به گزارش خبرنگار مهر، مریم منصوریان پیش از ظهر شنبه در نشست تخصصی "تاثیر مفاهیم قرآنی در نگارگری ایرانی" که در محل پژوهشکده هنرهای سنتی - اسلامی برگزار شد، افزود: داستان‌ها و آیات قرآنی دارای جایگاه خاصی در هنر نگارگری است چنانچه بسیاری از مضامین هنر نگارگری برگرفته از آیات و داستهای قرآنی است.
وی ادامه داد: تصویرسازی موضوعات قرآنی از مواردی است که نگارگران ایرانی طی دوره های مختلف نگارگری توجه خاصی به آن داشته اند خود را متعهد به انجام آثاری در این زمینه می دانستند.
قرآن کریم از قابلیتهای موضوعی بالایی برخوردار است
وی ادامه داد: این الزام به دلیل قابلیت های موضوعی قرآن کریم است و از طرف دیگر به جهت ویژگی های درونی این هنر که هنرمندان به آن دست یافته بودند.
این پژوهشگر ادامه داد: نمایش نمایی از بهشت، به چاه انداختن حضرت یوسف (ع) و...تنها نمونه‌های از هنر نگارگری به شمار می‌رود.
منصوریان در ادامه یادآور شد: این حوادث داستانی یک کار هنری مستقل و دارای هدف هنری خاص نیست، بلکه ابزاری برای رسیدن به اهداف دینی است که البته ویژگیهای هنری را تحت الشعاع قرار نداده است و در واقع حقیقی است:" إِنَّ هَاذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَق" و طرح داستان در قرآن گاه از میانه و یا برشی از حادثه انجام گرفته است.
منصوریان ادامه داد: آرامش و ثبات قلبی، بیان حقایق و واقعیتهایی از اقوام گذشته، پند و مؤعظه، تذکر و یادآوری به مؤمنان و رهروان راستین نیز از جمله نتایج بیان قصه و تاریخ پیامبران است.
مفاهیم قرآنی تاثیر زیادی بر رنگ و نور در نگارهها داشته است
این پژوهشگر عرصه هنر در ادامه سخنان خود اظهار داشت: مفهوم نور و رنگ در نگارگری ایرانی با یکدیگر عجین شده و فضایی راز و رمزدار برای نگارهها ایجاد کردهاند، راز و رمزی که نمیتوان تأثیر عمیق مفاهیم قرآنی را بر آن نادیده انگاشت.
منصوریان افزود: در نگارگری، همه چیز وزن، حجم و جسمیت خود را از دست داده و رنگها به نور مبدل شده اند که این موضوع به این معناست که رنگ شخصیتی مستقل دارد و درخشندگی نگارهها به واسطه نور نیست بلکه رنگ به صورت مستقل خود ایجاد کننده درخشندگی و تجلّیگر نور است.
هیچ رنگی بر رنگهای دیگر برای نگارگر ارجحیت ندارد
وی افزود: از نظر نگارگران رنگهای اصلی و فرعی معنایی نداشت و رنگها بر یکدیگر ترجیح نداشتند و رنگها را با همان خلوصی که از طبیعت میگرفتند بهکار میبردند و هر زمان که نگارگر رنگ مورد نظر خود را در طبیعت نمی‌یافت با ترکیب کردن رنگهای دیگر آن را میساخت، رنگهای ساخته شده نیز تماماً روشن بودند.
رنگها در نگارگری باعث درخشش رنگهای دیگر میشود
منصوریان در ادامه تصریح کرد: از سوی دیگر رنگها به گونهای در این هنر کنار یکدیگر نشانده میشود که به درخشش و خصوصیت تنهای یکدیگر میافزایند و در کل اثر نقاشی از توازن و هماهنگی برخوردار میشود.
وی در ادامه تصریح کرد: رنگها در نگارگری گذشته با هم مخلوط نمی شدند و مرکز مشترکی نداشتند بلکه پهلوی هم قرار می گرفتند، رنگها حد معینی نداشتند چنانچه هماهنگی و تناسب و تنوع آنها جلب نظر می کند.
نور و روشنایی در نگارههای معاصر نیز برای اشاره به حقیقت الهی استفاده شده است
این پژوهشگر عرصه هنر در ادامه سخنان خود اظهار داشت: در نگاره های معاصر از نور و روشنایی همچون نگاره های سنتی برای بیان معنا و اشاره به حقیقت الهی استفاده شده است.
منصوریان ادامه داد: چنین امری در نگاره هایی که با الهام از داستان های قرآنی ترسیم شده، قابل مشاهده است که برای مثال می توان به تجلی وحی و یا فیض و رحمت الهی در تابلوی اسماعیل فرشچیان و یا نگاره ای که حضرت ابراهیم علیه السلام را با دستهای برافراشته به سوی نور و درخشانی نشان می دهد اشاره کرد.
وی گفت: علاوه بر این استفاده از هاله نورانی اطراف سر پیامبران حاکی از مقام معنوی و الهی پیامبران است که در تمام نگاره ها مورد تأکید قرار گرفته است.
نظر شما