یکی از صفات و کمالات وجودی پیامبر(ص) که در حکمت حضرت امام(ره) و سنائی با الهام از آموزه های وحیانی بازتاب درس آموز یافته «خلق عظیم» اوست. سنائی در این باب گفته است: یافته دین حق بدو تعظیم/خلق او را خدای خوانده عظیم* جان فدا کرده بهر یزدان را/«اهدی قومی» بگفته نادان را و ... .
همین رویکرد درباره خلق عظیم پیامبر(ص) در حکمت امام(ره) نیز بازگو شده و آمده است: «خدای تعالی پیغمبر(ص) بزرگ خود را ستایش می فرماید که «تو بر خلق بزرگ هستی»، البته برای چنین مقصد بزرگ، خلق بزرگ لازم است که قوه مقاومت با تمام ناملایمات را داشته باشد و با هیچ چیز از میدان ارشاد خلق در نرود.
بزرگترین زحمت و سخت ترین رنج و تعب هادیان راه حق، معاشرات با جاهلان و دعوت بی خردان بوده و هست و از این جهت اینها باید متصف به بزرگترین اخلاق حسنه باشند و باید قوه رفق و مدارا و حسن عشرت در آنها به طوری باشد که با تمام جهالت جاهلان و بی خردان، مقاومت کنند. زودرنجی و کدورت و امراض عصبی به کلی با این شغل شریف منافی است.»(شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 316 و 317)
خاستگاه سخنان امام(ره) و سنائی کجا و رویکرد تطبیقی آن چگونه است؟
چنانکه در خود کلمات امام(ره) و سنائی اشاره شده، در قرآن کریم و روایات درباره ستایش خلق و خوی انسان ساز پیامبر(ص) بسیار سخن گفته شده. از آن میان قرآن کریم فرمود: «وَإِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ»
در روایتی نقل شده که هرگاه اذیت و آزار قریش بر پیامبر(ص) شدت می گرفت، حضرت به خداوند عرض می نمود: «اللهم اغفر لقومی فانهم لایعلمون: پروردگارا این مردم را مورد گذشت خود قرار ده، اینها مردمانی نادان هستند.»(المحجة البیضاء، ج 5-6،ص 123)
نقل شده وقتی از، یکی از همسران پیامبر(ص) درباره خلق و خوی پیامبر(ص) پرسیده شد، در جواب گفت: «خلق رسول الله من القرآن: خلق و خوی پیامبران همان قرآن است.»(المحجة البیضاء، ج 4، ص 120)
بنابراین آنچه در حکمت امام(ره) و سنائی در سخنان امام و سنائی این است که پیامبر(ص) به دلیل رسالت بزرگ و مسئولیت سترگ خلق بزرگوارانه داشت، و از این رهگذر است که رسالت الهی خود را تکمیل کرامت اخلاق دانسته و فرمود: «أنما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق: من برانگیخته شدم تا کرامت های اخلاقی را به کمال برسانم.»(بحارالانوار، ج 16، ص 210)
نظر شما