"شهرک حورا" معماری اسلامی را زنده می کند/ همدان جان می گیرد

به گزارش خبرنگار مهر، این روزها اگر یک روز در خیابان های همدان چرخی بزنیم قابل درک است شهری که به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین شناخته می شود مشکلاتی دارد که باعث شده آرامش به عنوان اصلی ترین نیاز شهروندان از این شهر رخت ببندد.

همچنین شهرستان همدان با توجه به قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی خاص و مسیر تلاقی فرهنگی و قومیتهای مختلف ترک، کرد و لر به عنوان یکی از شهرهای مهاجرپذیر در منطقه و کشور است و جمعیت مهاجر قابل توجهی را در خود جای داده است که این مهم به پررنگ شدن مباحثی همچون ترافیک، شلوغی و برخی آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی منجر شده است و کارشناسان علوم اجتماعی و شهری برای این امر راهکاری به جز ساخت شهری جدید در همدان نداشته اند.

شهرستان همدان به روایت آمار بیش از 800 هزار نفر جمعیت دارد و البته این آمار شامل افرادی که از شهرستان های دور و نزدیک برای دستفروشی و یا درمان و دیگر امور اداری روزانه در مسیر همدان و شهرستان ها در تردد هستند، نمی شود.

احداث شهر حورا در سفر سوم هیئت دولت به همدان مصوب شد

به همین دلیل و با مطالعات مختلف در حوزه جمعیتی و شهری و مباحث اجتماعی در سفر سوم هیئت دولت به استان همدان بنا بر پیشنهاد نماینده پیشین مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور با این پیشنهاد موافقت کرد و این پیشنهاد با عنوان مصوبه ای مطرح شد و مجوز ساخت شهر جدید حورا در همدان واگذار شد.

بر این اساس شهر جدیدی در استان همدان ساخته خواهد شد که نامش حورا است و با کمک به رفع مشکلات و دغدغه هایی اکنون همدان، دیگر خودش درگیر این مشکلات نخواهد بود.

این شهر جدید در اولویت نخست، جمعیت مهاجر را در خود جای می دهد و با امکانات رفاهی و اجتماعی و خدماتی شهری مانع از سیل مهاجران از روستاها و شهرهای اطراف به مرکز استان می شود.

استاندار همدان در این باره معتقد است: شهر حورا در کنار شهر همدان برای جذب سرریز جمعیتی ایجاد می شود که به عنوان پایلوت الگویی شهرسازی و معماری ایرانی- اسلامی باشد.

علی محمد آزاد با اشاره به انجام کارهای اولیه از جمله طرح های مطالعاتی شهر حورا افزود: این شهر در شورای عالی شهرسازی به تصویب رسیده که براساس آن اجازه کار احداث شهر آغاز داده شد و برای فاز نخست ساخت شهر حورا 400 هکتار پیش بینی شده که آماده واگذاری است.

وی تأکید کرد: منابع طبیعی باید هرچه سریعتر نسبت به تحویل زمین اقدام کند تا مشکل معارض زمین نداشته باشیم.

راه و شهرسازی مسیر و راه های دسترسی به شهر جدید حورا را پیگیری کند

آزاد در خصوص فعالیتهای دیگر دستگاه ها درباره شهر حورا بیان کرد: مسیر و راه های دسترسی به شهر جدید حورا را باید راه و شهرسازی پیگیری کند و خدمات زیربنایی همچون آب، برق و گاز و به خصوص فاضلاب نیز طراحی شود و همچنین تغییر محل دفن زباله نیز از سوی شهرداری باید تعیین تکلیف شود.

در زمینه چگونگی ساخت شهر حورا نیز مدیریت معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان همدان گفت: شهر جدید حورا با رویکرد معماری اسلامی ایرانی به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و اولین شهر جدید با رویکرد معماری اسلامی- ایرانی در کشور است.

غلامحسین مرادی با اشاره به مساحت شش هزار هکتاری شهر جدید حورا افزود: مکان یابی، جانمایی و کلیات طرح نیز به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی رسیده است.

محمدرضا عراقچیان نیز در این باره معتقد است: در دنیای جدید به لحاظ افزایش جمعیت با رشد فزاینده شهرها و محیط های مسکونی روبرو هستیم و همچنین درباره کمبود فضای شهری و مسکونی مهاجرت نیز به عنوان یکی از پدیده های متناوب قرن حاضر است که عموما از مراکز و جوامع کوچکتر همچون روستاها و شهرهای درجه دو و سه به سمت شهرهای درجه یک و مراکز سیاسی، خدماتی و صنعتی مهاجرت صورت می گیرد ما با پدیده انفجار جمعیت در شهرها مواجه می شویم.

