به گزارش خبرنگار مهر، تمدن ارت در جیرفت یکی از کهنترین سرشاخه های زندگی بشری در جهان محسوب می شود روزگاری که عیلامیان و مردم بین النهرین در تکاپوی جنگ و جدال با یکدیگر بودند سر زمینی غنی و ثروتمند در جنوب کرمان و در حاشیه رودخانه هلیل رود شکل گرفته بود و در حال بالندگی و رشد و نمو بود.
قدیمیهای جیرفت قبل از اینکه محوطه های باستانی شهر جیرفت کشف شوند معتقد بودند که شهری به نام دقیانوس در نزدیکی شهر وجود دارد که در زیر خاک مدفون شده است.
افسانه ای که به حقیقت پیوست
در جامعه جیرفت و در بین کهنسالان افسانه ها در خصوص این تمدن و توانمندی هایشان گفته می شد اما همگان گمان می کردند این داستانها تنها غلوی است که در داستانهای کودکان آمده است اما پس از سیل ویرانگر چند سال قبل جیرفت هلیل رود پرده از اسرار تمدنی کهن برداشت که نظر بسیاری از کارشناسان و تاریخ دانان جهان را به خود معطوف کرد.
لوحی که رمز گشایی نشد
پس از سیل مردم رفته رفته از زیر خاک اشیاء تاریخی را یافتند و در نهایت موج حفاریهای غیر مجاز بالا گرفت تا جایی که دشت تاریخی مطوط آباد در حاشیه هلیل رود مملو از سوراخهای ناشی از این حفاری ها شد بطوریکه فاصله هر حفاری تا دیگری فقط چند متر بود پس از اینکه بسیاری از اشیای تاریخی توسط سود جویان به یغما رفت توجه مسئولان به این مناطق جلب شد و از ادامه حفاریهای غیر مجاز جلوگیری کردند و بسیاری از این اشیاء را نیز البته باز پس گرفتند.
آغاز اکتشافات تمدن حاشیه هلیل رود که بعدها ارت نام گرفت و جلد نشریات معتبر باستانشناسی در ایتالیا، آمریکا و فرانسه شد از همین حفاریهای غیر مجاز آغاز شد و پس از آن تپه های کنار صندل در جیرفت کشف شد که قدمتی شگفت انگیز داشت بطوریکه قدیمترین لوح گلی خطی در این منطقه کشف شد اما به دلیل عدم توانایی دانشمندان در بازخوانی خطوط همچنان در انتظار رمز گشایی است.
نکته قابل توجه این بود که این لوح بسیار قدیمتر از لوحهای کشف شده در تمدن عیلامی بود که تصور می شد مردمانش کاشف خط بوده اند.
مسجدی که به تمدن کهن جیرفت ارزش و معنویت بخشید
اما آنچه که به این تمدن غنی در جیرفت غنی و ارزش وصف ناشدنی داد کشف شهر دقیانوس بود همان شهری که در افسانه های کهنسالان جیرفت آمده بود اما در این شهر مسجدی قرار دارد که یکی از کهنترین مساجد ایران با قدمتی معادل یکهزار و 200 سال است.
کشف این مسجد نشان دهنده اوج اعتقادات و ارزشهای مردمان این تمدن بود تمدن ارت به مرور زمان به سمت اسلام روی آورده بود و تمدنشان را با ارزشها و دیانت تلفیق کرده بودند این امر موجب شادمانی و غرور مردم جیرفت به عنوان وارثان تمدن ارت شد.
معماری بدیع و وسعت مسجد دقیانوس نشانگر توانمندی و توانگری و توجه ویژه مردم دقیانوس به ارزشهای اسلامی داشت اما پس از گذشت سالها از کشف این مسجد منحصر به فرد امام جمعه و مردم جیرفت دست به ابتکاری جالب زده اند و نماز مغرب و عشاء روز پنجشنبه را پس از هزاران سال سکوت در کنار بقایای این مسجد تاریخی برگزار خواهند کرد.
قدمت این مسجد تاریخی به دوره صفاری و سده سوم هجری و قمری و همزمان با ورود اسلام به ایران تخمین زده می شود اما اینکه شهر دقیانوس چگونه تخریب و به زیر خاک رفته است را کسی نمی داند.
مسجد دقیانوس به فرمان عمر و لیث ساخته شده است و شامل کتبه های مختلف است این فرد از جمله نخستین حاکان ایرانی است که از سیستان بر ضد خلفای بغداد به پا خواست.
برپایی نماز ظهر و عصر پس از هزاران سال در شهر دقیانوس
مدیرپایگاه میراث فرهنگی جیرفت با اشاره به اینکه مسجد دقیانوس یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است، گفت: به دلیل باران های سیل آسا همزمان با طرح های باستانشناسی آسیب های فراوانی به مسجد کهن دقیانوس وارد شده است.
نظر شما