دكتر محمد علي شمالي، استاد فلسفه اخلاق مؤسسه پژوهشي امام خميني(ره)، در گفتگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" در پاسخ به اين پرسش كه چرا محافل آكادميك و علمي به موضوع "فلسفه اخلاق" به صورت جدي نمي پردازند در حالي كه "فلسفه اخلاق" در دانشكده هاي خارج از كشور از مهمترين دپارتمانهايي هستند كه به ديگر مسائل مبتلابه جامعه توجه دارند، اظهار داشت : در خارج از كشور هم گروه اخلاق مستقل بسيار كم است مثلاً در انگلستان دانشگاه سنت اندروز يك گروه مستقل دارد و دانشگاههاي ديگر، فلسفه اخلاق را جزو فلسفه محسوب مي كنند.
دكتر شمالي افزود: عدم توجه محافل علمي و آكادميك به اخلاق به دو جهت است. تا به حال رويكرد به اخلاق، رويكرد علمي نبوده و اغلب تصور مي كردند وقتي كه ما بحث اخلاق را مطرح مي كنيم مقصودمان بحث موعظه و نصيحت است. گرچه اين مباحث در جاي خود اهميت دارند اما اين شيوه آكادميك نيست. مسئله دوم به لحاظ وضوح مسئله اخلاق است. وقتي كه اين رشته مطرح شد اغلب نظر مثبتي داشتند و مخالفتي نيز ابراز نكردند. اما اين دو جهت در اذهان وجود دارند.
استاد فلسفه اخلاق مرسسه پژوهشي امام خميني(ره) با تأكيد بر تغييرات گسنرده اي كه در نگرش به اخلاق در جامعه علمي شده گفت: اكنون موضوع اخلاق با استقبال خوبي مواجه شده و برخي از دانشكده ها از ما درخواست سرفصلهاي آموزشي كرده اند كه اين رشته را جهت آموزش تأسيس كنند و چند دانشگاه هم براي تأسيس اين رشته اعلام آمادگي كردند.
دكتر شمالي در پاسخ به وجود منابع آموزشي و پژوهشي به فارسي در اين رشته گفت : تاحدي با مشكل منابع روبرو هستيم بخصوص در بحث اخلاق كاربردي. چرا كه ما اخلاق نظري و اخلاق كاربردي داريم و در برخي حوزه هاي اخلاق كاربردي بخصوص از نظر داشتن متن مكتوب و كتاب درسي مشكل داريم. به عبارتي ديگر متنهاي جانبي موجود هستند اما متن درسي با كمبود مواجه است. در اخلاق نظري مشكل جدي نداريم و از نظر منابع مشكلاتي جدي به چشم نمي آيند. در زمينه "فلسفه اخلاق" اكنون تأليف و ترجمه هاي خوبي موجود هستند و اگرچه ايده آل نيستند اما نسبتاً خوب هستند.
وي افزود: در منابع اخلاق كاربردي در برخي از حوزه ها مثلاً اخلاق محيط زيست با مشكل جدي مواجه هستيم. اگرچه گامهاي مثبتي از سوي دانشجويان در جهت تدوين رساله هايي در اين موضوعات برداشته شده اند.
دكتر شمالي اظهار داشت: از نظر استادان رشته اخلاق در برخي از حوزه ها مانند استادان فلسفه اخلاق اسلامي و اخلاق كاربردي و بخصوص اخلاق زيستي با مشكل مواجه هستيم.
استاد فلسفه اخلاق مؤسسه پژوهشي امام خميني(ره)، در پاسخ به اين پرسش كه براي رسيدن به آن ايدئال كه مطرح كرديد چه مقدماتي را بايد فراهم كرد گفت : بايد اذهان فرهيخته و نخبه درگير رشته فلسفه اخلاق شوند. يعني افراد با استعداد و كساني كه به لحاظ نفسي تعلق خاطري به اخلاق دارند با اين رشته انس پيدا كنند. وقتي كه بخواهيم رشته اي را راه اندازي كنيم تنها استقرار آن در دانشگاه كفايت نمي كند بلكه اين رشته مفروض زيرساختهايي مي خواهد، افراد خوش فكر بايد درگير اين رشته شوند، كار پژوهشي انجام شود و پس از آن رشته راه اندازي شود.
لازم به ذكر است كه دكتر شمالي ، آثار متعددي در زمينه اخلاق به زبان انگليسي منتشر نموده و در حوزه فلسفه اخلاق بر روي نظرات پاره اي از فيلسوفان مطرح اخلاق چون: السدير مك ايتاير،كار كرده است. وي همچنين در جهت تأسيس رشته اخلاق با گرايش فلسفه اخلاق در مقطع كارشناسي ارشد در دانشگاه پيام نور اقدامات ارزشمندي انجام داده است.
نظر شما