ایجاد شهرهای اقماری در کنار شهرهای بزرگ مشکل رشد جمعیت را حل می کند

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: با در نظر گرفتن مسائلی همچون مهاجرت و رشد جمعیت دو راه حل وجود دارد که یکی ایجاد شهرهای اقماری در کنار شهرهای بزرگ و دیگری توسعه شهرهای کوچکتر است.

به گفته این کارشناس معماری، امروزه طرح ها و برنامه ها تخصصی در خصوص رشد شهرهای کوچک تدوین و آماده می شود و در کنار شهرهای بزرگ، شهرها و شهرک های اقماری ساخته می شود که برای مثال در این باره می توان به شهر پرند، هشتگرد و اندیشه در اطراف تهران و شهر مهاجران در اراک، شهر صدرا در شیراز و شهرهای مجلسی و گل بهار در اصفهان اشاره کرد.

وی اضافه کرد: همدان نیز به عنوان یکی از شهرهای مرکز استان پرجمعیت و مهاجرپذیر، چندی است که مبحث رشد جمعیت و کمبود فضای شهری دست و پنجه نرم می کند و به همین دلیل قرار است که شهر حورا در نزدیکی همدان ساخته شود و البته تفاوت شهر حورا با دیگر شهرهای جدید در کشور این است که قرار است شهر حورا اولین شهر با معماری ایرانی- اسلامی باشد.

وی با بیان اینکه عموما در مراکز استان ها شهرهای جدید ساخته شده است، افزود: این شهرها به نسبت جمعیتی که برای آنها در نظر می گیرند و فاصله ای که از مراکز استان و یا شهر سرویس پذیر دارند می توانند نقش استقلالی یا وابستگی داشته باشند.

عراقچیان ادامه داد: وقتی شهری در فاصله 30 کیلومتری ساخته می شود، بزرگ و مستقل است و گاهی در فاصله نزدیکی مثل شهرک مدنی همدان جمعیت آن زیاد است و تبدیل به شهر شده است و در دل شهر حذف می شود ولی اکنون جزئی از شهر است.

وی درباره شهر حورا گفت: این شهر قرار است تقریبا در فاصله 20 کیلومتری همدان ساخته شود و جزء شهرک های اقماری خواهد بود منتهی شهرک های اقماری گاهی نقطه ضعف نداشتن هویت فرهنگی در آنها وجود دارد و گاهی تبدیل به شهرک خوابگاهی می شوند.

شهرهای جدید در طول روز کم جمعیت هستند و در شب پر از جمعیت می شوند

وی عنوان کرد: تجربه بدی که در برخی از شهرک های اقماری در ایران و سایر کشورها وجود دارد این است که این شهرهای جدید، شهرک های خوابگاهی می سازند به طوری که در طول روز شهرهای کم جمعیت و بی جمعیت هستند و در شب پر از جمعیت می شوند.

این کارشناس معماری و شهرسازی اضافه کرد: در اطراف کرج از این شهرها فراوان داریم و حتی در کرج در طول روز نصف جمعیت آن به تهران می آیند شهرهایی مانند گوهردشت و رجایی شهر در طول روز خالی می شوند و این امر نشان می دهد که این شهر هنوز دوام و بقا شهرسازی را ندارد و هنوز زندگی اجتماعی به معنی حیات اجتماعی در آن ساری و جاری نیست.

وی معتقد است، در این نوع شهرها و شهرک ها هنوز هیاهوی نشاط و شادمانی در آن وجود ندارد و در طول روز خالی هستند و فعالیت شهری در آن برقرار نیست و عموما خوابگاهی است.

عراقچیان با بیان اینکه رفع این معضل از چند جهت قابل حل است، افزود: نوع خدماتی که در شهر حورا می خواهد ارائه شود باید افزایش پیدا کند یعنی مردم برای خرید میوه هم به شهر اصلی نیایند و برای خدمات روزانه و هفتگی به شهر اصلی مراجعه نکنند بنابراین در طول روز شهر تخلیه نمی شود.

وی بیان کرد: وزارت مسکن و شهرسازی باید این کار را انجام دهد و هم سازمان های خدمات رسان دیگری مانند مجمع امور صنفی، شهرداری، بانک ها و دیگر سازمان های اجتماعی باید روی آن کار کنند.

باید کالبد و فضاهای شهری حورا فعال و پویا باشد

به اعتقاد وی، برای اینکه این شهر جدید نماد شهرنشینی و چهره شهرنشینی داشته باشد باید کالبد و فضاهای شهری آن فعال و پویا باشد.

