دشتهای شرقی کردستان تشنه اند/ داستان ادامه دار انتقال آب در استان

به گزارش خبرنگار مهر، استان کردستان به عنوان استانی کوهستانی با کوه های سربه فلک کشیده، آب فراوان و دشت های حاصل خیز در اذهان عمومی مردم کشورمان نقش بسته است ولی در کنار این مهم و به دلیل برداشت های بی رویه چند سال است که بحث کمبود آب به ویژه در مناطق شرقی استان یک معضل جدی و خطرناک تبدیل شده است.

استان کردستان با متوسط بارندگی 500 میلی متر در طول سال و 14 میلیارد متر مکعب آب های جاری یکی از پر آب ترین استان های کشور با پنج حوزه آبریز سفیدرود، سیروان، زرینه، چومانن، قزلچه و راز آور (کرخه) است در حالی که بخش زیادی از آب های این استان از مرزهای کشور خارج می شود.

زمین های حاصل خیز استان کردستان به ویژه در نواحی شرقی استان به واسطه مسطح بودن به یکی از قطب های تولید محصولات کشاورزی کشور از جمله گندم، سیب زمینی، علوفه و صیفی جات تبدیل شده است و عمده مردم این منطقه با کشاورزی امرار معاش می کنند.

کمال الدین رشادت معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان کردستان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت کشاورزی در استان، اظهار داشت: در حال حاضر کشاورزان این منطقه سالیانه یک میلیون و 700 هزار تن محصولات زراعی در استان تولید و روانه بازار می کنند.

وی با اشاره به ظرفیت های حوزه کشاورزی در استان کردستان یادآور شد: در صورت اختصاص اعتبارات بهتر در حوزه مکانیزه کردن بخش کشاورزی می توان میزان تولیدات استان را در این بخش افزایش داد و در کنار آن زمینه را برای ایجاد اشتغال پایدار در استان کردستان فراهم کرد

کسب رتبه نخست کشوری طرح آبیاری تحت فشار در قروه

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان قروه گفت: کشاورزان قروه ای توانسته اند با اجرای طرح آبیاری تحت فشار رتبه نخست کشور را نسبت به اراضی آبی به خود اختصاص دهند.

خسرو کریمی پناه افزود: در شهرستان قروه 176هزار هکتار زمین کشاورزی وجود دارد که 28 هزار هکتار آن آبی است و تاکنون 70 درصد آن که شامل 20 هزار هکتار است به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده است.

وی بیان کرد: این میزان شامل 50 درصد مجموع زمین های استان کردستان را که تحت پوشش آبیاری تحت فشار قرار گرفته اند، می شود.

اما با نگاهی اجمالی به روند رو به رشد افت آب های زیر زمینی متوجه می شویم با این شرایط فعلی بوی کویر از دشت های شرقی کردستان به مشام می رسد و دل هر بیننده و شنونده ای از این واقعیت تلخ به درد می آید.

با اینکه در چند سال اخیر سیستم آبیاری بارانی به عنوان راهکاری برای کم کردن مصرف آب به جای روش های سنتی غرق آبی رشد چشمگیری در دشت های شرق استان کردستان یافته است اما سطح آب های زیرزمینی بهبود نیافته و لزوم تسریع در پیگیری راهکارهای بهتر و پایدارتر ضروری است.

دشتهای استان با کسری 300 میلیون لیتری آب روبرو است

معاون حفاظت و بهره وری شرکت آب منطقه ای استان کردستان با اشاره به اینکه در حال حاضر در دشت های استان با کسری 300 میلیون لیتری آب مواجه هستیم که این رقم نشان دهنده بحران جدی در ارتباط با آب استان است، افزود: راه اندازی 24 گشت بازرسی آب های سطحی و زیر زمینی، جلوگیری از حفر چاه جدید در سه محدوده ممنوعه قروه، دهگلان و بیجار و ندادن مجوز حفر چاه عمیق از جمله اقدامات صورت گرفته در راستای کاهش بحران آب است.

شناسایی شش هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کردستان هم از شناسایی شش هزار و 500 حلقه چاه غیرمجاز در این استان خبرداد و خواستار برخورد قاطع و جدی با حفار‌ی های غیرمجاز شد.

شاهین پاکروح عنوان کرد: سالانه هفت اکیپ برای بازرسی و نظارت بر چاه های آب به دشت های مختلف استان رفته و به صورت جدی کار را دنبال می کنند ولی انتظار می رود که خود مردم نیز در این بخش همکاری و مشارکت بهتری با دستگاه های مسئول داشته باشند.

وی با بیان اینکه بازرسان تنها در سال گذشته موفق به شناسایی بیش از هزار و 400 حلقه چاه غیرمجاز در سطح استان کردستان شدند، افزود: در سال گذشته و سال جاری به ترتیب 110 و 32 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده اند.

