به گزارش خبرنگار مهر، صدا و سیما به عنوان رسانه ملی، نقش بسزایی در فرهنگ و رفتار جامعه برعهده دارد که در این میان صدا و سیمای مراکز استانها نیز با داشتن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بومی موجود، می‌توانند متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم هر استان نقش ویژه خود را در این زمینه ایفا کنند.
در یک نگاه کلی به برنامه‌های صدا و سیمای مراکز استانها میتوان مشاهده کرد، آن دسته از استان‌هایی که دارای فرهنگ بومی و یا زبان و گویش اختصاصی و محلی هستند، در راستای برقراری ارتباط با مخاطبان خود موفق تر عمل کرده و برخی از استان‌های دیگر از جمله قم که فاقد چنین ویژگی‌های بومی هستند نتوانستند آنگونه باید و شاید با مخاطبان استانی خود ارتباط برقرار کنند.
این ناکامی در برقراری ارتباط مناسب شبکه نور با مخاطبان استان قم را میتوان در عواملی همچون ضعف در نیروی فنی و کارشناسان خبره در بخش‌های مختلف تولید، همگام نبودن برنامه‌های تولیدی با تحولات روز و عدم تولید برنامه‌ها مطابق با سلیقه بیننده، کلیشه‌ای بودن برنامه‌های مناسبتی و عدم به کارگیری خلاقیت لازم در تولید برنامه‌ها، پخش سریال‌ها و مجموعه‌هایی تکراری و در برخی اوقات بی کیفیت و موارد دیگر اشاره کرد که مجموعه این عوامل باعث شده تا مخاطبان استانی این شبکه، خود را متعهد به نشستن و دیدن برنامه‌های این شبکه ندانند.
تولیدات شبکه نور در تراز استان قم نیست
هر چند که بنا به گفته مدیرکل صدا و سیمای مرکز استان قم بر بینندگان شبکه استانی 17 درصد اضافه شده‌است، اما به گفته برخی کارشناسان رسانه، برنامه‌های تولیدی در شبکه نور در بخش‌های مختلف در تراز استان قم نبوده و این نقد بارها از سوی برخی مسئولان استان به مسئولان صدا و سیمای مرکز قم انتقال یافته که البته برای نگاشتن این گزارش نیز با چندین مسئول استانی گفتگو شده است و بیشتر آنها تمایلی به رسانه‌ای شدن سخنانشان نداشتند و البته اکثر آنها به این ضعف‌ها اذعان داشته و اعلام کردند این نقاط ضعف در جلسات مختلف با مدیران شبکه استانی قم در میان گذاشته شده که متاسفانه تاکنون تغییر محسوسی ایجاد نشده است.
بیش از یک سال از 20 ساعته شدن برنامه‌های سیمای مرکز قم می‌گذرد اما به اذعان تعدادی از مردم، کارشناسان و مسئولان استان، برنامه‌های این شبکه نتوانسته است انتظارات قمی‌ها را بر آورده کند و به نظر می‌رسد عدم برنامه ریزی درست و نداشتن سیاست‌های مشخص، این شبکه را به روزمرگی دچار کرده است.
ادعای این گفته را میتوان از وجود برنامه‌های تولیدی اندک، مناسب و سطحی بودن آنها، عدم تولید فیلم‌ها و سریال‌های فاخر و با کیفیت و همچنین تولید برنامه‌هایی در تراز پخش در شبکه‌های سراسری اثبات کرد.
تولید تنها سه سریال و یک تله فیلم از سال 89 تا کنون
بنا به گزارش ارسالی از سوی صدا و سیمای مرکز قم به خبرگزاری مهر، سریال‌های تولیدی این مرکز از سال 89 تاکنون شامل تنها سه سریال و یک تله فیلم بوده که این آمار جای تأمل دارد.
امروز شاهدیم برخی از شبکه‌های استانی در تولید سریال و همچنین برنامه‌های تولیدی دیگر از جمله مستند و غیره به قدری قوی عمل می‌کنند که نه تنها زمینه پرورش استعدادهای بومی در این بخش را در استان خود فراهم کرده، بلکه آثار تولیدی آنها در شبکه‌های سراسری و همچنین مراکز صدا و سیمای سایر استانها پخش می‌شود.
