دردهای مشترک عشایر کشور/ توجهی که از عشایر دریغ شد

به گزارش خبرنگار مهر، عشایر استان یزد با در اختیار داشتن 200 هزار واحد دامی و بیش از 450 نفر شتر، قشری کم توقع هستند که با تمام توان و با وجود مشکلات عدیده در راستای تحقق اهداف نظام و نیل به خودکفایی تلاش می کنند.

در استان یزد هزار و 150 خانوار عشایر وجود دارند که از این تعداد 750 خانوار در طبس، 220 خانوار در خاتم و 180 خانوار در ابرکوه زندگی می‌کنند.

در چند روز گذشته شاهد حضور مدیر کل عمران و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران در بین عشایر شهرستان های استان یزد بودیم.

خبرنگار مهر یکروز این مسئول و گروه اعزامی را در سفر به مناطق ییلاقی عشایر ابرکوه در شهرستان های صفاشهر و بوانات فارس همراهی کرد تا گوش شنوایی برای شنیدن مشکلات عشایر همچنین پاسخ های یکی از مسئولان کشوری عشایر باشد.

هم اکنون بیش از 100 خانوار عشایری ابرکوه در مناطق کهریزک و علم آباد دهبید و بوانات زندگی می کنند.

آنچه که در پی می آید حاصل حضور در میان عشایر سلحشور بود که امسال و با وجود چندین سال خشکسالی، شاهد بارش رحمت الهی بودند.

اغلب دردهای عشایر کشور مشترک است

اما آن چه که امروز از زبان مسئولان و مردم شنیده شد حاکی از آن بود که نه تنها درد عشایر استان یزد بلکه درد اغلب عشایر کشور عمدتأ مشترک است.

یکی از عشایر منطقه در جمع مسئولان در این بازدید ها گفت: به واسطه اینکه پولی برای تأ مین آذوقه در اختیار نداریم ناگزیر از فروش بره 20 کیلویی هستیم در حالی که با پروار بندی می توانیم دامی 60 کیلویی پرورش دهیم.

سید افزود: در گرفتن وام نیز با مشکلات بسیاری در مورد وثیقه مواجه هستیم و بانک ها حداقل ضامن کارمند از ما طلب می کنند که از معرفی آن عاجز هستیم در حالی که می توانند پروانه های بهره برداری ما را به عنوان وثیقه ای مطمئن قبول کنند.

واردات گوشت دامداران را از پای درآورده است

دیگری می گفت: واردات گوشت نیز مشکل را دو چندان کرده است و چگونه می توان انتظار داشت که حاصل زحمات ما با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد و آیا بهتر نیست دولت پولی را که صرف واردات گوشت می کند صرف دادن علوفه به عشایر و دامداران کند و تولید گوشت را از این طریق افزایش دهد؟

لطفی یکی از عشایر نیز عنوان کرد: دامداری بعد از 30 سال نتیجه می دهد و اگر از بین برود دیگر کسی به این کار روی نمی آورد و مثال آن کسانی هستند که از این کار دست کشیده اند و کسی از خانواده های آنان به این کار روی نیاورده است.

عدم نقدینگی مشکل 70 درصد عشایر است

جواد شمس یکی از عشایر که به گونه ای نماینده عشایر ابرکوه به شمار می رود و پیگیر مسائل آنان است نیز اظهار داشت: عدم نقدینگی باعث ایجاد مشکلات جدی برای حدود 70 درصد از عشایر که تنها متکی به دامداری هستند، شده و این درحالی است که آنان سالم ترین تولیدات دامی را به کشور عرضه می کنند.

وی افزود: عوامل دیگری چون تخریب مراتع و ندادن حق عشایر در منطقه هارونی، نیاز عشایر به اشتغال دائم و کمک مالی برای اخذ مجوز چاه کشاورزی با توجه به اینکه وضعیت آب منطقه حکم می کند که چندین چاه خریداری، مجوز آنها باطل و چاه جدید حفر شود از جمله برخی دیگر از مشکلات عشایر ابرکوه است.

دام های عشایر هارونی به نصف رسیده است

نماینده مرتع فریادون در منطقه عشایری هارونی نیز گفت: تعداد دام های 22 دامدار منطقه به واسطه بی مرتعی و بی مکانی به نصف کاهش یافته است.

لطفی افزود: در تقسیمات کشوری مراتع را از دست داده ایم و قسمتی هم که از مناطق فریادون در اختیار ما قرار گرفته است، قسمت کم بهره است و همین مسئله باعث شده است جوانان ما که عمر خود را به همراه خانواده به پای دام گذاشته اند و تحصیلاتی نیز ندارند به سمت کارگری روی بیاورند.

مدیرکل عمران و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران نیز در جمع عشایر نه تنها این مشکلات را رد نکرد بلکه بسیاری از آن را از جمله مشکلات اساسی عشایر کشور خواند.

