم را طوری تعبیه کرد که امکان چنین رشدهای یک شبه وجود نداشته باشد. در سیستمی که حزبی و طایفه‏ای و قبیله‎ای اداره می‏شود فرهنگ سازی‎ها هم جواب نمی‏دهد در اقتصاد هم همینطور است. تا زمانی که با رانت می‏شود یک شبه پولدار شد کاری از فرهنگ سازی بر نمی‏آید. باید یک سیستم بسته و خود بسنده‏ای طراحی کرد تا هرکسی نتواند آن را دور بزند یا راه میانبر بزند و از سیستم خارج شود و به اهداف فراسیستم دست یابد.

کد خبر 1697434