مبارزه با فساد منافع و موقعیت خیلی ها را به خطر می‌اندازد

به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی سازمان بازرسی کل کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی با حضور در همایش نظارت همگانی که صبح پنج شنبه در تبریز برگزار شد، گفت: نظارت همگانی یکی از آسیب ها و چالش‌های نظام اداری و نظام اجتماعی ما است. تعجب می‌کنیم که چرا از این نقیصه رنج می‌بریم. چرا که ما در دین خود اصل مهم امر معروف و نهی از منکر یعنی نظارت عام را داریم. در قانون اساسی هم به این موضوع در اصل هشتم پرداخته و سازوکارهای مناسب با این اصل تهیه شده است. این اصل، عام است و برخی هم به دنبال وزارت امر به معروف و نهی از منکر هستند که بنده قبول ندارم.
وی ادامه داد: همچنین در این همایش به اصل چهلم قانون اساسی اشاره شده است که تبیین و تشریحی نسبت به احقاق حق است. این اصل ترتیبات قانونی زیادی دارد. یکی از وظایف قوه قضائیه در ایران نظارت است که در قانون اساسی ذکر شده است. در قوه قضائیه دو جایگاه مهم طراحی شده است که سازمان بازرسی و دیوان عدالت اداری است که هر دو عهده دار امر نظارت در حوزه‌های خاص خودشان هستند و به بخشی از موضوع نظارت می‌پردازند. در اصول دیگر قانون اساسی هم به بحث نظارت پرداخته می‌شود. یکی از وظایف مجلس، شوراها و. . . نظارت است. در سطوح بالاتر هم همین طور است.
 
برخی ملتزم به اجرای قانون نبوده و از نظارت گریزانند
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با بیان این‌که در زمینه نظارت، قانون کم نداریم، خاطرنشان کرد: مشکل نظارت در کشور ما ترتیب اثر ندادن است. چرا که از لحاظ قانون، کمبود وجود ندارد ولی شاهدیم که برخی به اجرای قوانین ملتزم نیستند. متاسفانه هنوز فرهنگ نظارت در جامعه تثبیت نشده و از نظارت گریزان هستند. متاسفانه تلقی ما از نظارت اشتباه است و آن طور که باید به این مقوله توجه نشده است. تصوری که در جامعه وجود دارد این است که نظارت یعنی دست و پا بسته شدن یا ایست و توقف. این در حالی است که تعبیر ایست و توقف در نظارت درست نیست حتی توقف موقت.
 
امر به معروف و نهی از منکر ایستادن برابر صاحبان نفوذ قدرت و ثروت است
وی در بخش دیگر از سخنان خود، تصریح کرد: امر معروف و نهی از منکر، آن است که در مجاری مختلف زندگی مردم حاضر و ناظر باشد که همان نظارت عمومی و همگانی است. این نظارت باید در همه حوزه‌ها و توسط همه انجام شود. اگر این اتفاق بیافتد آثار وعده داده شده در آیات و روایات به وجود می‌آید. اگر آثار آن محقق نشد مشخص می‌شود تلقی ما از امر به معروف و نهی از منکر اشتباه است. امر به معروف و نهی از منکر ایستادن برابر صاحبان نفوذ قدرت و ثروت است و باید دست آنان را کوتاه کرد. حضرت امام حسین(ع) وقتی مقابل یزید قرار گرفت اعلام کرد من به خاطر امر و معروف و نهی از منکر به اینجا آمدم. ایشان مقابل متجاوزین بزرگ ایستادند تا مانع از تعدی آنان به حقوق مردم شوند. گاهی اوقات تصور می‌شود امر به معروف و نهی از منکر صرفا یعنی تذکر لسانی در خیابان. این در حالی است که امر به معروف و نهی از منکر یعنی آنچه امام حسین(ع) انجام داد. البته در کنار آن باید موارد کوچک را هم دید؛ نه این‌که امر به معروف و نهی از منکر رابه تذکر خیابانی کاهش داد. چون همان طور که دربرابر تعدی به حقوق شرعی حساسیت به خرج می‌دهیم باید در برابر تعدی به حقوق اجتماعی حساسیت به خرج دهیم.
 
یکی از چالش‌های جدی نظام اداری و اجتماعی ما نظارت گریزی است
پورمحمدی گفت: یکی از چالش‌های جدی نظام اداری و اجتماعی ما نظارت گریزی است. متاسفانه شاهدیم برخی ها هم نظارت ستیز شده‌اند. به محض آنکه می‌خواهد اقدامی انجام شود و سالم سازی صورت گیرد، جنگیده، فشار آورده و از همه نفوذ شان استفاده می‌کنند تا مانع آن شوند. به هر دستاویزی چنگ می‌زنند تا جامعه مسیر سلامت را نپیماید. اگر زورشان نرسید، برخورد کرده و کنار می‌گذارند. اگر باز هم نتوانستند تهدید کرده و تحقیر و فحش می‌دهند. این ها آثار نظارت ستیزی است. متاسفانه جمعیت این ها زیاد شده است. البته سربازان سپاه سلامت کم نیستند. تلاش برای سلامت اجتماعی و سلامت اداری یک ضرورت برای اصلاح اجتماعی ما است و نباید از آن کوتاه آمد. هر قدر کار سخت‌تر باشد درد سر آن نیز بیشتر است. مبارزه با فساد مسیری است که منافع و موقعیت خیلی ها را به خطر می‌اندازد.
وی افزود: راه برخورد با نظارت ستیزی این عده ایستادگی است و نباید جلوی این تهمت ها و فشارها کوتاه آمد. اگر جلوی این فشارها بایسیتم سلامت در نظام اداری و اجتماعی نهادینه می‌شود. در چند سال اخیر سازمان بازرسی کل کشور تلاش کرده است ذره‌ای از مواضع خود کوتاه نیاید. تلاش می‌کنیم که نظارت را گسترش دهیم.
 
