پروفسور سوزان هاگ استاد فلسفه و حقوق دانشگاه میامی آمریکا در خصوص نسبت علوم با ارزشها به خبرنگار مهر گفت: علوم با ارزشها در حوزه‌های گوناگون ارتباط دارد.
وی تأکید کرد: باید توجه داشت که بحث ارزشها در علوم صرفاً به بحث ارزشهای اخلاقی مربوط نیست. به عبارت دیگر حوزه‌های دیگر ارزشی نیز وجود دارند که بررسی نسبت علوم با آنها حائز اهمیت است.
هاگ در ادامه یادآور شد: یکی از مواجهات علم با ارزشها حوزه معرفت شناسی است. در این حوزه پرسشهایی مطرح می شود. این پرسشها مطرح است که آیا علم (science) از جنبه معرفت شناختی متمایز است؟ آیا شکل غیرعلمی مشروعی برای معرفت قابل تصور است؟ یعنی آیا غیر از شکل علمی می توان شکلی غیرعلمی برای معرفت قائل شد؟
مؤلف "فلسفه منطق" در ادامه تأکید کرد: همچنین این پرسش مطرح است که شبه علم چیست و چه چیزهایی از آن قابل نقد است؟
دانش آموخته دانشگاه آکسفورد افزود: حوزه دیگری که علم با ارزشها موجه می شود حوزه اخلاق است. در این حوزه، علم خوب و بد مطرح است. آیا ارزشهای اخلاقی بر ارزشهای معرفتی می‌چربد؟ آیا علم می تواند به ما چیزی درباره اخلاق بگوید یا اینکه علم فقط در حوزه واقعیات صلاحیت دارد؟
وی یادآور شد: همچنین یک پرسش که در این حوزه مطرح است این است که آیا نظریه‌های علمی می توانند مشروعیت ایده‌های اخلاقی را زیر سؤال ببرند؟
فیلسوف انگلیسی بر آن است که حوزه دیگری که علم با ارزشها مواجه است حوزه زیبایی شناسی است. در این باب این پرسشها مطرح است که آیا زیبایی مبتنی بر نظریه‌هایی است که ما می‌توانیم آنها را باور کنیم؟ آیا تفاوتهای بنیادی میان ادبیات و هنر و علم وجود دارد؟ آیا علم می‌تواند به ما چیزی در مورد ارزشهای زیبایی‌شناختی بگوید؟
وی افزود: حوزه دیگری که علم با ارزشها مواجه است حوزه اجتماعی- سیاسی است. این پرسشها مطرح است که آیا سیاست باید دور از علم نگاه داشته شود؟ همچنین این پرسش مطرح است که چه کسی و چگونه تصمیم می‌گیرد که بر روی چه نوع علمی باید سرمایه‌گذاری کرد؟
این منطق دان معاصر تصریح کرد: همچنین می توانیم رابطه و نسبت میان علوم و حقوق را در نظر داشت. در این حوزه نیز علم با ارزشها مواجه است. این پرسش مطرح است که حقوق و قوانین چگونه می توانند از نتایج منفی علم جلوگیری به عمل آورند.
استاد دانشگاه آکسفورد در پایان تأکید کرد: حوزه دیگری که علم با ارزشها مواجه می شود دین است. در این حوزه این پرسشها مطرح است که آیا علم با دین قابل تطبیق است؟ اگر اختلافی میان علم و دین پدید آید کدام حوزه باید نادیده انگاشته شود؟ آیا علوم می توانند ریشه‌های دین را تبیین کنند؟
نظر شما