بازیافت حلقه گم شده محیط زیست/ اوج مصرف گرایی در ایران

به گزارش خبرنگار مهر، در سال های اخیر با افزایش فزاینده جمعیت استفاده از منابع مختلف نیز گسترش یافته است؛ افزایش شهرنشینی رشد شاخص های مصرف را همواره در پی داشته که به همین دلیل اکثر جوامع انسانی با انبوهی از زباله های خطرناک و بیماری زا روبرو شده اند؛ از سوی دیگر موضوع کمبود مکان دفع زباله و انباشت آنها در حومه شهرها نیز امروزه به یکی از چالش های مهم محیط زیست انسانی مبدل شده است.

از انقلاب صنعتی به این سو چالش زباله ها سبب شد تا موضوع بازیافت از چهل سال پیش در اکثر کشورهای در حال توسعه به یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان تبدیل شود به طوری که امروزه بسیاری از کشورهای اروپایی همچون سوئیس،اتریش و آلمان توانسته اند با برنامه های مشخص و کاربردی تا حد قابل توجهی از حجم زباله های خطرناک خود بکاهند.

اما در یک دهه اخیر میزان جمعیت در کره زمین از مرز هفت میلیارد نفر گذشته و از سوی دیگر استفاده از منابع اولیه به شدت افزایش یافته است، اما در مقابل برای جبران این بار عظیم مصرف گرایی اقدام شایسته ای صورت نگرفته است و در بسیاری از کشورها توجه به موضوع بازیافت آنچنان که باید پرداخته نشده است؛ این موضوعی است که می تواند هزینه های بسیاری را به منابع سرزمینی تحمیل کند.

در این میان کشور ما نیز از یک سو با افزایش جمعیت روبروست و از سوی دیگر استفاده از منابع اولیه در اوج است که این زنگ خطری است که باید هر چه سریع تر با استفاده از برنامه های راهبردی و کلیدی برای رفع آن تلاش کرد.

یک فعال محیط زیست در این باره می گوید: بر اساس آمار در ایران روزانه 45 هزار تن زباله تولید می شود که درصد ناچیزی از آن تفکیک و بازیافت می شود؛ که معنی آن این است که ما در حال از بین بردن پایداری سرزمین خود هستیم.

به گفته محسن تیز هوش، هنوز در بسیاری از شهرهای کشور از سیستم دفع زباله به شیوه های سنتی استفاده می شود و در حقیقت موضوع تفکیک زباله از مبدا به حلقه گمشده محیط زیست انسانی ایران تبدیل شده است زیرا اقداماتی که در این راستا صورت گرفته کافی و در خور نیست.

او اضافه می کند: شهروندان ایرانی به نوع کالایی که خریداری می کنند اهمیت نمی دهند بنابراین روزانه حجم زیادی از مواد خطرناک که برای طبیعت بسیار مضر هستند تولید، مصرف و در نهایت به شیوه های نا کارآمد در دل طبیعت دفع می شوند و روز به روز به بحران های غیر قابل کنترل زیست محیطی نزدیکتر می شویم؛ به عنوان مثال روزانه حجم زیادی از پلاستیک، شیشه، کاغذ و نخاله های ساختمانی تولید می شوند که در نهایت بدون آنکه حجم عظیمی از آنها به چرخه مصرف برگردند به مکانهای دفع زباله برده شده و بدین ترتیب ما فرصت مناسبی را برای احیای سرزمین خود از دست می دهیم .

به اعتقاد او، مصرف کاغذ نیز در ایران بسیار بالاست و بر اساس آمار، سرانه مصرف کاغذ بیش از 20 کیلوگرم در سال است و این یعنی استفاده افسار گسیخته از منابع جنگلی که عقب نشینی بی سابقه این منابع ارزشمند را در پی داشته است اما از این مقدار حجم بسیار ناچیزی بازیافت و دوباره به چرخه مصرف وارد می شود.

این در حالی است که فرآیند بازیافت به بهبود شرایط محیط زیست انسانی کمک کرده و از سوی دیگر در کاهش هزینه ها هم تاثیر بسزایی دارد؛ حتی خروجی سیستم بازیافت می تواند به تولید انرژی نیز کمک کند که در نهایت به احیای محیط زیست سرزمین منجر خواهد شد.

اینک در بسیاری از کشورهای جهان فرآیند تفکیک زباله و همچنین نحوه کاهش زباله از مدارس ابتدایی به دانش آموزان آموخته می شود و از سوی دیگر در سیستم بازیافت درصد قابل توجهی از مواد اولیه بازگردانده شده و دوباره استفاده می شوند.