به گزارش خبرنگار مهر، گاه و بیگاه از میان انگشتان کارگران و باغدار، قطره‌های سرخ رنگ جاری است. به آسانی مشخص نمی‌شود که این قطره‌ها، آب چکان دانه‌های یاقوتی است یا زخمه‌های پوست نازک شده دست زحمتکش است. هر چه هست نشان از قلب خونین انار یا دل پرخون کشاورز دارد.
صد دانه یاقوتی که با نظم و ترتیب در پوششی نرم گرد هم آمده‌اند، یک میوه خوش آب و رنگی است که هر دانه‌اش دوای دردی است.
اروپایی‌ها نامش را "سیب پرهسته" می‌دانند اما در قرآن آنجا که وصف بهشت و میوه‌های بهشتی می‌شود، سرآمد است، به همین خاطر بعضی‌ها اعتقاد داشتند که در میان دانه‌های انار، حتما یک دانه بهشتی است.
امروز لبخند این میوه که قدمت چندین هزار ساله دارد، به تلخند می‌ماند و انار دیررس و دانه درشت با طعم ملس و پوستی نازک با آفت‌ها و مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.
استان قم با دارا بودن سه هزار و 300 هکتار یکی از استان‌های تولید کننده این محصول خون ساز و تصفیه کننده خون است که با وقوع سرمازدگی در زمستان 86 سطح باغ‌ها در منطقه‌های زیر پوشش خسارت دیده و کف‌بر شده است. امسال نیز سرمای زودرس به باغداران انار خسارت زد و موجب ترکیدن محصول آنها شد.
کم‌آبی، سرمازدگی و خشکسالی بلای جان انارستان
باغ انار رضا آقامحمدی در روستای ورجان واقع است. او از میان مشکلات باغداران این منطقه، کم آبی را جزو مهم‌ترین آنها می‌داند.
این عضو شورای دهیاری ورجان در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه برای عرضه این محصول با توجه به اینکه در نزدیکی بازار فروش آن (شهر قم) قرار داریم با مشکلی مواجه نخواهیم شد، ادامه می‌دهد: اگر مشکل کم آبی و آب‌رسانی به باغ‌ها برطرف شود، قیمت فروش این میوه نیز افزایش پیدا می‌کند و این به نفع تولیدکننده و باغدار است.
او که سال‌هاست در باغ‌های خود، میوه یاقوتی به عمل آورده و برداشت می‌کند، می‌گوید: باغستان انار از کودهای شیمیایی بهره نمی‌برد و این کودها بیشتر برای کشت محصولات زمینی مانند جو و گندم مناسب است.
سال 86 بود که سرمازدگی آفتی به جان درختان یاقوت‌های شیرین و سفید شده و بسیاری از کشاورزان ناچار به کف‌بری درختان و کاشت نهال‌های جدید شدند. سال بعد پدیده خشکسالی در استان کویری قم بر افت میزان تولید این محصول افزوده و امسال سرمازدگی زودرس است که به جان انارها افتاده است.
باغدار انار روستای ورجان می‌گوید: سرمازدگی درختان در سال 86 موجب از بین رفتن 95 درصد درختان این روستا شد و تنها شاید درخت‌هایی که در حیاط برخی منازل بود، از سرمازدگی جان به در بردند.
پس از وقوع سرمازدگی مبلغی از سوی دولت تنها برای بازسازی چاه‌ها و قنات در اختیار شورای دهیاری‌ها قرار گرفت که به کشاورزان تعلق گرفت.
خساراتی که خشکسالی و سرمازدگی سال 86 به باغات انار وارد کرد، به زودی قابل جبران نخواهد بود زیرا باروری دوباره درختان کف‌بر شده باغ‌ها به دلیل سرمازدگی زمستان 86، سال‌ها طول می‌کشد.
قبل از سرمازدگی، میزان برداشت محصول در قم 45 هزار تن بود که در چهار سال گذشته و به دلیل کف‌بر شدن درختان و کاشت نهال‌های جدید این میزان به 35 هزار تن کاهش یافت و همین امر سبب شد رتبه قم که از نظر تولید در رتبه ششم قرار داشت تنزل کند.