شبکه استانی قم به ویدیوی خانگی با سریال‌های قدیمی خارجی و ایرانی تبدیل شده است
برخی اوقات ضعف برنامه در شبکه نور به گونه‌ای است که مسئولان بدون نیاز سنجی و رصد برنامه‌های شبکه‌های دیگر مبادرت به پخش سریال‌های تکراری می‌کنند که این سریال‌ها نه تنها در شبکه‌های سراسری پخش شده بلکه مدت زمان زیادی نیز از نمایش آن نمی‌گذرد که به عنوان مثال در ماه‌های گذشته شاهد پخش سریالی از شبکه نور بودیم که این سریال همزمان در شبکه سه و شبکه IFILM در حال پخش بود و به نظر می‌رسد شبکه قم شبیه یک ویدیوی خانگی است که اغلب سریال‌های قدیمی و تکراری خارجی و ایرانی پخش کند.
باید عنوان کرد که با توجه به رشد روز افزون وسایل ارتباطی و امکانات رسانه‌ای و همچنین با گسترش شبکه‌های سراسری و همگام با حرفه‌ای شدن صدا و سیما، بینندگان و مخاطبان نیز نگاه حرفه‌ای تری به برنامه‌های مختلف پیدا کرده‌اند که این موضوع نباید مورد غفلت مسئولان شبکه استانی قم باشد و هم پای سلیقه‌های مخاطبان برنامه‌های متناسبی تولید نمی‌کنند و همچنان به سبک گذشته و با الگو برداری از برنامه‌های سایر شبکه‌ها آن هم در تراز پایین به مسیر خود ادامه می دهند.
ضعف در ساخت دکور و نداشتن مجریان مسلط
حال اگر بخواهیم به مصادیق ضعف های این شبکه در برقراری ارتباط با مخاطبان اشاره کنیم میتوان به ضعف در ساختن و پرداخت دکور برنامه‌های مختلف اشاره کرد که این دکورها ارتباط مناسبی با بیننده برقرار نمی‌کند و عدم به کار بردن خلاقیت و طولانی بودن استفاده از آن، موجب نارضایتی مخاطبان می‌شود که در اینجا به عنوان نمونه به دکور اخبار شبکه قم اشاره می‌شود که در این دکور به لحاظ رنگ، طرح و فضا سازی و تناسب اجزا با هم سنخیتی دیده نمی‌شود.
ضعف در تعداد مجریان مسلط و مجرب، یکی دیگر از مشکلات این شبکه است که گاه اوقات مشاهده می‌شود تعداد محدودی از مجریان، برنامه‌های مختلف مذهبی، اجتماعی، برنامه‌های میزگردی، برنامه‌های مناسبتی و پخش زنده را با همان سبک تکراری خود اجرا می‌کنند و برخی اوقات دیده می‌شود مجری که برنامه کودک اجرا می‌کند اجرای برنامه‌های مربوط به بزرگسالان را نیز بر عهده می‌گیرد.
گاهی تعداد کمتر از پنج خبر از بخش خبری قم پخش می‌شود
محمد، جوان 29 سالهای است که در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص چگونگی کیفیت برنامه‌های شبکه قم به بخش اخبار این شبکه اشاره کرد و افزود: مجموعه اخبار قم که از شبکه استانی پخش می‌شود ضعیف است و در بیشتر مواقع بخش‌های خبری، تنها به پخش کمتر از پنج خبر بسنده می‌کنند در حالی که در همان روز اتفاقات مهمی در استان رخ داده و بیشتر اوقات نیز دیده می‌شود خبرهای تکراری در بخش‌های مختلف خبری پخش می‌شود.
وی عنوان کرد: اخبار قم باید به صورت بسیار جذاب تر برای بینندگان استان پخش شود و این روند تکراری به نوعی عقب گرد برای این شبکه است.
وی اضافه کرد: کمتر گزارشی از سوی بخش خبری این شبکه تولید می‌شود تا در بخش‌های خبری سراسری آن را مشاهده کنیم در حالی که سایر استانها در بخش‌های خبر سراسری با گزارش‌های جذاب خود حضور پررنگ و فعالی دارند.
