آيت الله جوادي آملي : فقيه بايد به رابطه انسان و خالق آگاه باشد

به گزارش گروه دين و انديشه "مهر" به نقل از رسا، آيت الله جوادي آملي روز پنج‌شنبه در ديدار جمع كثيري از دبيران، دانشجويان و طلاب در قم با اشاره به ايام هفته وحدت و ميلاد رسول اكرم ـ ص ـ گفت : از رسول اكرم ـ ص ـ معارف فراواني به ما رسيده است كه يكي از آنها مأموريت به تفقه در دين است.

وي ضمن تقسيم فقه به دو جنبه نظري و عملي ادامه داد : فقه هم نظير حكمت به دو جنبه نظري و عملي تقسيم مي‌شود. به ما امر شده است در معارف ديني و فراگيري حلال و حرام، مستحب، مكروه و مباح بكوشيم، سپس با نيل به فقه عملي، راه پياده كردن آن احكام را بيابيم.

آيت الله جوادي آملي افزود: در جايي كه سخن از لزوم تفقه است، مخاطبان بايد خوب بفهمند كه خدا خالق است و آنها مخلوق، خدا يك سري اعمال و حقوق داد، آنها هم همين طور و تعدي از مرز خود به حدود الهي ظلم است.

استاد اخلاق حوزه علميه قم با تبيين شرايط فقاهت در دين خاطر نشان ساخت : اگر كسي نتوانست اصل مبدأ را ثابت كند يا اگر نتوانست حقوق و حدود الهي را تبيين كند يا از فهم رابطه انسان با خالق خود عاجز بود، فقيه نيست. كسي كه نتواند مرزها را محفوظ كند و يا تعدي بي‌جا به بار آورد، به مقام فقاهت بار نمي‌يابد.

آيت الله جوادي آملي با اشاره به تيرگي فهم افراد در عصر جاهليت بيان كرد : در عصر جاهليت عده‌اي به محض رسيدن خير نسبت به خود، آن را از خدا مي‌دانستند و زماني كه شري بر آنها وارد مي‌شد، نسبت دادن نحوست به پيامبر، وي را دليل شر وارد بر خود مي‌پنداشتند. در چنين فضايي خداي سبحان فرمود : اگر شري به آنها رسيد، به واسطه نحوست خودشان بود، اين اعمال خلاف و بدرفتاري‌هاي آنان، سبب ايجاد نحوست است. آنگاه تحدي فرمود كه چرا چنين افرادي قرآن را فقيهانه مطالعه نمي‌كنند .

مفسر قرآن كريم با اشاره به ظلم و جهالت فقهي افراد افزود : توقع كار خدا از انسان جهل است، اسناد كار خدا به بشر هم ظلم است. پس اگر در سوره مباركه توبه امر شد كه با سفر به مراكز علمي چه به صورت دراز‌مدت يا ميان مدت يا كوتاه مدت، با احكام آشنا شوند، براي حل همين مسايل بود. در نتيجه براي ما مرزي است و براي خداي سبحان حقوقي‌، بايد اينها را شناسايي كنيم تا فقيه بشويم.

استاد سطوح عالي و خارج حوزه علميه قم در بخش ديگري از سخنان خود خاطر نشان ساخت : رقيب عتيدي وجود دارد كه به طور مرتب سخنان و كارهاي هر كس را ثبت مي‌كند. اين تازه طليعه راه است. طبق بيان نوراني نبوي در نهج‌الفصاحه، هر كس حرفي مي‌زند، خود خداي سبحان نيز آنجا حضور دارد. پس گذشته از حضور مأموران و ملايكه، خدا هم حاضر و ناظر بر بندگان است.

آيت الله جوادي آملي با اشاره به حضور دايمي خداي سبحان در همه احوال بندگان ادامه داد : چون حضور الهي نامتناهي است، اگر چنانچه چيزي بر ملايكه مأمور ضبط اعمال مخفي شد، خداي سبحان شاهد است و اگر يك وقت كاري صورت گرفت كه مورد تحمل و حفظ ملايكه نبود، آنجا كه آبروي يك مؤمن در معرض خطر قرار گرفت، حتي ممكن است خداي سبحان اجازه ندهد مأمورين ضبط اعمال بفهمند.  اگر ما به اين فقاهت برسيم كه حدود الهي را رعايت كنيم، خداي سبحان همه شؤون ما را حفظ خواهد كرد.

بنيانگذار و رييس مركز تحقيقاتي اسراء در ادامه افزود : بنابر درخواست نبوي مبني بر ارجاع رسيدگي اعمال امت اسلام به آن حضرت، خداي سبحان رسيدگي اعمال امت را به خود اسناد داد كه حتي خود پيامبر هم از اعمال بعضي از مؤمنين مطلع نشو‌ند تا آبروي آنها نزد رسول اكرم ـ ص ـ نيز محفوظ بماند. چنين خدايي ناظر بر اعمال ماست.

آيت الله جوادي آملي عزت و آبرو را مهم‌ترين نعمت در زندگي انسان دانست و خاطر نشان ساخت : اگر خداي سبحان بنده‌اي را مورد لطف قرار داد و حاضر نشد آبروي او پيش فرشته و پيامبر اكرم ـ ص ـ برود، يقيناً آبروي وي را حفظ مي‌كند. بهترين نعمت عزت و آبرويي است كه بايد در زندگي و مرگ و بعد از آن با تكيه بر چنين نعمتي طي مسير كنيم و اين آبرو در سايه آن فقاهت تأمين مي‌شود.

مفسر قرآن كريم در پايان سخنان خود با اشاره به تفاوت تأثير اميد و آرزو در زندگي انسان گفت : بنابر نقل علوي مبادا كسي زنده بر آرزو باشد، چون آرزو كار سالمنداني است كه با قطع تمام جريانات حياتي خود، مرگ را انتظار مي‌كشند و چنين انتظاري مذموم است. بايد نظير كشاورزي باشيم كه تمام تلاش و كوشش خود را كشيده است تا زمين زراعي محصول خوبي به بار بياورد و اميد‌وارانه رويش محصول را انتظار مي‌كشد. تكيه بر اميد چيز بسيار خوبي است ولي اتكا بر آرزو نتيجه‌اي دربر نخواهد داشت.