به گزارش خبرنگار مهر، محرم در هر شهر و دیاری از سراسر ایران متفاوت و خاص خود آن منطقه است که نشانگر فرهنگ و آداب و رسوم مردمان آن مناطق است و هر کدام در نوع خود قابل توجه و بی نظیر است.
مراسمی که با گذشت هزاران سال از واقعۀ کربلا هنوز در ایام محرم و صفر هر سال بیشتر از سال قبل با شور و هیجان و معنویت وصف ناپذیری برگزار می شود.
یکی از شهرهایی که اوج حماسه پرشور حسینی به صورت گسترده برگزار می‌شود شهر نوش آباد از توابع شهرستان آران و بیدگل است.
در این شهر مراسم های عزاداری سنتی شامل سقاخوانی، کتل، تعزیه‌خوانی، مراسم خیل عرب و خیمه‌سوزی، سقایی و چاووش‌خوانی، کشته‌برداری همراه با آئین خاصی برگزار می شود که هر سال تعداد بیشماری از عزاداران حسینی را از اقصی نقاط کشور به این منطقه فرا می خواند.
سقا خوانی
یکی از مراسم های سنتی شهر نوش آباد سقا خوانی است که سقاخوانان در شامگاه29 ذیحجه با حرکت در کوچه‌ها آغاز ماه محرم را به همگان اعلام می‌کنند. سقاخوانی در روز عاشورا نیز انجام می‌شود. سادات هیات های حسینی با شال‌های سبز بر گردن پیشاپیش هیات سینه‌زنی و به دنبال «کشته‌ها» و علم و «ذوالجناح» به سقاخوانی می‌پردازند
خیمه‌کوبی و خیمه‌برداری
از دیگر مراسم‌های نوش‌آباد خیمه کوبی و خیمه برداری است که عصر روز هشتم محرم کاروانی از اسب و شتر حرکت قافله حسینی در روز دوم محرم به کربلا را بازآفرینی می‌کند که سپاهیان یزید آنها را به سرزمین کربلا رهنمون می‌کنند و آنگاه که کاروان به جایگاه مخصوص خیمه‌ها رسید خیمه‌های منسوب به اهل بیت را برپا می‌کنند.
عکس ها مربوط به مراسم سال گذشته شهرستان نوش آباد است
مراسم خیمه کوبی و ورود شبیه قافله حضرت امام حسین(ع)، اصحاب و اهل‌‌بیتش، لشکر یزید و اشقیا در قالب یک هزار و 500 نفر پیاده و سواره بر 100 اسب و شتر همراه با تجهیزات در وسعت 30 هزار متر مربع در مجموعه فرهنگی خیمه‌گاه حسینی برگزار می‌شود.
مراسم کتل
این مراسم که خاص عزاداری محرم در این شهر است خانواده‌های نوش‌آبادی، به قصد ادب به آستان اهل بیت (ع)، نذر می‌کنند که فرزند خردسال خود را بیمه حضرت علی اصغر (ع) کنند و آئین کتل را با آداب خاصی برگزار می‌کنند، در این آئین طفل شش ماهه به نماد حضرت علی اصغر امام حسین(ع) بر اسب تزیین شده‌است.
طفل بر اساس نذر مادر کودک که نذر کرده سفیدپوش یا سیاه پوش باشد و بر سرش، سربندی با یکی از اسماء مقدس ائمه می‌بندند باگونه‌های قرمز در حالی که در کنار هر اسب کتل مرشدی با قرائت اشعاری در مصائب امام حسین(ع) می‌سراید، حرکت داده می‌شود.
قالیچه‌ای بر روی اسب انداخته شده و بر قسمت جلوی زین اسب، دو کارد را به صورت ضربدری می‌بندند و برای حفاظت کودک، تیغه آنرا با پارچه می‌پوشانند و بر سر آن میوه‌های سیب و پرتقال یا انار قرار می‌دهند و بر پیشانی اسب دو آئینه می‌بندند و بر قسمت‌هایی از بدن اسب، که پوشیده نیست، پارچه‌های سبز سفید یا سیاه می‌بندند.
در دو طرف اسب کتل، سه نوجوان که لباس مخملین پوشیده‌و چوب در دست دارند به نام شاطر، حرکت کرده و یک نفر نیز سوار بر اسب، با یک دست کودک را در بغل گرفته و با دست دیگر چتری بر سر او نگه می‌دارد؛ پدر کودک نیز به همراه کتل، تنگی از شربت در دست گرفته و از مردم پذیرایی می‌کند.