2 درصد جمعیت یک چهارم تولید پروتئین کشور را در اختیار دارند

بابان داوردان گفت: متأسفانه در حالی شاهد وجود چنین مشکلاتی هستیم که عشایر با وجود آنکه تنها دو درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده اند، تولید 25 درصد از گوشت قرمز کشور را در اختیار دارند.

وی افزود: به عنوان مثال، کمبود نقدینگی را می توان اصلی ترین مشکل مشترک تمامی عشایر کشور دانست و من به واسطه 30 سال حضور در مسئولیت عشایری و اینکه خود از خانواده ای عشایری هستم به تمام این مشکلات واقف هستم.

دولت خدمات رسانی به عشایر را تسریع کرده است

داوردان ادامه داد: به همین دلیل با تلاش های انجام شده که در دولت نهم و دهم تسریع شده است سازمان امور عشایر در قالب چهار طرح به یاری عشایر آمده است که یکی از این طرح ها اسکان و ساماندهی به کوچ است.

حفظ کرامت انسانی عشایر در برنامه های عشایر یک اصل است

این مسئول افزود: اسکان عشایر اجباری نیست ولی هر جا که بدانیم خانوارهای عشایری می‌توانند بیشتر به تولید محصول یپردازند و کرامت انسانی آنها به عنوان یک اصل حفظ می شود برای اسکان آن‌ها کمک‌های لازم را انجام می‌دهیم .

داوردان گفت: سازمان عشایر ایران نیز در این راستا برنامه هایی در دست کار دارد که راندمان تولید و سطح درآمد عشایر را با استفاده بهینه از منابع آبی و اراضی موجود کشاورزی افزایش دهد.

برای افزایش درآمد عشایر تلاش می کنیم

داوردان همچنین به افزایش سه برابری اعتبارات ملی این سازمان نیز اشاره کرد و آن را گامی خوب در این زمینه خواند.

وی افزود: در راستای بهره مندی عشایر از پتانسیل ها در بخش کشاورزی و در صورت اخذ مجوز چاه کشاوزی توسط عشایر، هزینه های حفر چاه، برقی کردن و لوله کشی را پرداخت می کنیم و تلاش می کنیم که با این فعالیتها و با حفظ کرامت انسانی عشایر، هم به تولید ملی کمک کنیم و هم باعث افزایش سطح درآمد عشایر شده باشیم.

داوردان ادامه داد: به خوبی به نقش این عزیزان در تولید واقف هستیم و قصد ما بر این است که تولیدات عشایر را بالا ببریم تا علاوه بر درآمدزایی برای خود آنها، ناچار نشویم محصولات مورد نیاز را از خارج از کشور وارد کنیم.

پروار بندی امانی در تمام کشور اجرایی می شود

داوردان همچنین از اجرای طرح پروار بندی امانی که در سه استان به صورت پایلوت اجرا و با استقبال روبرو شده است در تمام کشور بعد از تأمین اعتبار نیز خبرداد که می تواند بخش بسیاری از مشکلات عشایر را رفع کند.

وی افزود: در این طرح هزینه پروار بندی دام به صورت 50 درصد علوفه و مابقی وجه نقد به عشایر داده می شود و به جای اقساط، از آنان گوشت تولیدی خریداری می شود.

دستگاه ها به وظیفه خود در قبال عشایر عمل کنند

داوردان با انتقاد از برخی از دستگاه ها که وظیفه خود را در قبال عشایر به خوبی انجام نمی دهند گفت: طبق آیین نامه ساماندهی عشایر، کلیه دستگاه های اجرایی ذیربط موظفند نسبت به انجام وظایف مربوط به حوزه مسئولیت خود در قبال مناطق عشایری اقدام نمایند.

وی ادامه داد: نیازهای عشایر مانند دیگر شهروندان است و همه دستگاه‌ها باید برای خدمت رسانی به این قشر سختکوش و تولیدکننده حضور داشته باشند.

اگر چه برخی از سازمان ها همکاری خوبی در این زمینه دارند ولی برخی دیگر چندان همکاری برای حل مشکلات این قشر ندارند و انتظار داریم که استانداران و فرمانداران به عنوان نمایندگان دولت مسئولان را به ادای وظایف خود فرا بخوانند.

120 نفر از عشایر استان یزد به مشهد مقدس اعزام شدند

این مسئول در مورد برنامه های فرهنگی سازمان عشایر نیز گفت: اگر چه متولی کار فرهنگی نیستیم ولی با توجه به این که عشایر ما را مسئول کارهای خود می دانند تاکنون اقدامات خوبی در این زمینه با همکاری مسئولان فرهنگی داشته ایم.