وی با انتقاد از بخش " به کسی بر نخوره " که از خبر استان پخش می‌شود، افزود: تهیه کنندگان این برنامه خواستند به گونه‌ای از بخش خبری 20:30 تقلید کنند اما در این برنامه در کنار به تصویر کشیدن مشکلات شهری که مردم با آن مواجه هستند برخی مباحث و موضوعات پیش پا افتاده که گاها به درد مردم نمی خورد پخش می شود که نیازمند بازنگری است.
به صورت گذری شبکه استانی قم را می‌بینیم
فرد دیگری که خود را کارمند یکی از ادارت استان معرفی کرد در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در خانه ما کسی که تمایل به تماشای شبکه استانی قم را داشته باشد وجود ندارد و تنها به صورت گذری این شبکه را می بینیم.
وی عنوان کرد : آنچه ما از برنامه های شبکه استانی قم سراغ داریم بخش زیادی از آن ، پخش مراسم مناسبتی از حرم مطهر حضرت معصومه(س) است که این برنامه ها نیز از طریق دوربین‌هایی که به طور ثابت در شبستان امام خمینی (ره) تعبیه شده پخش می شود.
شبکه نور به مصرف گرایی تولیدات استان های دیگر روی آورده است
وی با بیان اینکه به گفته دوستان و اطلاعی که بنده دارم بیشتر برنامه‌هایی که از این شبکه پخش می شود تولیدات سایر شبکه‌های سراسری و استانی، همانند استان‌های اصفهان، یزد و غیره است افزود: شبکه نور به مصرف گرایی تولیدات استان‌های دیگر روی آورده و در زمینه تولید فیلم و سریال نتوانسته است اثری در خور، تاثیرگذار و جذاب تولید کند.
وی افزود: بنده گاهی " شبکه شما" که به پخش برنامه‌های مراکز استانها می پردازد را نگاه می کنم که در طی این مدت، کمتر اثری که به نام استان قم و به نام شبکه نور تولید و پخش شده باشد مشاهده کردم که این امر نشاندهنده کیفیت کم و ضعف برنامه های تولیدی در این شبکه است .
ضعف در تحقیق، پژوهش و نویسندگی مشکل برنامه های صدا و سیمای قم
یک کارشناش ارشد ارتباط فرهنگی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه بزرگترین اشکالی که در برنامه های تولیدی صدا و سیمای مرکز قم مشاهده می‌شود، ضعف در تحقیق، پژوهش و نویسندگی است، افزود: حق پژوهش و نویسندگی در صدا و سیمای مرکز قم آنقدر پایین است که نویسندگان مطرح حاضر نیستند در این مرکز فعالیت کنند.
مجتبی سلطانی عنوان کرد: متاسفانه صدا و سیمای مرکز قم از امکاناتی که در این زمینه برخوردار است مانند ظرفیت‌های مرکز پژوهش‌های صدا وسیما آنگونه باید و شاید استفاده نمی‌کند.
وی با بیان اینکه در صدا و سیمای مرکز قم شاهد مرگ انگیزه در نیروهای انسانی هستیم افزود: متاسفانه فضای کار برای نیروهای توانمند و قوی وجود ندارد و نیروهای توانمند بعد از مدتی فعالیت، از ادامه همکاری انصراف داده و جذب مراکز دیگر می شوند.
این ناشر کتب دینی و فرهنگی اضافه کرد: طولانی بودن مدیریت در یک مجموعه به نوعی آفت به شمار می رود که بهتر است راه برای ورود نیروهای توانمند در مدیریت صدا و سیمای مرکز قم باز شود.
استعدادهای فراوانی در بخش بازیگری در قم وجود دارد
وی در ادامه با بیان اینکه در استان قم ظرفیت‌ها و استعدادهای فراوانی در بخش بازیگری وجود دارد افزود: متاسفانه به دلیل عدم مدیریت کافی و همچنین عدم وجود بودجه لازم از سرمایه‌های عظیمی که در این بخش در استان قم وجود دارد استفاده نمی شود.
وی ادامه داد: در بخش موسیقی نیز در قم افراد با استعداد زیادی هستند که در سالهای مختلف رتبه بهترین تک نوازی و جمع نوازی را کسب کردند اما از این افراد نیز انگونه که شایسته بوده ، استفاده نشده است.
سلطانی با بیان اینکه به نظر می‌رسد که صدا و سیمای استان قم نیازمند یک خانه تکانی است افزود: البته نمی‌توان تلاش‌های همه افرادی که در این عرصه تلاش کردند را نادیده گرفت.