دادن نذری و میهمان کردن ناهار ظهر عاشورا ویژه خانواده همه کتل‌های نوش‌آبادی است که در پایان مراسم افراد فامیل، همسایه‌ها و عزاداران را بر سر سفره خود میهمان می‌کنند.
کتل کردن کودکان در خانواده‌های نوش‌آبادی قبل از تولد نوزاد و یا برای گرفتن حاجت و سلامتی کودکان‌شان نذر می‌شود.
کشته برداری
در مراسم کشته‌برداری روز عاشورا که عزاداری مرسوم و ویژه شهر نوش‌آباد است افرادی از سادات در نقش شبیه کشته امام حسین و یاران و فرزندانش انتخاب می‌شوند، این مراسم شبیه کشته حضرت اباعبدالله(ع) نقش شبیه کشته امام حسین (ع) در تابوت به گونه‌ای می‌خوابد که تمام پیکر او با دستانی درهم کرده و انگشتانی خضاب شده پیداست و پیکری بی‌سر و گلویی بریده را نمایش می‌دهد به طوری که در ذهن هر بیننده شهید کربلا بسیار دردناک و جانسوز متجسم می‌شود.
در شبیه کشته ابالفضل العباس(ع) هم یکی از سادات بر روی تختی خوابیده در حالی که تیر بر چشمانش خورده و دستانش از بدن جدا شده و به همین منوال دیگر شبیه کشته‌ها متناسب با نحوه شهادت و وضعیت خاص خود توسط شخصی از سادات به صورت کاملا طبیعی و منحصر به فرد نشان داده می‌شود.
از آداب کشته‌برداری آن است که در طراحی، اجرای آن هیچ غیری به جز معتمدان و مشاوران مذهبی هیئت‌ها دخالتی ندارد.
مراسم خیل عرب و خیمه‌سوزی
این مراسم نیز همزمان با عصر یازدهم با اجرای بزرگترین تعزیه با بیشترین نفرات، تجهیزات و سواران بر اسب و شتر مرکب از دو لشگر امام و سپاه کوفیان در زمینی به وسعت 30 هزار متر مربع همراه با مراسم خیل عرب، خیمه‌سوزی در مجموعه فرهنگی مذهبی خیمه‌گاه حسینی شهر نوش‌آباد برگزار می‌شود.
این مراسم که بزرگترین مراسم آئینی مذهبی خیمه‌سوزی، اجرای تعزیه، خیل عرب و خاکسپاری شهدای کربلا توسط شبیه قوم بنی اسد بر اساس یک سنت دیرینه است به همت هیئت حسینی شهر نوش‌آباد اجرا می‌شود.
گروه‌های اجراء، تعزیه شهادت امام حسین(ع) و وداع آن حضرت با اهل خیام، مراسم خیمه‌سوزی، غارت سپاه یزید در اردوگاه امام حسین(ع)، هلهله و شادمانی لشگر ابن سعد پس از ظهر عاشورا در حمله به خیمه‌ها و اسارت اهل‌بیت(ع)، حضور اعراب بنی اسد در قالب مراسم خیل عرب و دفن شهدای کربلا را در قالب دو لشگر امام و اشقیا در صحرای کربلا به صورت زنده و طبیعی برای عزاداران اجرا می‌کنند.
گروه کمانداران، نیزه‌داران ،شمشیرزن‌ها، نوازندگان طبل و دهل، سرخ‌پوشان سوار بر اسب و شتر، سربازانی که با سنگ و خنجر بر حریم آل مصطفی یورش بردند، تاختن گروه اسب‌سواران بر پیکر نازنین و مطهر شهدای کربلا و حضور زنان حرم در کنار قتلگاه، غم‌انگیزترین صحنه‌هایی است که نهایت بی‌رحمی و قساوت کوفیان را با هنرمندی تمام هنروران نشان می‌دهد به حدی که اجرای این نقش‌های مخالف تاثیر بیشتری در انقلاب درونی عزاداران ایجاد می‌کند.