عضو هیئت دانشگاه بوعلی عنوان کرد: نمونه ای از این فضاها می تواند مسجد، بازار، مراکز درمانی، کاربری های خدماتی، فرهنگی(سینما و فرهنگسراها) و فضاهای آموزشی در مقیاس کلان و درشت از کودکستان تا دانشگاه در آن تعبیه شود چرا که اگر در یک شهری دانشگاه ساخته شود نه تنها جمعیت آن شهر بلکه از جمعیت دیگر شهرها نیز وارد آن منطقه می شوند و بدین وسیله می توان جمعیت را در شهر حفظ کرد.

وی دیگر راه حل استقلال شهر جدید را در راه اندازی صنایع کوچک در حاشیه این شهرها دانست و گفت: شهرهایی که در حال حاضر ساخته شده نشانی از هویت ایرانی در آنها دیده نمی شود و نشانی از اسلامی بودن و مشرقی بودن در آنها وجود ندارد اگر این شهرها را از ایران به اروپا ببرند هیچ فرقی نمی کند و قیافه ها عوض نمی شود.

عراقچیان معتقد است، اگر قرار است به این شهرها هویت بدهیم باید کالبد شهرهای جدید براساس شهرسازی و طرح ریزی شهرها بر مبنای تفکرات ارزشی و اعتقادی ما باشد.

وی ادامه داد: اگر اعتقاد داریم که اسلام موجبات تعالی و کمال انسان را فراهم می کند و اگر معتقدیم انسان ها باید به یکدیگر احترام متقابل بگذارند باید این اعتقادات ما در شهر جدید نمود عینی پیدا کند.

عراقچیان با بیان اینکه در شهر جدید ماشین نباید اولا بر انسان باشد، اضافه کرد: منظور اینکه تکنولوژی نباید مسلط بر انسان باشد بلکه یک انسان به معنای کمال یافته که قابلیت رشد دارد باید مسلط بر تکنولوژی باشد و از آن استفاده مبسوط بکنیم.

وی بیان کرد: اگر این اصول و مبانی رعایت شود و نشانه های تمدنی و شهرسازی اسلامی وجود داشته باشد این آدم ها دارای خصلت وابستگی به سرزمین می شوند یعنی آدم ها به راحتی تن به مهاجرت به شهر دیگر را نمی دهند.

برنامه ریزی شهرهای جدید بر مبنای روش های غربی بوده است

وی با بیان اینکه شهرهای جدید ما نمادی از هویت اسلامی و ایرانی به معنای عمومی در آنها وجود ندارد و برنامه ریزی آنها بر مبنای روش های غربی بوده است نه روش های اعتقادی، گفت: ماشین در آنجا حرف اول را می زند یعنی اول معابر را تعیین می کنند و هر جا فضا خالی بود مکان هایی را که آدم ها می خواهند زندگی کنند مشخص می کنند.

این کارشناس معماری افزود: شهر حورا برای 100 هزار نفر جمعیت طراحی می شود ولی این میزان جمعیت را با چه رفتارها، اعتقادات و فرهنگ های شهرنشینی در آنجا ساکن می کنیم.

وی با بیان اینکه وزارت مسکن و شهرسازی شهر حورا را یکی از پایلوت های شهر اسلامی و ایرانی می داند، گفت: اگر می خواهیم در این زمینه موفق شویم باید شخصی معتقد به مبنای اعتقادی و اسلامی- ایرانی طراحی و برنامه ریزی این شهر را انجام دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا افزود: در حال حاضر شهرهای ما از جمله همدان به حد مرز جمعیتی رسیده است و ما نمی توانیم به مردم همدان اجبار کنیم که به شهرهای درجه دو و سه مهاجرت کنند و از نظر حقوقی نمی توانیم جلوی مهاجرت را بگیریم بنابراین باید امکانات خوبی در شهرهای درجه دو و سه مبتنی بر استعدادهای هر شهر ایجاد کنیم و قابلیت های هر شهر را توسعه درون زا کنیم.

وی با اشاره به اینکه سرریزجمعیتی همدان باید در جایی جا داده شود، عنوان کرد: همدان موقعیت جغرافیایی خاصی دارد به طوری که از جنوب به کوه رسیده و از شمال به مبادی صنایع بسته شده بنابراین امکان رشد سطحی در شهر وجود ندارد.

عراقچیان افزود: بنابراین به لحاظ منطقی درست به نظر می آید که شهرهای سرریز جمعیت را بسازیم ولی چگونگی طراحی و ساختن آن مهم است.

وی ادامه داد: با ساخت شهر جدید حورا جمعیت مبادله می شود اما شهر حورا باید یک شهر مستقل از نظر هویت و ارزش باشد و نه شهرکی در اطراف همدان مانند 27 شهر وابسته به همدان.

این کارشناس شهرسازی عنوان کرد: هر شهری می خواهد ساخته شود بر مبنای یک نیاز از پیش برنامه ریزی شده است و طرح های جامع و برآورد جمعیتی، نرخ مهاجرت، ازدواج و زاد و ولد دارد.