وی تصریح کرد: کمبود بودجه، ضوابط دست وپا گیر و همچنین نبود انگیزه کافی باعث می‌شود که افراد در این مرکز نتوانند خودشان و استعدادهایشان را باور کنند.
باید برای موفقیت شبکه نور افق بلند مدتی ترسیم کرد
سلطانی با اشاره به رفتن تعدادی از مدیران توانمند از صدا و سیمای مرکز قم عنوان کرد: باید برای موفقیت شبکه نور افق بلند مدتی ترسیم کرد.
وی با بیان اینکه برای ارزیابی برنامه های سیمای مرکز قم باید دید که چه تعداد برنامه از نوع "الف و ب" تولید شده است گفت: به نظر می‌رسد آمار حضور شبکه نور در شبکه‌های سراسری بالا باشد اما این برنامه‌ها بیشتر از نوع برنامه‌های "دال" به شمار می‌روند که پخش جمع خوانی قرآن در ماه مبارک رمضان از حرم مطهر، اجرای برخی از برنامه‌های زنده که از شبکه سراسری پخش می شوند و کارشناسان قمی در ان حاضر می‌شوند، همانند برنامه سمت خدا و یا سایر برنامه‌های مناسبتی در ایام مختلف سال و نیز برنامه سخنرانی مراجع تقلید که در ایام ماه مبارک رمضان پخش می شود از این دسته از برنامه ها هستند.
وی افزود: از نظر شکلی نیز ایراداتی به برخی از برنامه‌هایی که گفته می‌شد پر بیننده است مانند پخش برنامه هایی در ایام ماه مبارک رمضان که مربوط به اکرام ایتام می‌باشد وارد است چرا که گاهی مشاهده می‌شود در این برنامه‌ها کرامت انسانی افراد زیر پا گذاشته می‌شود در صورتی که از دستورات اسلام این است که نباید با آبرو و احساسات نیازمند به بهانه کمک کردن به آنها بازی کرد.
وی گفت: فرق مخاطبان در برنامه های رادیویی و تلویزیونی در آن است که در رادیو «شبکه» از سوی مخاطبان انتخاب می‌شود در حالی که در تلویزیون مخاطبان «برنامه» ها را انتخاب می‌کنند.
از فرهنگ‌های متقاوت موجود در قم می توان برای تولید برنامه های مختلف بهره برد
سلطانی با بیان اینکه باید برنامه‌ها در شبکه قم آنقدر قوی تولید شود تا مخاطبان، برنامه‌های این شبکه را برای دیدن انتخاب کنند افزود: با توجه به وجود فرهنگ‌های مختلف در قم میتوان از این ظرفیت برای تولید برنامه‌های مختلف نظیر آشپزی اقوام و ملل، نمایش آداب و رسوم اقوام ایرانی و خارجی استفاده کرد.
وی گفت : بینندگان سریال‌های معروفی که یک بار از سایر شبکه‌های سراسری پخش شده، مانند یوسف پیامبر(ص) و مختار و یا سریال مردان آنجلس که بار دیگر از سیمای مرکز قم پخش می‌شود، در واقع مخاطبان این سریال‌ها هستند و شبکه قم در جذب آنها نقشی نداشته و نمی‌توان آنها را در شمار مخاطبان شبکه قم قرار داد و دلیل موفقیت این شبکه در جذب مخاطب ذکر کرد.
سیمای نور آغازگر پخش تلاوت جزء خوانی ماه مبارک رمضان در کشور
البته دور از انصاف است اگر عنوان نکنیم پخش برخی از برنامه های این شبکه مورد استقبال عموم واقع شده که به عنوان نمونه می توان به پخش برنامه زنده طرح اکرم ایتام در ماه مبارک رمضان و مناسبت های این چنینی و یا پخش مراسم بدرقه ضریح مطهر امام حسین(ع) اشاره کرد اما باید گفت در تولید این برنامه ها نیز اگر خلاقیت وجود نداشته باشد پخش آنها در آینده تکراری و برای مخاطب جذابیت چندانی نخواهد داشت.