آغاز نصب کنتورهای هوشمند در شهرستان قروه

عباد بشیری سرپرست اداره منابع آب شهرستان قروه از نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه های آب کشاورزی برای جلوگیری از برداشت بی رویه آب خبرداد.

همگی این اقدامات در راستای جلوگیری از برداشت های غیرمجاز یا بی رویه صورت می گیرد و سوال اصلی این است که برای تامین آب دشت ها و ادامه حیات قطب کشاورزی کردستان چه باید کرد؟

شهسواری یکی از کشاورزان قروه ای در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت این بخش، اظهار داشت: از دهه های گذشته براساس پروانه بهره برداری چاه، امور آب برداشت مقدار معینی آب را برای هر یک از چاه های نیمه عمیق و عمیق تعهد می کند اما اینک آب کافی برای برداشت وجود ندارد و زمین های حاصلخیز قروه به کویر تبدیل شده اند.

وی با انتقاد از عدم ارائه مجوز برداشت آب بیشتر برای مزارع گفت: کشاورزی در اکثر روستاهای شهرستان های قروه و دهگلان در حال تعطیل شدن است و تاکنون بجز راه حل های بازدارنده اقدامی عملی برای تامین آب دشت ها صورت نگرفته است.

فرهادی که از کشاورزان با سابقه منطقه است نیز با اشاره به خشک شدن چاه آب مزرعه اش بیان کرد: گرچه برای اجرای سیستم آبیاری تحت فشار وام های مناسبی داده می شود اما وقتی آب برای خوردن هم در بیشتر روستاهای قروه وجود ندارد دیگر چگونه آب مورد نیاز سیستم بارانی را تامین کنیم؟

یک کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی نیز معتقد است در شرایط کنونی تامین آب برای مزارع گسترده در شرق استان ضروری ترین راهکار پیش رو است و در کنار آن نظارت بر حفر یا بهره برداری های غیرمجاز هم می تواند اعمال شود.

وی تسریع در اجرای پروژه انتقال آب از غرب به شرق استان را بسیار حیاتی می داند و بیان کرد: تداوم چرخه تولید زراعی، جلوگیری از ادامه مهاجرت های روستاییان به شهرها، جلوگیری از کویرزایی و تثبیت و تقویت سفره های آب زیرزمینی از فواید فوری تسریع در انتقال آب به دشت های شرقی استان کردستان است.

با این حال یکی از راهکارهای جدی برای جبران کمبود آب در دشت های شرقی استان که در مراحل پایانی قرار دارد سد آزاد و سامانه انتقال آن در غرب استان است که بر اساس پیش بینی ها به زودی باید آبگیری شود.

1.2 میلیارد تومان پروژه های آبرسانی به دشت قروه و دهگلان

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کردستان درباره استفاده از آب سدهای استان برای امور کشاورزی از اجرای 1.2 میلیارد تومان پروژه های آبرسانی به دشت های قروه و دهگلان خبر داد و بیان کرد: طرح های سد سورال، سنگ سیاه و چندین طرح دیگر با صرف اعتباری بالغ بر دو هزار میلیارد تومان از مهمترین برنامه های شرکت آب منطقه ای استان برای تامین آب مورد نیاز کشاورزان است.

در حالی که از سال 85 تاکنون بحث انتقال آب سدهای احداث شده در غرب استان به دشت های شرقی همواره مطرح می شود ولی متاسفانه این برنامه ها بیشتر در حوزه حرف بوده و تا این لحظه اقدامات عملی برای اجرایی کردن طرح های در دست اجرا صورت نگرفته است.

در بررسی میدانی و بازدید از روستاهای شهرستان قروه شاهد شوره زار شدن بخش زیادی از زمین های کشاورزی، سست شدن زمین و حتی تهدید ایجاد حفره های ناشی از نشست سفره های زیر زمینی هستیم که همه این مشکلات به تجدید نشدن منابع آبی و عدم تزریق منابع جدید به سفره های زیرزمینی بر می گردد.

این مشکلات نه تنها اشتغالزایی و درآمدزایی کشاورزان را به چالش کشیده است بلکه تامین آب شرب در روستاها را نیز به مساله ای دایمی و ملال آور تبدیل کرده است.

بدیهی است که برای جلوگیری از تداوم و تشدید این مسئله اتخاذ تدابیر عملیاتی ضرورتی انکارناپذیر است تا بتوان از این رهگذر رونق قطب کشاورزی استان کردستان و اسکان جمعیت در روستاهای آن را همچنان تداوم بخشید و در این رهگذر سرعت بخشیدن به طرح انتقال آب از غرب به شرق استان باید با جدیت بیشتری هرچه سریعتر به انجام برسد.

.............

گزارش، سرور احمدی