از دیدگاه تعالیم اقتصادی دین اسلام «قناعت پیشگی» و«صرفه جویی» کردن (درست و به اندازه نیاز مصرف کردن) دارای آثار ارزشمند فراوان و فوائد و منافع بسیار ارزنده و نقش سازنده و تعالی بخش و پرباری در زندگی انسانها و پیشرفت جامعه مدنی دارد.
اکنون با نگرش و مطالعه و بررسی و تفحص در تعالیم و معارف درخشان دین اسلام و نیز توجه دقیق به اصول عقلی و پژوهشهای علمی، به تعداد زیادی از آثار سازنده و برکات فراوان و منافع ارزشمند «قناعت» و «صرفه جویی» پی میبریم، که عمده و مهمترین آنها را به طور فهرست وار بیان میکنیم:
1- آبادانی دنیوی و اخروی(آبادی و رونق دنیا و آخرت).
2- برخورداری از رحمت و لطف پروردگار و کسب فیض الهی.
3- جلب رضایت و خشنودی خداوند.
4- اطاعت از خدا و پیامبران حق و تعالیم و سنن انسان.
5- «اصلاح نفس» و پرورش و کنترل آن.
6- حفظ آبرو و حیثیت و شخصیت انسان.
7- رهایی از دام آرزوها و هواها و مادیگرایی.
8- سرکوبی هوسها و هواها و شهوات.
9- خودکفایی اقتصادی و اتکا به خود.
10-جلوگیری ازاسرافکاری و تبذیر و حیف و میل و زیاده روی.
11- ترک گناه و کارهای حرام و دوری از فساد و خیانت.
12- رهایی از آتش جهنم و عذاب الهی.
13- تقویت روحیه ایثار و گذشت و انفاق و احسان.
14-کاهش فقر و تنگدستی و تهیدستی و ناداری.
جلوگیری از اسراف
همان گونه که بیان شد، یکی از آثار ارزشمند و بزرگ «قناعت» و «صرفهجویی» و به اندک قانع و راضی بودن در همه امور زندگی، آن است که جلوگیری «اسراف» و«تبذیر» و زیاده روی را میگیرد، اسرافکاری که یکی از بزرگترین و خطرناکترین و زشتترین گناهان و ستمها و خیانتها است و موجب خسارت و زیان فراوان و سبب حیف و میل و نابودی ثروت و نعمتها و سرمایههای هنگفت و ضایع نمودن حقوق دیگران و پایمال کردن حق و عدل و انصاف و فضیلت میشود.
اسراف و تبذیر، علاوه بر اینکه توهین و هتک حرمت و ناسپاسی و کفران نعمتها و مواهب الهی است، عامل فقر و تهیدستی و بدبختی و ذلت و زشتی و فساد و ظلم و بی عدالتی و وابستگی جامعه نیز است و از دیدگاه خداوند در قرآن حرمت شرعی و منع دینی دارد که نهی شدید خداوند در دو آیه قرآنی (سوره اعراف، آیه 31 و سوره انعام آیه 141) که دلالت صریح و روشن برحرمت«اسراف» و گناه و حرام بودن آن دارد و این نهی از اسراف به اندازهای تکان دهنده و حساس است که سرزنش و نکوهش فرعون در سه آیه قرآنی به خاطر«اسرافکاری» وی بود، زیرا که او از «مسرفین» بزرگ و متجاوزین از حد اعتدال و عدالت بوده است.
باز اسرافکاری و تبذیر به اندازهای منفور و مذموم و زشت و گناه است و منع و حرمت دارد که خداوند در قرآن مجید (سوره اسراءآیه 27) «تبذیرکنندگان» را برادران شیطان میداند.
بنابراین کسی که برادر و همکار و تسلیم و مطیع فرمان شیطان و پیرو راه و روش و خواست او باشد، قطعاً در همه چیز و در تمام موارد امور، تباهی و فساد و خیانت و خسارت و زیان غیرقابل جبران به بار میآورد. اما انسان با داشتن صفت قناعت و رضایت نفس و با رعایت کامل صرفهجویی در زندگی و به اندازه نیاز و ضرورت اکتفا کردن و به اندک چیز ساختن، ضمن اینکه خود و جامعه را دارای سرمایه زیاد ثروت و گنج فراوان میکند و موجب پیشرفت و توسعه همه جانبه میشود. جلوی اسرافکاری و تبذیر و بسیاری از مفاسد اقتصادی و مالی (مانند ثروت نامشروع و کسب مال حرام) نیز گرفته میشود و گناهان تجاوزات و طغیانها و عصیانها و ناهنجاریهای اجتماعی و فرهنگی کاهش پیدا میکند.
نظر شما