جهاد کشاورزی از رهاسازی زنبورهای شکارگر دریغ نکند
عسگری که صاحب یک هکتار باغ انار در جعفرآباد است، از کرم گلوگاه و کرم انار می‌گوید که باعث از بین رفتن و گندیدگی این محصول می‌شود.
به گفته وی، میزان رشد این دو آفت به آلودگی محیط باغ نیز بستگی دارد و تمام باغداران با این موضوع مواجه هستند و هر اندازه بیشتر بتوانند به این امر رسیدگی کنند میزان رشد این آفت کمتر می‌شود و کیفیت محصول بیشتر خواهد شد.
زمان مبارزه با این آفت در ماه خرداد، یعنی زمانی که درخت انار شروع به گل دهی می‌کند، به مدت یک ماه است ولی عسگری می‌گوید: سازمان جهاد کشاورزی استان قبل از سال 86 و وقوع سرمازدگی، برای مبارزه با این آفت اقدام به توزیع زنبورهای شکارگر کرد و اجرای این طرح تا حدود بسیاری باعث از بین رفتن این آفت شد.
برای مبارزه با این آفت از روش فیزیکی استفاده می‌شود که در این روش، گلوگاه انار باید تمیز شود تا محل لانه گذاری کرم گلوگاه از بین برود و برای این کار برگه‌هایی که حاوی تخم‌های این زنبور شکارگر است به درختان آویخته می‌شود و رشد و نمو این زنبورها سبب از بین رفتن کرم گلوگاه می‌شود.
در این میان سازمان جهاد کشاورزی استان قبل از سال سرمازدگی و کف بری درختان، نسبت به جمع آوری ضایعات انار مبلغی را تعیین و در اختیار کشاورزان قرار داد تا نسبت به بهسازی فضای باغ‌ها اقداماتی صورت گیرد و اجرای این طرح میزان آلودگی و ابتلای محصولات به آفت کرم گلوگاه را تا 90 درصد مهار کرد اما در حال حاضر این طرح بدون حمایت اجرایی نشده است.
بودجه‌ای برای اجرای طرح اختصاص نگرفت
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، اجرای این طرح را ترویجی می‌داند و ادامه می‌دهد: آغاز اجراشدن این طرح با سازمان جهاد کشاورزی بود و اینک خود کشاورزان باید نسبت به انجام این طرح اهتمام داشته باشند و بودجه‌ای در این زمینه اختصاص نخواهد نگرفت.
مسلم ابراهیمی، روستاهای نواحی جاده قدیم اصفهان، خدیجه خاتون، طایقان و نیزار و جعفرآباد و قاهان را دارای اقلیم مناسب برای کاشت انار می‌داند که دو هزار هکتار در بخش حومه و 700 هکتار در بخش جعفریه و مابقی در قاهان قرار دارد.
600 هکتار از باغ‌ها در معرض نابودی
باغ‌هایی که در مسیر جاده قدیم قم اصفهان قرار دارند، حقابه روخانه قمرود بودند که در چند سال گذشته به دلیل خشکسالی و کاهش آب سد 15 خرداد دچار خشکسالی شدند و 600 هکتار زمین زراعی و باغ انار در معرض تهدید قرار گرفت.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قم در این زمینه یادآور می‌شود: در سال گذشته اعتباراتی از سوی استانداری برای مساعدت به کشاورزان در نظر گرفته شد، مبلغ این مساعدت 400 میلیون تومان بود که به منظور جبران خسارات ناشی از خشکسالی و برای ایجاد آبیاری قطره‌ای و نوسازی چاه‌ها و قنات بود.
انار سرشار از ویتامین و آهن و تقویت کننده کبد و کلیه، این روزها وارد بازار فروش شده تا در سبد مصرفی خانوارها قرار گیرد، اما حکایت سرخی یاقوت‌های پیچیده در هم و ترش و شیرین و دست و پنجه آن با کم آبی و سرمازدگی همچنان باقی است.
...........................
کبری فتحی
نظر شما