وی ادامه داد: در چند روز اخیر نیز در راستای همین فعالیت ها تعداد 120 نفر از عشایر استان از شهرستان های طبس، خاتم و ابرکوه طی سفری شش روزه به سفر زیارتی مشهد مقدس اعزام شده اند.

مسئول امور دام جهاد کشاورزی ابرکوه نیز که به همراه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان در این سفر حضور داشت به بیان برخی از فعالیت ها و مشکلات پرداخت.

180 خانوار عشایری در ابرکوه وجود دارند

مهدی غیب الهی اظهار داشت: در حال حاضر و با وجود خشکسالی های مداوم، بالغ بر 180 خانوار عشایری در شهرستان ابرکوه وجود دارد که این تعداد بیش از50 هزار رأس دام سبک در اختیار دارند.

وی با اشاره به این که تلاش عشایر لایق بیشترین خدمت رسانی است که با توجه به مشکلات محقق نمی شود و در تشریح برخی از فعالیت ها گفت: برای اولین بار در استان یزد برق به عشایر رسید و چند ماه پیش حدود 30 خانوار عشایری در این منطقه از نعمت برق برخوردار شدند.

غیب الهی ادامه داد: تاکنون بیش از 20 باب حمام و سرویس بهداشتی در منطقه علم آباد بوانات از مناطق ییلاقی عشایر ابرکوه ساخته شده است. ساخت بیش از 10 اتاق نشیمن برای اسکان عشایر نیز از دیگر برنامه‌ها بوده است.

عشایر ابرکوه به حمایت بیشتر نیاز دارند

وی در مورد نیازهای عشایر شهرستان گفت:مکان یابی برای حفر شش چاه مالداری انجام شده است و نیازمند حمایت های لازم برای اخذ مجوز هستیم.

غیب الهی افزود: عشایر آغل بند زمستانی ندارند و مجتمع دامداری هارونی نیزکه پیش بینی شده است نیاز به کمک دارد.

وی نداشتن نقدینگی برای تأمین خوراک دام، نبود امکانات در محل سکونت گاه های ییلاقی و قشلاقی از جمله آب و برق، نبود جاده های دسترسی مناسب همچنین مشکلات بهداشتی را از مهمترین مشکلات عشایر شهرستان خواند.

غیب الهی ادامه داد: از مسئولان کشوری می خواهیم تا به فرمانداران ابلاغ شود که درصدی از اعتبارات شهرستانی را با توجه به اینکه طبق قانون باید یاور عشایر باشند به آنان اختصاص دهند.

مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه نیز اظهار داشت: از زحمات مسئولان استانی عشایر و همچنین تلاش های مسئول مرتبط در جهاد کشاورزی شهرستان برای دلسوزی ها و پیگیری های آنان قدر دانی می کنیم.

به عشایر نگاه ویژه داشته باشیم

محمدعلی حاتمی زاده افزود: به عشایر به عنوان قشری که سهم عمده ای در تولید پروتئین کشور دارند باید نگاه ویژه ای داشته باشیم و ارائه خدماتی از جمله تأمین نقدینگی و همچنین امکانات اولیه زندگی مانند زیر ساخت ها در محل سکونت عشایر باید در دستور کار جدی و سریع قرار گیرد که این امر همت مسئولان کشوری را می طلبد.

محرومیت های عشایر با وجود خدمات انقلاب به آنان به طور کامل برطرف نشده است

به هر حال همه بر این نکته اذعان دارند که عشایر نقش ارزنده ای در کشور بر عهده دارند.

اگر چه بعد از انقلاب و با توجه به اینکه این قشر قبل از انقلاب اسلامی مورد بی توجهی کامل قرار داشته اند به آنان توجه خوبی شده است؛ اما هنوز این توجه به واسطه محرومیت های بسیاری که در دوران طاغوت گریبانگیر آنها شده، نتوانسته نیازهای آنها را به خوبی پوشش دهد.

مسئولان اجرای آیین نامه ساماندهی عشایر را جدی بگیرند

یکی از راهکارهای اساسی برای رفع مشکلات آنان برطبق آیین نامه ساماندهی عشایر، عمل کردن دستگاه ها به وظایف قانونی خود است. آنچه که به نظر می آید و در گفتگوهای این مسئول کشوری عشایر نیز آمده نشان دهنده این نکته است که متأسفانه در مسئله عشایر کمتر مسئولی به فکر حداقل انجام وظیفه قانونی و نه وظیفه انسانی خود است.

در این میان اگر چه نقش دستگاه های نظارتی برای اجرا قانون هایی که وضع می شود و از جمله این قانون باید پررنگ تر شود اما آنچه اکثر کارشناسان بر آن باور دارند این است که چنانچه مجریان نخواهند عملأ بهترین قانون ها نیز نمی توانند اجرایی مطلوب داشته باشند.

---------------

گزارش: رحیم میرعظیم