باعث شرمساری است که بخاطر تخلف اساسنامه یک سازمان تغییر می‌کند
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با بیان این‌که از نظر قوانین نظارتی چیزی کم نداریم، گفت: اما اگر صد نگهبان هم برای افراد بی‌توجه گمارده شود، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. هم در خود دستگاه‌ها و خارج از دستگاه‌ها دفاتر نظارتی زیادی وجود دارد. باید اراده شود که کار نظارت انجام گرفته و به آن عمل شود. این موضوع مهم است که خوشبختانه دارد اتفاق می‌افتد. البته عده‌ای هنوز مقاومت می‌کنند که انشاء‌الله این مقاومت ها شکسته خواهد شد. الحمدالله در کشور یک فضای نظارت پذیری، پذیرش اصول، قانون پذیری در حال تقویت است. خیلی از جاها کشور از بی‌نظمی و بی‌قانونی ضربه می‌بیند. خیلی اوقات به خاطر تخلف، اساسنامه یک سازمان را تغییر می‌دهند. این موضوع باعث شرمساری است. ما حتما جلوی این کار می‌ایستیم. البته در اثر این ایستادن، بگو و مگو هم ایجاد می‌شود که ما جلوی آن نیز می‌ایستیم. برای مبارزه با فساد باید ایستاد. مگر مصلحان و بزرگان تاریخ در این باره خسارت ندادند؟! ما که فرزندان کوچک آنان به حساب نمی‌آییم. حق تلخ بوده ولی مسیرش شیرین است. باید در این مسیر ایستادگی کرد. سازمان بازرسی و سایر نهادهای نظارتی از جایگاه قانونی خوبی دارند که باید هماهنگ شوند. با همین اقدامات مختصری که انجام شد اقدامات موثری انجام می‌شود. با این اقدامات مختصر جلوی خیلی از زیاده خواهی ها گرفته شد ولی باید صبوری به خرج داد تا این مسیر ادامه پیدا کرده و به نتیجه برسد.
وی گفت: در زمینه نظارت همگانی باید تمام بخش‌های نظارتی حکومتُ؛ چه درون دستگاهی و چه برون دستگاهی فعال شوند. این‌که نهادهای نظارتی درون دستگاهی با هم جمع شده و هماهنگ عمل کنند بسیار خوب است.
پورمحمدی با اشاره به تأثیر تشکل‌های مردم نهاد درباره نظارت همگانی، گفت: این تشکل ها و مجموعه‌های غیر دولتی ظرفیت خوبی هستند. از نظر جامعه شناسی سیاسی نیز موضوع مهمی است. ایران، گسترده‌ترین و قوی‌ترین تشکل‌های مردم نهاد را داشته است. نهضت‌های مهمی که در تاریخ کشور ما اتفاق افتاده است روی این بسترها ایجاد شد. تلاش می‌کنیم این مجموعه‌ها نقش خود را بیش از گذشته ایفا کنند.
 
از ظرفیت بازرسان افتخاری در حوزه‌های تخصصی استفاده شود
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با بیان این‌که بستر قانونی نظارت همگانی ایجاد بازرسان افتخاری است، گفت: انشاء‌الله از ظرفیت بازرسان افتخاری در حوزه‌های تخصصی استفاده شود. نظارت همگانی دو معنای عام و خاص دارد؛ معنای عام نظارت همگانی شامل نظارت دستگاه‌های دولتی و NGO ها و سمن ها است. اما اگر منظور معنای خاص باشد یعنی نظارت‌های مردمی و امر معروف و نهی از منکر. سازوکار و دستورالعمل‌های قانونی بازرسان افتخاری که همان نظارت مردمی است، انجام شد. موضوع بازرسان افتخاری که امروز در حال اجرا است، سه سال مورد مطالعه و کارشناسی قرار گرفته است. به عبارت دیگر این طور نبود که یکدفعه به این نتیجه رسیده باشیم که باید بازرسان افتخاری را فعال کنیم. متاسفانه امروزه شاهدیم در کشور یک موضوع مطرح شده و بدون در نظر گرفتن جوانب آن به سرعت به قانون تبدیل شده و بعد هم اجرا نمی‌شود. این اصطلاح در کشور جریان دارد که «راه بیانداز و جا بیانداز» ولی بعدا با مشکل مواجه می‌شود. ما سعی کردیم این تجربه‌ها تکرار نشود. به همین خاطر مطالعه کرده و روی طرح بازرسان افتخاری بحث‌های کارشناسی زیادی انجام شده است. قبل از اجرای این قانون، در ده استان ما آن را تجربه کردیم. بخش بزرگی از مسیر را پیموده‌ایم و در حال نزدیک شدن به جایگاه تعریف شده و تنظیم شده بازرسان افتخاری هستیم.