در حالی که حرکت خزنده مردمی علیه پادشاه اردن و دولت این کشور ابعاد تازه تری پیدا کرده است روند تحولات آن تحلیلگران برجسته خاورمیانه و رسانه ها را به خود مشغول کرده است.
"حسن هانی زاده" کارشناس مسائل بین الملل در این باره می گوید: انحلال پارلمان اردن از سوی عبدالله دوم پادشاه این کشور نشانه بروز تنش و شکاف سیاسی در بدنه نظام حاکم این کشور است.
وی می افزاید: با اینک در طول نیم قرن گذشته حد اقل چهارده بار پارلمانهای اردن از سوی پادشاهان این کشور منحل شده ولی دوره فعلی پارلمان اردن با گذشته تفاوت اساسی دارد.
در شرایط فعالی و همزمان با شروع موج بیداری اسلامی در کشورهای عربی اعضای پارلمان اردن به شرایط اجتماعی موجود و فساد دولتمردان اردن اعتراض کرده اند تا جایی که منجر به درگیری فیزیکی میان اعضای پارلمان سابق شد.
این کارشنان مسائل بین المللی گفت : اعتراض شدید اخوان المسلمین اردن به فساد اداری، شرایط اجتماعی دشواری برای پادشاه اردن به وجود آورده است از همین رو عبدالله دوم با انحلال پارلمان تلاش می کند تا یک انتخابات کنترل شده پارلمانی برگزار کند تا در پرتو حضور طرفداران حاکمیت در پارلمان آینده از این مرحله بحرانی عبور کند.
هانی زاده می افزاید: شاه اردن به لحاظ داخلی، منطقه ای و بین المللی با یک سلسله فشارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی روبرو است. در داخل اردن افزایش بیکاری، موج فساد اداری و اقتصادی و سوء استفاده درباریان از قدرت به بروز بحران شدید اجتماعی منجر شده است.
وی بیان کرد: در عرصه منطقه ای تنشهای مرزی موجود میان اردن و سوریه و مهاجرت بیش از هفتاد هزار سوری به اردن و تشدید بحران اقتصادی شرایط را برای پادشاه اردن دشوار کرده است. در عرصه بین المللی نیز بروز بحران مالی در اتحادیه اروپا و آمریکا به کاهش کمکهای مالی غرب به نظام اردن سبب افزایش تورم و افزایش قیمت مواد غذایی منجر شده است.
هانی زاده به مهر گفت : سلسله بحرانهای فزاینده سبب شده تا پادشاه اردن فضای سیاسی بسته ای را بر ملت اردن تحمیل کند اما با وجود آن این کشور که 60 درصد جمعیت آن را اردنی ها فلسطینی الاصل تشکیل می دهند آبستن حوادث دردناکی است.
پایگاه روسی نیز در مطلبی با عنوان "اخوان المسلمین اردن آماده رویارویی" نوشته است : پس از اینکه در مصر و لیبی، گروههای اخوان المسلمین رژیمهای حاکم را سرنگون کردند، هم اکنون به دنبال سرنگون کردن نظام سکولار دیگری یعنی نظام ملک عبدالله دوم که رژیمی میانه رو محسوب می شود، هستند.
این پایگاه می نویسد: پادشاه اردن با انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام موافقت کرد اما اخوانی ها به آن راضی نشدند و به دنبال تغییر نظام به شکلی که فقط پادشاه حالت تشریفاتی داشته باشد هستند.
اخوان المسلمین اردن قصد دارد که اختیارات نخست وزیر را افزایش دهد که در صورتی که چنین تحولی در اردن رخ دهد شاهد تغییرات اساسی در همه خاورمیانه خواهیم بود.
روسیا الیوم نوشت: تا چندی قبل اردن منطقه ثبات در منطقه محسوب می شد و عبدالله دوم با آمریکا، اسرائیل و شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس پیوند محکمی برقرار کرده بود و تحرکاتی علیه پادشاه اردن وجود نداشت اما با شروع تحولات بهار عربی از ژانویه سال قبل، اوضاع فرق کرد.
همزمان با شروع بهار عربی دامنه تحرکات علیه رژیم اردن بالا گرفت و در پیشاپیش مخالفان، اخوان المسلمین اردن قرار داشتند. خواست اخوانی ها ایجاد پادشاهی مشروطه سلطنتی که در آن قدرت از پادشاه به نخست وزیری که نماینده حزب پیروز است منتقل شود هستند.
روسیا الیوم نوشت: نخست وزیر هم اکنون از سوی پادشاه انتخاب می شود آنچه که تناسبی با خواست اسلام گرایان ندارد. شاه اردن برای ممانعت از رویارویی با اسلام گرایان تصمیم به انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زود هنگام گرفت اما اخوان المسلمین راه حل میانبُر پادشاه را نپسندیدند و از تمایل خود برای تحریم انتخابات جدید خبر دادند به ویژه اینکه آنها انتخابات قبلی در سال 2010 را نیز تحریم کرده بودند.
اخوانی ها پلاکاردهایی در جمعه قبل حمل می کردند که بر روی آن نوشته بود: پس از بیست ماه تظاهرات، مقامات خواسته ما را نفهمیدند. آنها شعارهایی درباره اصلاح قانون اساسی اردن سر دادند.
روسیا الیوم بیان کرد: روند تحولات اردن اسباب نگرانی آمریکا و اسرائیل را فراهم آورده است و واشنگتن رژیم ملک عبدالله دوم را به عنوان همپیمان اصلی خود در خاورمیانه و شریک اصلی خود در منطقه می داند و اگر اخوان المسلمین در امان به قدرت برسند در روابط با اسرائیل تجدید نظر خواهند کرد.
این پایگاه می نویسد: تزلزل موقعیت پادشاه اردن نگرانی سعودی ها را نیز به دنبال خواهد داشت و تحلیلگران عرب احتمال می دهند که هدف بعدی پس از رژیم اردن وابسته به غرب، عربستان باشد به ویژه اینکه تاکنون رژیمهایی که قبلا ساقط شده اند هیچ یک نظام پادشاهی نداشته اند و سعودی ها نمی خواهند که اردن شروع کننده این روند باشد.
روسیا الیوم بیان کرد: کارشناسان سه سناریو را برای اردن پیش بینی می کنند؛ نخست اینکه پادشاه اردن در برابر اخوان المسلمین عقب نشینی کند و اصلاحاتی در قانون اساسی انجام دهد و انتخابات را مطابق قواعد جدید برگزار کند که این موجب تسلط اسلام گرایان بر پارلمان و دولت خواهد شد.
دوم، پادشاه به شیوه های مختلف و تدابیر تاکتیکی روی آورد و به گفتگو با اخوانی ها بپردازد و در صورت شکست گفتگوها اسلام گرایان را وارد بازی نکند.
سناریوی سوم، سرکوب اعتراضات است. این دو سناریوی آخری سبب تجزیه اردن و ایجاد جنگ داخلی در آن همانند سوریه می شود.
نظر شما