پس از مراسم خیمه‌سوزی و بازسازی نحوه اسارت خاندان امام حسین(ع) قوم بنی‌اسد در حالی که لباس‌های سفید عربی بر تن و تکه‌هایی از نی در دستان خود و بر بالای سر دارند نی‌ها را با ریتمی خاص بر هم می‌زنند و این اشعار را در رثای امام و اصحاب باوفایش می خوانند: "ای خیل عرب، خیل عرب حرمت از این کشته بدارید / هرچند غریب است شهید است به خاکش بسپارید. " "خسرو دین خسرو دین کشته اشرار شد، زینب غمدیده گرفتار شد / دست علمدار حسین شد جدا، خون به دل حیدر کرار شد / اصغر بی شیر ز سوز عطش بلبل خاموش به گلزار شد "
مراسم خاکسپاری شهدای کربلا
مراسم خاکسپاری شهدای کربلا و اسارت خاندان اهل بیت(ع) هم با تلفیقی از بازگویی مداح و بازیگردانی 100 هنرور در مجموعه علقمه نوش‌آباد برگزار می‌شود.
این هنرنمایی در مکانی به وسعت 5 هزار مترمربع همراه با نمایش پیکر مطهر شهیدان کربلا روی زمین نینوا توسط هنروران واقعی به همان وضعیتی که در گوشه گوشه میدان نبرد به شهادت رسیدند، بازآفرینی می‌شود.
نکته قابل توجه در بازآفرینی پیکر شهدا و تمایز این مراسم با برنامه‌های دیگر مناطق که از ماکت، نمونک و آدمک‌های مصنوعی استفاده می‌شود حضور اشخاص واقعی در نقش شهداست به این صورت که گروهی از جوانان شهر به تعداد شهدای کربلا با طراحی صحنه کاملا شبیه‌سازی شده از دشت کربلا با سر و صورت خونی ،نیزه یا تیر در بدنشان فرو رفته، صورت‌های سوخته از آفتاب، لباس‌هایشان که پاره پاره و به یغما رفته بیحرکت بر زمین می‌خوابند به گونه‌ای بسیار طبیعی و تاثیرگذار، مظلومیت و غربت جبهه حق در برابر ظلم ظالمان کفر بازسازی می‌شود.
بازسازی یک صحرا عطش و یک دشت پر از لاله‌های به خون نشسته، رعنا جوانان بنی‌هاشمی که بر خاک افتاده‌اند، یاران باوفایی که دیگر از مادر زاده نشد، شمشیرها، نیزه‌ها، خنجرها، سپرهای در تمام نقاط میدان جنگ، سنگ‌ها و تیرهایی که اطراف گودی قتلگاه بر قلب زمین نشسته‌اند همه و همه در یک محیط کاملا طبیعی بسیار تأثیرگذار و منقلب‌کننده به تصویر کشیده شده‌است.
پس از آن شبیه قوم بنی‌اسد وارد صحنه شده و به همراهی شبیه حضرت امام سجاد (ع) یکی یکی شهدا به‌ویژه پیکر مطهر پدرش امام حسین (ع) را شناسایی کرده و با خواندن این اشعار:"ای بنی‌اسد کفن بیاورید، برای حسین فاطمه بوریا بیاورید، حسین کفن ندارد، سر در بدن ندارد"، "مگر کفن به کربلا به غیر بوریا نبود، مگر حسین فاطمه عزیز مصطفی نبود" مراسم نمادین خاکسپاری را انجام می‌دهند.
پخت غذاهای سنتی و نذری
از دیگر برنامه‌های ویژه محرم و پذیرایی عزاداران در شهر نوش آباد توزیع نذورات و خیرات بانیان در ایام محرم و صفر به‌ویژه از روزهای تاسوعا تا پایان روز دوازدهم است که توسط خانواده‌های این شهر نذر کرده می‌شود و بین عزاداران توزیع می‌شود.
پخش حلیم موسوم به آش امام حسین(ع)، نان عباسعلی که با ترکیبی از آرد، شیر، شکر، زعفران، غرفه و کنجد پخته می‌شود، شله زرد، آش حضرت فاطمه(س)، گوشت لوبیا و آجیل مشگل‌گشا از جمله نذری‌های ویژه و سنتی خانواده‌های نوش‌آبادی است که بین عزاداران و شهروندان توزیع می‌شود.
شهر نوش‌آباد با پیشینه تاریخی و باستانی 7 هزار ساله و با جمعیت 12 هزار نفری در فاصله هشت کیلومتری شمال شهرستان کاشان و سه کیلومتری غرب شهرستان آران و بیدگل واقع شده‌است.
...........
گزارش: آمنه تسلیمی
نظر شما