مراسم جزء خوانی قرآن کریم در ماه مبارک رمضان برای اولین بار از استان قم پخش شد که در مدت کوتاهی در سالهای اخیر مورد استقبال عموم مردم واقع شد به گونه ای که در ماه مبارک رمضان امسال شاهد برگزاری این مراسم معنوی با حضور خیل کثیری از ارادتمندان به قرآن کریم بودیم که این مراسمات از شبکه های مختلف صدا و سیما پخش شد که باید آغازگر این ابتکار را شبکه استانی قم دانست.
کسب رتبه برتر انیمیشن قم در کشور
سیمای مرکز قم در بخش انیمیشن نیز به یمن وجود متخصصان توانمند در این زمینه رتبه خوبی در کشور دارد که در گزارش ارسالی از سوی صدا و سیمای مرکز قم به خبرگزاری مهر در خصوص افتخارات این شبکه نیز بیشترین مقاماتی که شبکه نور در جشنواره های مختلف کسب کرده مربوط به همین بخش بوده است.
واحد نظارت و ارزیابی سیمای استانها، در بعد کمی و کیفی برنامه های مراکز ، تولیدات انیمیشنی مرکز قم را در بین مراکز 32 گانه کشور برتر دانسته که از جمله این انیمیشن ها می توان به ابراهیم در آتش، در شکم نهنگ، فلسطین، نت سیاه، قصوی شتر پیامبر(ص)، خورشید حجاز، دو سنجاب، علی و ذره بینش و چرا اینجوریه؟ اشاره کرد.
یاسر محدثی، سعید گایینی، فاطمه نصیری فرد، مجید سلم آبادی، سید علیرضا سجادی، داریوش وحدتی، سید محمد حسین رضائی، سید محمد طاهری، سید محمد هاشمی، سید ناصر موسوی، زین العابدین عطایی و ... تعدادی از هنرمندان استان قم هستند که در بخش انیمیشن فعالیت‌های چشمگیری داشته که برخی از آثار این هنرمندان نیز در شبکه‌های سراسری پخش می‌شود.
چند سوال درباره عملکرد صدا و سیمای قم
در همین خصوص سئوالاتی که در اذهان عمومی در خصوص عملکرد صدا و سیما وجود دارد و خبرگزاری مهر نیز پیشتردر اختیار مدیریت صدا و سیمای مرکز قم به صورت کتبی قرار داده این است که صدا و سیمای استان قم در بین سایر مراکز استانها دارای چه رتبه ای است و مقام هایی که این مرکز در بخش سیما در جشنواره های مختلف کسب کرده چه رتبه هایی بوده است؟، صدا وسیمای مرکز قم چه برنامه ای برای استفاده از ظرفیت نیروهای استانی در بخش های مختلف از جمله بازیگری ، تولید فیلم و سایر برنامه های تولیدی دارد؟، کنداکتور شبکه استانی قم تا چه میزان بر اساس نظرات مخاطبان و کارشناسی های انجام شده تنظیم می شود؟، سریال هایی که تا کنون صدا و سیمای مرکز استان قم تولید کرده است چه تعداد بوده؟ و استقبال مخطبان از این سریال ها در نظرسنجی های شما چگونه بوده است؟و با توجه به اینکه قم نقشی ملی و فراملی دارد چه برنامه هایی در راستای شناساندن شهر قم در ابعاد مختلف از جمله دینی و مذهبی هم در استان و هم در سایر شبکه‌های استانی دارد؟
صدا و سیمای قم هم به این سوالات پاسخ کوتاهی داده است و آن این که "بنا بر نظر سنجی‌های مربوط به صدا و سیمای مرکز قم، در تابستان امسال شبکه نور 67.3 مخاطب داشته است که 56.5 درصد آنها از برنامه‌های این شبکه ابراز رضایت داشتند".
برای سئوالی که خبرگزاری مهر از صدا و سیمای مرکز قم در خصوص رتبه این شبکه در بین سایر شبکه‌های مراکز استان پرسیده جوابی دریافت نشد و این مرکز اعلام کرده است، قم در بخش صدا در جایگاه دهم کشوری قرار دارد.
در این گزارش سعی شده تنها به عنوان نمونه به بخشی از ضعف‌ها و مشکلات این شبکه اشاره شود تا از طریق این رسانه بخشی از نظرات مردم به مسئولان صدا و سیمای مرکز قم برای بهتر شدن کیفیت برنامه‌های این شبکه انعکاس یابد.
گزارش از مهدی بخشی سورکی
نظر شما